Zerowy VAT na bilety: Poczekamy jeszcze wiele miesięcy

Pomysły na zwiększenie konkurencyjności transportu publicznego poprzez zmniejszenie opodatkowania biletów pojawiały się już od dłuższego czasu. Pomysł zyskał jednak nowe życie w kwietniu ubiegłego roku, kiedy z postulatem obniżenia VAT na bilety kolejowe wystąpiło Railway Business Forum (RBF). W rozwiązaniu takim upatrywano szansy na pobudzenie przewozów kolejowych po trudnym okresie pandemii.

2020 – wniosek derogacyjny

W 2020 roku wiceminister finansów Jan Sarnowski poparł pomysł obniżenia podatku VAT na bilety kolejowe i autobusowe z uwagi na znaczenie sektora transportu dla całej gospodarki. Ministerstwo Finansów zwróciło jednak od razu uwagę na to, że przepisy dotyczące podatku VAT są objęte zakresem prawa unijnego. Odstępstwa od zasad wynikających z dyrektywy VAT możliwe są jedynie na podstawie derogacji przyznawanych państwom członkowskim.

W związku z tym resort finansów przygotował, po przedstawionym przez Ministerstwo Infrastruktury postulatcie, stosowny wniosek o derogację, w trybie art. 395 dyrektywy VAT, w celu upoważnienia Polski do stosowania odstępstwa polegającego na stosowaniu stawki w wysokości 0% dla usług lądowego transportu pasażerskiego. Od samego początku było wiadomo, że rozpatrzenie takiego wniosku potrwa miesiące, a dopiero po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej (KE) i przyjęciu przez Radę decyzji derogacyjnej zasadne będzie podjęcie prac legislacyjnych w zakresie zmiany przepisów krajowej ustawy o VAT.

Teraz okazuje się, że decyzja derogacyjna w tym zakresie nie będzie mogła zostać wydana w trybie art. 395 dyrektywy od VAT.

KE: Zmiany obecnie nie są możliwe

Z przekazanych nam przez Ministerstwo Finansów informacji wynika, że wspomniany wniosek w sprawie upoważnienia Polski do tymczasowego objęcia usług kolejowego transportu pasażerskiego stawką podatku VAT w wysokości 0% został skierowany do KE w kwietniu ubiegłego roku.

W odpowiedzi na pismo strony polskiej KE przedstawiła stanowisko, w którym podkreśliła, że w pełni rozumie argumenty przedstawione w ww. wniosku derogacyjnym dotyczące trudnej sytuacji, z jaką boryka się sektor pasażerskiego transportu kolejowego, a która uległa pogorszeniu w związku z trwającą pandemią COVID-19. Komisja zauważyła również, że polski wniosek derogacyjny jest zbieżny z opinią KE, zgodnie z którą państwa członkowskie UE powinny mieć większą swobodę działania w zakresie stosowania preferencyjnych stawek VAT.

MF dodaje przy tym, że jednocześnie KE wskazała, że stawka VAT w wysokości 0% nie może zostać wprowadzona na podstawie art. 395 dyrektywy VAT, gdyż przewidziana tam procedura umożliwia przyznanie odstępstwa od przepisów dyrektywy VAT jedynie w celu upraszczania poboru VAT lub zapobiegania niektórym formom uchylania się od opodatkowania lub unikania opodatkowania. Natomiast wskazana procedura derogacyjna nie może być wykorzystywana do zmiany przepisów dyrektywy VAT dotyczącej stawek VAT. „W konsekwencji przedmiotowy wniosek derogacyjny nie może zostać uwzględniony, ponieważ wykracza poza zakres art. 395 dyrektywy VAT” – czytamy w odpowiedzi przesłanej do redakcji Rynku Kolejowego przez

MF: Prace trwają, konieczna jednomyślność w ramach UE

KE zwróciła także uwagę na prowadzone na forum Rady UE prace legislacyjne nad reformą systemu stawek VAT i wskazała, że przyjęcie nowych rozwiązań umożliwiłoby Polsce zastosowanie 0% stawki VAT do usług kolejowego transportu pasażerskiego. Na to jednak się w najbliższym czasie nie zanosi, gdyż do porozumienia jeszcze bardzo daleka droga.

– Ministerstwo Finansów od początku bierze aktywny udział w tych pracach, konsekwentnie postulując konieczność ich zintensyfikowania, aby doprowadzić do jak najszybszego przyjęcia przez Radę UE nowelizacji dyrektywy VAT. Dzięki tym staraniom aktualny projekt (tekst kompromisowy) zmiany dyrektywy VAT uwzględnia usługi kolejowego transportu pasażerskiego na wąskiej liście kategorii, do których państwa członkowskie miałyby możliwość stosowania 0-procentowej stawki VAT po przyjęciu i wejściu w życie reformy unijnego systemu stawek VAT – informuje biuro prasowe MF.

Resort finansów podkreśla, że do wprowadzenia zmian w dyrektywie VAT niezbędna jest jednomyślna zgoda wszystkich państw członkowskich UE. – Z tego powodu, a także z uwagi na wyjątkowo wrażliwą politycznie materię, do jakiej należą stawki VAT, trudno na tym etapie przewidzieć kiedy prace nad ww. reformą zostaną zakończone. Podkreślić jednak trzeba, że aktywne działania Ministerstwa Finansów przyczyniły się do znacznego przyspieszenia tych prac i uzyskania w nich postępów w 2021 r. Prace te są kontynuowane pod kierunkiem prezydencji słoweńskiej, która w bieżącym semestrze przewodniczy Radzie UE – dodaje ministerstwo.

Nie wszystko stracone?

Pomysł wprowadzenia 0-procentowej stawki VAT na bilety spotkał się w zeszłym roku z bardzo dobrym przyjęciem. Działania zostały podjęte nie tylko przez resorty infrastruktury i finansów. O konieczności wprowadzenia takiego rozwiązania mówił także prezydent Andrzej Duda.

Niestety w obecnej sytuacji trudno przewidywać, kiedy zmiany będą możliwe do wprowadzenia. – Bardzo dobrą informacją jest fakt, że kolejowy transport pasażerski znalazł się na liście wyjątków, kiedy państwo członkowskie będzie miało możliwość stosowania 0-procentowej stawki VAT. Tematyka podatkowa jest z pewnością bardzo skomplikowana i skoro MF ciężko jest określić nawet w przybliżeniu, kiedy prace nad zmianami zostaną zakończone, to wszystko wskazuje na to, że zabraknie nam w sytuacji wychodzenia z pandemii i odbudowy ruchu kolejowego zachęty finansowej dla pasażerów. Rozwiązanie takie przyda się oczywiście i w późniejszym terminie, gdyż proces zmiany nawyków komunikacyjnych będzie procesem długotrwałym – mówi Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.