W kontekście wzmiankowanego wystąpienia przez Przewozy Regionalne o zwrot niedopłaconej dotacji do przewozów międzywojewódzkich do Ministra Infrastruktury dość dziwna wydaje się być argumentacja przytoczona przez panią Mirellę Lechny, radcę prawnego z kancelarii Wardyński i Wspólnicy - pisze Bartosz Mazur, niezależny specjalista w zakresie regulacji dotyczących funduszy europejskich w dziedzinie transportu, Centropolis.
Komentarz prawny Bartosza Mazura:
W kontekście wzmiankowanego wystąpienia przez Przewozy Regionalne Sp. z o.o. o zwrot niedopłaconej dotacji do przewozów międzywojewódzkich do Ministra Infrastruktury dość dziwna wydaje się być argumentacja przytoczona przez panią Mirellę Lechny, radcę prawnego z kancelarii Wardyński i Wspólnicy. O ile nietrudno zgodzić się z główną tezą, iż dyskusyjna pozostaje zasadność roszczenia, o tyle za niesłuszne uznać należy argumenty przytoczone przez Panią Mecenas.
Przywołanie do oceny zasadności wysokości dotacji do pociągów międzywojewódzkich przepisów znajdujących swoje źródło w „Wytycznych Ministra Rozwoju Regionalnego w zakresie dofinansowania z programów operacyjnych podmiotów realizujących obowiązek świadczenia usług publicznych w transporcie zbiorowym” (MP 2009 nr 8 poz 84) jest błędne w kontekście omawianego problemu. Po pierwsze, wątpliwości budzi powoływanie się na przepisy z 2009 roku do oceny sytuacji wcześniejszej w świetle ogólno prawnej zasady lex retro non agit. Istotniejszy jednak wydaje się inny aspekt związany z przytoczonymi „Wytycznymi…”, sprawiający, iż nie przystają one do weryfikacji zasadności wysokości dotacji należnej za realizację przewozów międzywojewódzkich w okresie sprzed przekazania tego rodzaju pociągów do spółki PKP Intercity.
Przywołane „Wytyczne…” zostały opracowane w ściśle określonym celu – ich zadaniem było i nadal jest regulowanie sytuacji, w których podmiot wykonujący przewozy w ramach służby publicznej ubiega się i następnie otrzymuje dofinansowanie na realizację projektu inwestycyjnego z funduszy europejskich. Jest to bardzo konkretnie określony zakres ich obowiązywania. Tym samym trzeba powiedzieć, iż podstawowym adresatem wspomnianych „Wytycznych…” są Instytucje Zarządzające poszczególnymi programami operacyjnymi, przyznające dofinansowanie na przykład na zakup nowego taboru. To ich bowiem zadaniem jest wówczas weryfikacja, czy przyznana dotacja inwestycyjna nie wpłynie na pojawienie się „nadmiernego zysku” na poziomie podmiotu realizującego przewozy. Oczywiście praktyka stosowania regulacji sprawia, iż „Wytyczne…” są analizowane bezpośrednio przez beneficjentów korzystających ze wsparcia unijnego, po pierwsze dla uniknięcia odrzucenia wniosku o dofinansowanie z przyczyn formalnych, po wtóre zaś z tej racji, iż ostatecznie to oni ponoszą ryzyko konieczności zwrotu dotacji przyznanej w nadmiernej wysokości.
„Wytyczne…” nie regulują całokształtu stosunków prawnych pomiędzy zamawiającym usługi publiczne w transporcie zbiorowym a wykonawcą tych usług – dopóki wykonawca nie korzysta z dofinansowania unijnego, dopóty „Wytyczne…” w ogóle nie muszą być stosowane. Choć oczywiście korzystniejsze jest takie ułożenie stosunku zobowiązaniowego pomiędzy stronami, które uwzględnia zapisy „Wytycznych…” z uwagi na potencjalną możliwość ubiegania się o środki unijne oraz z racji „zabezpieczenia się” przed ewentualnymi zarzutami o stosowanie niedozwolonego preferowania określonych podmiotów na wspólnym, europejskim rynku, to zarzuty o takie niedozwolone działania wynikają bezpośrednio z prawa unijnego, a nie z niestosowania (w konkretnym przypadku) „Wytycznych…”
Nawet jednak przyjmując do wiadomości fakt, iż Przewozy Regionalne (wówczas jeszcze jako PKP Przewozy Regionalne) wykonywały część połączeń wykorzystując tabor, na zakup lub modernizację którego zostały przyznane dotacje ze środków unijnych, to nadal nie uprawnia do przywoływania „Wytycznych…” do oceny opisywanej sytuacji. Modernizacja wagonów oraz zakup przez spółkę elektrycznych zespołów trakcyjnych odbywały się w ramach Sektorowego Programu Operacyjnego Transport 2004-2006, kiedy to zagadnienia związane z przyznawaniem dofinansowania regulowane były traktatem przejściowym i nie było konieczności nawet tworzenia tego rodzaju „Wytycznych…”
Będąc dalekim od oceny zasadności roszczeń Przewozów Regionalnych względem Ministra Infrastruktury chciałbym podkreślić, iż „Wytyczne MRR…” stanowią dokument będący odpowiedzią na potrzeby urzędników przyznających dotacje unijne w zakresie stworzenia ram prawnych, pozwalających dofinansować wiele różnych rodzajów projektów. Obejmując zarówno stan prawny po wejściu w życie Rozporządzenia (WE) nr 1370/2007, jak i wcześniejszy stan prawny z kryteriami Altmark w żaden sposób nie odnoszą się do kwestii ustalenia właściwej wysokości dotacji do określonego rodzaju przewozów (tu: OPM-ów), zwłaszcza w okresie poprzedzającym ich wejście w życie, a nawet ich pomocnicze stosowanie uznać należy za wątpliwe
Bartosz Mazur – niezależny specjalista w zakresie regulacji dotyczących funduszy europejskich w dziedzinie transportu, Centropolis s.c.
Czytaj także:
Zapisz się do newslettera:
![Wróciły codzienne połączenia kolejowe z Ustki do Słupska. Sprawdziliśmy jak się jeździ [zdjęcia]](https://www.rynek-kolejowy.pl//img/20200102172320ust6.JPG_213-100.jpg "Wróciły codzienne połączenia kolejowe z Ustki do Słupska. Sprawdziliśmy jak się jeździ [zdjęcia]")
