Transformacja polskiej kolei na zasilanie z OZE wywrze pozytywny wpływ na społeczeństwo, gospodarkę, przedsiębiorczość, technologię oraz realizację polityk krajowych (w tym klimatycznych i transportowych). Autorzy Raportu oraz uczestnicy panelu są zgodni, że zielona kolej powinna zostać wdrożona z poziomu ogólnopolskiego.
25 listopada 2021 r. w Ministerstwie Klimatu i Środowiska odbyła się premiera raportu UN Global Compact Network Poland „Zielona kolej w Polsce – klimat, energetyka, transport” z udziałem przedstawicieli Ministerstwa Klimatu i Środowiska, ekspertów UN Global Compact Network Poland, Centrum Efektywności Energetycznej Kolei, autorów opracowania oraz reprezentantów biznesu.
Raport zawiera analizy skutków planowanego przejścia transportu kolejowego w naszym kraju na zasilanie z odnawialnych źródeł. Autorami poszczególnych rozdziałów są: dr hab. prof. SGH Halina Brdulak, Natalia Hatalska – prezeska infuture.institute, dr hab. prof. UE w Katowicach Danuta Kisperska-Moroń, Paulina Kozłowska – analityk transportowy i ekonomiczny, dr hab. inż. prof. PW Krzysztof Perlicki, dr Andrzej Piotrowski i dr Michał Wolański.
- Polska w zakresie elektromobilności znajduje się dopiero na początku drogi. Jednym z konkretnych rozwiązań jest program Zielona Kolej. Kolej, jako gałąź transportu o najwyższym stopniu elektryfikacji i niewielkiej liczbie uczestników rynku, mogłaby stanowić podstawę wsparcia dla transformacji polskiego transportu na niskoemisyjny – zauważa dr hab. Halina Brdulak, prof. Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, ekspertka UN Global Compact Network Poland, redaktorka Raportu.
- Sektor transportu kolejowego charakteryzuje się dużą łatwością i efektywnością transformacji energetycznej – zarówno w porównaniu z innymi sektorami gospodarki, jak i innymi gałęziami transportu. Oczywiście dekarbonizacja polskiej gospodarki jest dużym wyzwaniem, ze względu na dominację energetyki węglowej. W ten sposób sprawdzające się w wielu innych krajach UE rozwiązania polegające na elektryfikacji środków transportu drogowego, w polskich warunkach nie dadzą bezpośredniego efektu dekarbonizacyjnego bez systemowego zapewnienia „zielonej energii – zaznacza dr Michał Wolański, współautor raportu.
Przejście przez transport kolejowy na zasilanie energią elektryczną z OZE jest szansą na sprostanie w stosunkowo krótkim czasie wymogom, jakie przed koleją stawiają dominujące w zglobalizowanej rzeczywistości gospodarczej megatrendy, oczekiwaniom społecznym, unijnym planom pocovidowej odbudowy gospodarek, a także strategiom i planom ograniczania emisji CO2 powstałym na poziomach krajowych i regionalnych.
- Kolej odegra istotną rolę w dążeniu do neutralności klimatycznej. Jest ona jednym z najbardziej przyjaznych środowisku i efektywnych energetycznie środków transportu. Polska branża kolejowa dostrzegła, że źródła zeroemisyjne mogą stanowić skuteczną alternatywę dla konwencjonalnych rozwiązań, co pokazuje chociażby Program Zielona Kolej – powiedział Adam Guibourgé-Czetwertyński, Podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.
Wykorzystanie potencjału kolei oznacza konkretne działanie na rzecz elektromobilności w naszym kraju. Transport kolejowy posiada bowiem cechy, które sprawiają, że może on stanowić podstawę wsparcia dla procesu transformacji polskiego transportu w kierunku niskoemisyjności. Wśród nich wymienić należy przede wszystkim wysoki stopień elektryfikacji, a także dedykowany i regulowany system elektroenergetyczny oraz relatywnie niewielką liczbę uczestników rynku.
Zielona zmiana jest możliwa
Realizację Programu Zielona Kolej CEEK powierzył spółce PKP Energetyka. „To ogromny, kompleksowy i ambitny projekt. Ale od dawna nie jest to już tylko plan. Zielona Kolej już tu jest – na początku roku program wszedł w fazę realizacji, która przyśpiesza” – mówi Leszek Hołda, członek zarządu PKP Energetyka. „Kolejni przewoźnicy deklarują swój udział w tym przedsięwzięciu, z kilkoma prowadzimy już zaawansowane negocjacje na temat sprzedaży zielonej energii. Swój akces do Programu zgłosili przewoźnicy odpowiedzialni za roczne przewozy niemal 30% pasażerów kolei w naszym kraju. Natomiast przewoźnicy towarowi, którzy zawarli z nami listy intencyjne w sprawie przejścia na zasilanie z OZE to już prawie 22% rynku kolejowych przewozów towarowych liczonego w masie” – podkreśla prezes Hołda.
- Czy zielona kolej wpisuje się w globalne wysiłki ONZ na rzecz przeciwdziałania zmianie klimatu? Zdecydowanie tak. Z raportu IEA World Energy Outlook 2020 wiemy, że jesteśmy uzależnieni od paliw kopalnych uzyskując energię w prawie 81% z węgla, ropy i gazu. W tle jest infrastruktura wytwarzania i przesyłu energii oparta o model wysokoemisyjny, którą trzeba przebudować, lub wygasić. Kluczem dla szybkiej transformacji energetycznej i obniżenia emisji są sektorowe programy, które mają duży potencjał replikacyjny i które wraz z każdym kolejnym wdrożeniem będą poprawiać efektywność i tanieć dzięki efektowi skali i upowszechnieniu technologii zielonych – zauważa Kamil Wyszkowski, Dyrektor Wykonawczy UN Global Compact Network Poland.
Zrównoważony transport i zielony łańcuch dostaw
Zielonej kolei sprzyja zwiększający się poziom ekologicznej świadomości konsumentów. Z jednej strony – jako pasażerowie – coraz większą wagę przywiązują oni do wyboru przyjaznego środowisku środka transportu. Z drugiej – zwracają uwagę na ślad węglowy produktów, z których korzystają. Związana jest z tym proekologiczna zmiana podejścia biznesu do prowadzenia działalności gospodarczej. Firmy aktywne w różnych branżach, a także różne instytucje i organizacje coraz częściej pragną ograniczać swój ślad węglowy, ale także ten generowany przez współpracujących z nimi podwykonawców, w tym również i przedsiębiorstwa transportowe. Ogromnego znaczenia nabiera tworzenie tzw. „zielonych łańcuchów dostaw” oraz zwiększanie udziału kolei w procesach logistycznych realizowanych dla największych odbiorców produktów i towarów.
- Biznes liczy swój ślad węglowy i stawia sobie ambitne cele redukcyjne, dlatego wszystkie nowe źródła pomagające zmniejszyć negatywny wpływ na środowisko w tym aspekcie, takie jak zielona kolej w łańcuchu dostaw, na pewno są dla biznesu interesujące. W IKEA do 2030 r. chcemy być pozytywni dla klimatu (climate positive) w całym łańcuchu wartości, więc będziemy się uważnie przyglądać możliwościom obniżania śladu klimatycznego również w transporcie – dodał Maciej Krzyczkowski, Menedżer ds. Współpracy z Sektorem Publicznym, IKEA Retail Polska
Zapisz się do newslettera:
