Zimowe utrzymanie taboru w Kolejach Mazowieckich

Kiedy powstawała spółka Koleje Mazowieckie, w większości dysponowała taborem typu EN57, będącym wcześniej w eksploatacji Przewozów Regionalnych. Obecnie, przy pomocy środków europejskich, spółka zakupiła wiele nowych pojazdów szynowych, a także przeprowadza daleko idące modernizacje starych jednostek. Zmiany w parku taborowym najważniejszego przewoźnika na Mazowszu wpływają na podejście do kwestii eksploatacji i utrzymania bieżącego. Jest to szczególnie ważne w przypadku coraz większego zapotrzebowania na transport szynowy w aglomeracji warszawskiej.

Kolej ma przewagę nad pozostałymi środkami transportu i można zwiększyć jej niezawodność, szczególnie w trudnych warunkach zimowych. W celu podniesienia jakości usług, poza zakupami taboru i modernizacjami, ważne jest profesjonalne podejście w obsłudze codziennej. Nowoczesne podejście do tematu utrzymania codziennego przybliża rzecznik przewoźnika Donata Nowakowska.

Rynek Kolejowy: Jak wygląda utrzymanie bieżące składów Kolei Mazowieckich? Jakie czynności wchodzą w skład codziennego utrzymania?
Donata Nowakowska, rzecznik spółki Koleje Mazowieckie: Na bieżąco wykonywane są przeglądy zgodnie z DSU (Dokumentacją Systemu Utrzymania) dla danego pojazdu oraz zgłoszone naprawy bieżące, naprawy gwarancyjne i awaryjne. DSU warunkuje także przeglądy sezonowe i obsługę w okresie zimowym, w zależności od wymogów poszczególnych pojazdów:
 przygotowanie maszyn i urządzeń elektrycznych (silniki trakcji, pantografy, akumulatory),
– przygotowanie układu pneumatycznego (sprężarka główna – olej, filtry, rozpylacze alkoholu),
– założenie osłon na sprzęgi – ochrona części mechanicznej i elektrycznej,
– sprawdzenie szczelności drzwi automatycznych,
– przegląd instalacji ogrzewania,
– wymiana środków smarnych i płynów na zimowe,
– założenie osłon na sprzęgi,
– sprawdzenie stanu kanałów wentylacyjnych silników trakcyjnych i szczelności ich złącz,
– przygotowanie akumulatorów do pracy w okresie zimowym,
– sprawdzenie działania podgrzewaczy powietrza
– przegląd agregatów klimatyzacji
– sprawdzanie tzw. punktu rosy, czyli wilgoci w układzie pneumatycznym.
Z uwagi na zwiększone zagrożenie w sezonie zimowym związane z usterkami ogrzewania, drzwi automatycznych, zamarzaniem instalacji WC, maszyn i urządzeń elektrycznych, problemami z zestawami – tzw. wytarciami miejscowymi, podejmowane są działania dodatkowe. Ochraniamy osłonami sprzęgi czołowe, zabezpieczamy pojazdy środkiem przeciwzamarzającym – automatycznie na stanowisku lub ręcznie sprzętem specjalistycznym, przygotowujemy dmuchawy do odmrażania taboru i innych urządzeń mechanicznych, sprzętu ręcznego. Obecnie testujemy także nowy typ zimowych nakładek węglowych na pantografy (lepsze nakładki zapewniają m.in. lepsze właściwości stykowe, co przyczyni się do zmniejszenia ryzyka utrudnień w ruchu pociągów powodowanych zamarzniętą siecią trakcyjną).

Jak zmieniła się sytuacją jeśli chodzi o posiadany tabor w Spółce od powstania KM? Jak znacząca jest ilość jednostek nowych lub po modernizacji? Jaki jest cel, jeśli chodzi o park taborowy Spółki?
Swoją działalność Koleje Mazowieckie rozpoczęły z parkiem taborowym liczącym 184 elektryczne zespoły trakcyjne (dzierżawione od PKP Przewozy Regionalne sp. z o.o. w ramach umowy dzierżawy zorganizowanej części przedsiębiorstwa) oraz 3 szynobusy spalinowe udostępnione przez samorząd województwa mazowieckiego. Od tego czasu park taborowy cyklicznie się powiększał, a starsze pojazdy zostały zmodernizowane. Dokupiono 9 autobusów szynowych SA, 10 ezt ER 75 „Flirt”, 16 ezt EN76 „Elf”, 27 wagonów piętrowych i 11 lokomotyw produkcji Bombardiera, a następnie 22 wagony piętrowe i dwie lokomotywy produkcji PESA do obsługi pociągów w systemie „push-pull” i 15 ezt 45WE „Impuls. Dziś w parku taborowym Kolei Mazowieckich znajduje się 316 sztuk taboru. Zakup nowego taboru oraz modernizacja starszego były możliwe m.in. dzięki efektywnemu wykorzystaniu środków unijnych. Obecnie realizowany jest ostatni projekt dotyczący modernizacji starszych składów – ze standardu EN57 do standardu EN57AL. Po zakończeniu projektu spółka zamierza odejść od modernizacji na rzecz zakupu nowych składów. Do 2022 r. chcemy dokupić 71 pojazdów – zakup jest uzależniony od możliwości pozyskania wsparcia unijnego.

Jakie działania należy podjąć aby utrzymywać tabor w trudnych warunkach zimowych w gotowości?
Do sezonu zimowego spółka zaczyna się przygotowywać już w okresie letnim (przełom sierpnia i września), w ramach pracy specjalnego sztabu ludzi powołanego na czas akcji zimowej. Poza organizacją załogi, która w Sekcjach Eksploatacyjnych w czasie zimy otrzymuje dodatkowe obowiązki, jak np. utrzymanie torowiska oraz budynków i pozostałej infrastruktury na terenie Sekcji Napraw i Eksploatacji Taboru (odśnieżanie), należy zadbać o właściwe oprzyrządowanie niezbędne zimą (łopaty, miotły, odzież robocza, preparaty do odmrażania, a także piasek czy sól drogowa itp.). Spółka zakupiła także nowoczesne systemy do zabezpieczania podwozi przed oblodzeniem firmy Corail, zainstalowane na terenie Sekcji Napraw i Eksploatacji Taboru Warszawa Grochów oraz w Tłuszczu. Dzięki zastosowaniu systemu, na pojazdach osadza się do 90 proc. mniej lodu. Działania w ramach bieżącego utrzymania zostały wymienione w pytaniu pierwszym. Do codziennych zadań podczas zimy należy także monitorowanie sytuacji atmosferycznej

Na co należy zwrócić szczególną uwagę jeśli chodzi o utrzymanie czystości zimą?
Pracownicy zatrudnieni w Oddziale Usług Utrzymania, odpowiedzialnego za utrzymanie czystości taboru, w sezonie zimowym skupiają się dodatkowo na pomocy Sekcjom Napraw i Eksploatacji Taboru przy odladzaniu systemów odfekalniania i podzespołów WC w systemach zamkniętych. Ponadto szczególną uwagę zwraca się na utrzymanie w czystości szyb czołowych, co jest w zimie szczególnie istotne dla zachowana bezpieczeństwa ruchu kolejowego.

W jaki sposób należy chronić tabor bezpośrednio po myciu przed zamarzaniem?
W okresie zimowym tabor może być myty wyłącznie w hali zamkniętej w Tłuszczu. Po umyciu pudło pojazdu jest osuszane za pomocą nowoczesnych urządzeń grzewczych. Szczególną uwagę zwracamy na osuszanie mechanizmów drzwiowych. Po osuszeniu pojazd jest kierowany na urządzenie odladzające podwozie.

Jakie inne problemy z utrzymaniem występują w okresie zimowym?
Trudnością jest to, że zimą nie możemy korzystać z myjni sezonowych.

Czy w związku z większym zapotrzebowaniem na transport kolejowy na Mazowszu, unowocześnianiem parku taborowego KM i podnoszeniu jakości usług, będą nowe inwestycje w bieżące utrzymanie taboru? Czy KM ma plan rozwoju obecnych i tworzenie nowych baz utrzymania?
Praktycznie wszystkie zadania – czy to związane z zakupem urządzeń czy modernizacją obiektów – są związane z poprawą w kontekście utrzymania taboru i mają przełożenie na jakość usług. Wybudowanie supernowoczesnej myjni w Tłuszczu miało na celu poprawę czystości pojazdów. Inwestycje dotyczące urządzeń i systemów znajdujących się na terenie Sekcji Eksploatacyjnych to także wkład np. w poprawę punktualności, w tym poprawę punktualności w sezonie zimowym (np. dzięki systemom do odladzania). W planach Kolei Mazowieckich jest zapowiadana rozbudowa bazy utrzymania pojazdów w Sochaczewie oraz budowa nowej w Radomiu. Poza inwestycjami w urządzenia i obiekty dużą rolę odgrywa organizacja pracy, zwłaszcza w sytuacji ciągle rozrastającego się parku taborowego i związanym z tym poszerzającym się obszarem działań służących jego utrzymaniu.