Zezwolenia dla podsystemów strukturalnych a rozliczenie perspektywy UE

Wartość programu KPK na lata= 2014–2023 w zakresie listy podstawowej wyniosła 75,5 mld zł. Jako jedne z największych realizowanych projektów można wskazać:

1. prace na linii kolejowej C-E 65 na odcinku Chorzów Batory - Tarnowskie Góry - Karsznice – Inowrocław - Bydgoszcz – Maksymilianowo – POIiŚ 14-20.

2. prace na linii kolejowej nr 7 Warszawa Wschodnia Osobowa –Dorohusk na odcinku Warszawa – Otwock – Dęblin – Lublin – POIiŚ 14-20.

3. prace na linii kolejowej E-59 na odcinku Poznań Główny – Szczecin Dąbie – CEF 14-20.

4. prace na linii E 75 na odcinku Czyżew – Białystok – CEF 14-20.5. prace na linii średnicowej w Warszawie na odcinku Warszawa Wschodnia - Warszawa Zachodnia – POIiŚ 14-20.

Czy wszystkie inwestycje uzyskały już niezbędne zezwolenia?

W tym kontekście pojawia się pytanie czy wszystkie inwestycje uzyskały już komplet zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji wydanego przez upoważniony organ, w tym przypadku jest to Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.

Warto wskazać, że przed wdrożeniem IV pakietu kolejowego modernizowane podsystemy mogły być eksploatowane na parametrach technicznych i eksploatacyjnych sprzed jej rozpoczęcia do czasu uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji, jednak nie dłużej niż rzez okres 9 miesięcy od zakończenia modernizacji. Obecnie w ustawie o transporcie kolejowym nie ma ograniczenia czasowego eksploatacji nowo zmodernizowanego podsystemu. De facto zmodernizowany podsystem może być eksploatowany bez zezwolenia bezterminowo. Dotychczas wnioski o wydanie zezwolenia musiały zostać złożone w terminie umożliwiającym uzyskanie zezwolenia w czasie nie dłuższym niż 9 miesięcy od rozpoczęcia eksploatacji podsystemu, aktualnie takiego wymogu jednak nie ma. Ta zmiana w przepisach nie mobilizowała wykonawców i zarządców infrastruktury do szybkiego uzyskiwania zezwoleń.

Jak się natomiast wydaje, prawidłowe rozliczenie projektów realizowanych w ramach środków z perspektywy finansowej na lata 2014-2020 jest możliwe jedynie w przypadku uzyskania dla nich do końca 2023 roku zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji. 

Powszechną wiedzą jest, że w ubiegłych latach zostały zrealizowane dziesiątki projektów finansowanych ze środków unijnych, w ramach których modernizowanych były 2 lub 3 podsystemy strukturalne. Analiza publicznie dostępnych rejestrów wydanych zezwoleń na dopuszczenie do eksploatacji podsystemów instalacji stałych wskazuje natomiast na dużą lukę pomiędzy wydanymi zezwoleniami a koniecznymi do wydania. Do końca rozliczenia perspektywy został niespełna rok i szereg inwestycji, dla których konieczne jest uzyskanie decyzji o dopuszczeniu do eksploatacji.

Zezwolenia dla podsystemów instalacji stałych wydawane są przez Prezesa UTK na wniosek zainteresowanego podmiotu zamawiającego, zarządcy, przewoźnika kolejowego, użytkownika bocznicy kolejowej, producenta albo jego upoważnionego przedstawiciela. Procedura uzyskania takiej decyzji, zgodnie z ustawą, powinna trwać nie dłużej niż 4 miesiące liczone od dnia złożenia kompletnego wniosku. Jednakże, wydanie decyzji w takim czasie jest możliwe jedynie w przypadku bardzo dobrze przygotowanego wniosku o wydanie zezwolenia. Wniosek taki musi posiadać kompletną dokumentację oraz prawidłowo przygotowane dokumenty. Do wniosku załącza się deklarację weryfikacji WE podsystemu, dokumenty potwierdzające zgodność tych podsystemów z systemem, do którego są włączane, dokumenty potwierdzające bezpieczną integrację tych podsystemów, kopie dokumentów potwierdzających dopuszczenie do eksploatacji urządzeń lub budowli wchodzących w skład podsystemu. W przypadku inwestycji obejmujących swoim zakresem podsystem Sterowanie – urządzenia przytorowe, do wniosku należy dołączyć również dowód bezpieczeństwa określonej aplikacji.

Bezpieczna integracja i dowód bezpieczeństwa określonej aplikacji

Bardzo istotnym elementem wniosku, co stanowi swoiste novum jest badanie przez Prezesa UTK prawidłowej i bezpiecznej integracji podsystemu z otaczającym systemem kolei, co powinno znaleźć swoje potwierdzenie dokumentacji przedłożonej przez wnioskodawcę. Ocena bezpiecznej eksploatacji podsystemu wraz z oceną zgodności technicznej musi znaleźć się w ocenie ryzyka. W przeciwnym razie skutkuje to wezwaniem do wyjaśnień.

Kolejnym istotnym dokumentem do złożenia, którego zobowiązany jest wnioskodawca jest dowód bezpieczeństwa określonej aplikacji zgodnego z normą PN-EN 50126-2:2018-02. Należy odróżnić go od dowodu bezpieczeństwa sporządzanego dla typu urządzenia (wyrobu ogólnego przeznaczenia). W momencie sporządzania niniejszego artykułu, oczekiwania Krajowej Władzy Bezpieczeństwa dotyczące dowodu bezpieczeństwa określonej aplikacji są na etapie precyzowania.

Podsumowując, zbliżający się koniec terminu na rozliczenie projektów unijnych spowoduje niespotykany w poprzednich latach wzrost liczby wniosków do Prezesa UTK o wydanie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemów instalacji stałych. Wyjściem z tej sytuacji i szansą na wydanie zezwoleń przed końcem 2023 roku jest skuteczna i sprawna współpraca wnioskodawców z UTK. W szczególności konieczne jest bardzo dobre przygotowanie wniosków co pozwoli na szybszą analizę dokumentacji i zminimalizuje liczbę wezwań do uzupełnienia braków formalnych oraz składania wyjaśnień