Wrocław i Oświęcim – kolejowe dworce 2021 roku

Ogólnopolski konkurs „Dworzec Roku” to cykliczne wydarzenie promujące najlepsze praktyki w transporcie kolejowym. W każdym roku zmagania o laur zwycięstwa przebiegają w czterech etapach – począwszy od zgłoszeń, poprzez etap audytów i zakwalifikowanie do finału dziesięciu obiektów, po wybór najlepszego dworca.

Nagrodę główną jury przyznało dworcowi w Oświęcimiu

– Tegoroczni laureaci to przykład na to, że w naszym konkursie może zwyciężyć naprawdę każdy dworzec, niezależnie od lokalizacji, wielkości czy liczby obsługiwanych pociągów – podkreśla dr Jakub Majewski, prezes zarządu Fundacji ProKolej. – Wskazany przez internautów dworzec we Wrocławiu to przykład na to, jak można zmodernizować duży historyczny obiekt, który spełnia wymagania obsługi pasażera XXI wieku nie tracąc dotychczasowej atmosfery. Z kolei wybrany przez jury dworzec w Oświęcimiu to obiekt kompaktowy i nowoczesny, wybudowany w miejscu starego, niefunkcjonalnego budynku z lat 60. ubiegłego wieku.

Konkurs „Dworzec Roku” cieszy się stale rosnącą popularnością. W inicjatywę zaangażowało się już prawie 30 tys. osób, a zwycięskie obiekty stanowią inspirację dla kolejnych projektów inwestycyjnych. Podpowiadają, jak zagospodarować przestrzeń, zadbać o wygląd i standard jego utrzymania, ale również zapewnić prawidłową obsługę pasażerską.

– Zarówno dworzec we Wrocławiu, jak i dworzec w Oświęcimiu to doskonałe przykłady pokazujące pozytywne przemiany zachodzące w krajowej infrastrukturze kolejowej. Oba te obiekty łączą w sobie niezwykły wygląd, jak również, a może przede wszystkim, wszechstronną funkcjonalność, która zadowoli nawet najbardziej wymagających pasażerów. Uznanie wyrażone przez jurorów, a także głosujących internautów, to niewątpliwie docenienie osób, które odpowiadają za zarządzanie zwycięskimi dworcami i to właśnie do nich kierujemy gratulacje oraz podziękowania za pracę na rzecz rozwoju polskiej kolei – zwraca uwagę Katarzyna Kucharek, prezes zarządu Fundacji Grupy PKP.

Nagroda publiczności dla dworca we Wrocławiu, czyli jak zmodernizować duży historyczny obiekt kolejowy

Dworzec PKP Wrocław Główny to ważny węzeł kolejowy historycznej stolicy Dolnego Śląska obsługujący linie z dziesięciu kierunków. Każdego dnia odprawia nawet 60 tys. pasażerów. Historia dworca sięga lat 40. XIX wieku. Jego budowę rozpoczęto w 1855 roku na podstawie projektu Wilhelma Grapowa, naczelnego architekta Kolei Górnośląskich. Obiekt wyróżniał się imponującą halą peronową (na miejscu dzisiejszego hallu głównego) – swego czasu była to największa budowla tego typu w całej Europie. Dworzec we Wrocławiu szybko zyskiwał na znaczeniu i ze względu na rosnącą liczbę obsługiwanych podróżnych już w latach 80. XIX wieku konieczna okazała się rozbudowa obiektu. To właśnie wtedy powstał nowy układ torowy i wybudowano zupełnie nowe perony.

II wojna światowa okazała się łaskawa dla budynku dworca. Choć pod powierzchnią placu wybudowano schrony, a uszkodzenia z walk usuwano nawet po przywróceniu pokoju, to udało się zachować bryłę i charakter budynku. Kolejnym trudnym okresem dla dworca we Wrocławiu był 1997 rok. Podczas tzw. powodzi tysiąclecia udało się nie dopuścić naporu wody do jego pomieszczeń, a ruch kolejowy odbywał się w miarę możliwości według obowiązującego rozkładu jazdy. Jeden z największych remontów miał miejsce w 2010 roku, dzięki czemu dziś jest imponującą wizytówką całego miasta.

Dworzec PKP Wrocław Główny to nie tylko obsługa ruchu pasażerskiego. To także ważny punkt na mapie miejsc kulturalnych. W przestrzeniach obiektu kręcono m.in. odcinki „Stawki większej niż życie”, „Mniejszego nieba” czy „Ajlawju”. Funkcjonowało tu jedno z nielicznych dworcowych kin. To w nim bywał Zbigniew Cybulski, zaliczany do grona najpopularniejszych polskich aktorów filmowych. Jedną z tragiczniejszych dat w historii dworca PKP Wrocław Główny jest 8 stycznia 1967 roku. Tego dnia Zbigniew Cybulski wracając z planu zdjęciowego do filmu „Morderca zostawia ślad”, próbując wsiąść do pociągu, wpadł pomiędzy wagon i peron. W wyniku nieszczęśliwego wypadku aktor poniósł śmierć na miejscu. Do dziś na III peronie znajduje się pamiątkowa tabliczka ufundowana m.in. przez reżysera Andrzeja Wajdę.

Zwycięstwo Oświęcimia przykładem, że czasem warto zburzyć i zbudować na nowo

Już nie lokalna stacja kolejowa, ale innowacyjny dworzec systemowy na miarę XXI wieku, według autorskiego pomysłu Polskich Kolei Państwowych S.A – tak można określić nowoczesny i w pełni funkcjonalny obiekt w Oświęcimiu. Spełnia on najważniejsze wymagania podróżnych – przestronna hala dla oczekujących, czytelny system informacji pasażerskiej, czyste i ogólnodostępne toalety oraz czynne kasy biletowe. We wnętrzu znajdują się także pomieszczenia Straży Ochrony Kolei, jak również lokale komercyjne. Wyróżniającym się akcentem jest wieloformatowa szklano-kamienna mozaika autorstwa Kazimierza Gąsiorowskiego, która stanowi swoisty hołd dla ofiar obozu Auschwitz-Birkenau. Nad całością dominuje wieża z podświetlanym w nocy zegarem.

Wnętrze dworca kolejowego w Oświęcimiu jest przyjazne pasażerom w każdym aspekcie. Nowoczesny budynek spełnia rygorystyczne kryteria obsługi niepełnosprawnych osób, np. wszystkie ciągi komunikacyjne oznaczono alfabetem Braille’a. Ciekawym pomysłem jest utworzona poczekalnia z zabawkami dla najmłodszych pasażerów. Cały obiekt jest energooszczędny i ekologiczny. Do jego ogrzewania wykorzystano m.in. pompy ciepła i wentylację mechaniczną wraz z odzyskiem ciepła, a natężenie światła regulowane jest poprzez system automatycznych czujników. Co więcej, toalety dworcowe wykorzystują wodę odzyskaną z deszczówki.

Już wkrótce kolejna edycja konkursu „Dworzec Roku”

Finałowe rozstrzygnięcie i wybór najlepszych dworców kolejowych nie kończą zmagań o miano najlepszego dworca kolejowego w Polsce. Organizatorzy – tj. Fundacja Grupy PKP oraz Fundacja ProKolej – przygotują pamiątkowe tablice, które zostaną umieszczone w przestrzeni dla podróżnych. Wkrótce ruszą również przygotowania do następnej edycji konkursu.

Realizowany na kolei program inwestycyjny zmienia jakość podróżowania w naszym kraju, co roku oddawane są do użytku kolejne nowe i zmodernizowane stacje, dworce, perony i węzły przesiadkowe.

---

Konkurs „Dworzec Roku” to przedsięwzięcie dwóch fundacji: ProKolej i Grupy PKP. Od 2017 roku celem wspólnych działań jest popularyzacja dobrych praktyk w obszarze infrastruktury kolejowej. Tegoroczną edycję konkursu „Dworzec Roku” honorowym patronatem objęli: Urząd Transportu Kolejowego, Instytut Kolejnictwa, Towarzystwo Urbanistów Polskich, Stowarzyszenie Architektów Polskich oraz Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze. Partnerem wydarzenia jest DASAG.