Do położonego na pograniczu województw wielkopolskiego i lubuskiego węzła kolejowego od lat nie dojeżdżają pociągi. Niewykluczone, że w kolejnej perspektywie finansowej Unii Europejskiej znajdą się środki na modernizacje tras łączących Międzychód z Poznaniem. Na zlecenie samorządu powiatowego wykonywane jest opracowanie na temat rewitalizacji dwóch linii kolejowych.
Miasto na pograniczu województw
Międzychód jest miastem położonym w zachodniej części województwa wielkopolskiego. Liczy około 10,5 tysiąca mieszkańców. Jest również stolicą powiatu międzychodzkiego, w którym łącznie zamieszkuje ponad 37 tysięcy osób. Miasto położone jest dość atrakcyjnie pod względem turystycznym – w Międzychodzie i w jego pobliżu znajduje się kilka jezior, przepływa tam Warta, ośrodek położony jest na skraju Puszczy Noteckiej, w jego sąsiedztwie znajdują się wyróżniające się pod względem przyrodniczym obszary.
Linie bez pociągów, nieczynny węzeł
Na terenie miasta zlokalizowany jest kilkukierunkowy węzeł kolejowy. Docierają tam trzy linie – od zachodu odcinek linii nr 363 Rokietnica – Międzychód i linia nr 368 Szamotuły – Międzychód, od południa linia nr 373 Międzychód – Zbąszyn, a od zachodu odcinek linii nr 363 prowadzący od Skwierzyny. W pobliskim Wierzbnie, położonym już w województwie lubuskim, w kierunku Międzyrzecza „odbija” linia nr 364. Są to linie znaczenia lokalnego, jednotorowe i niezelektryfikowane.
Mimo rozwiniętej infrastruktury, a także położenia na najkrótszej „drodze żelaznej” łączącej miasta wojewódzkie Poznań i Gorzów Wielkopolski, obecnie nie ma możliwości wjazdu do Międzychodu. Jak informuje „Rynek Kolejowy” Zbigniew Wolny z Zespołu Prasowego PKP Polskie Linie Kolejowe, likwidacja połączeń do miasta nad Wartą postępowała od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Szeroko wyjaśnia obecny stan prawny linii. – Odnośnie do linii nr 363 to w 1995 r. zawieszono kursowanie pociągów na trasie Międzychód –Skwierzyna a w 1999 r. na trasie Rokietnica – Międzychód. W 2002 r. zamknięto trasę Rokietnica – Międzychód dla ruchu towarowego. W 2011 r. linia została wykreślona z ewidencji PKP Polskich Linii Kolejowych S.A. i została przekazana do PKP S.A. – informuje Zbigniew Wolny. – W przypadku linii nr 368 to w 1995 r. zawieszono kursowanie pociągów pasażerskich a rok później towarowych. Po roku 2000 organizowane były okazjonalne przejazdy turystyczne taborem zabytkowym oraz drezynami [np. Parada lokomotyw w Międzychodzie – przyp. jar.]. Upływ czasu wpłynął na pogorszenie stanu technicznego torów, co w konsekwencji spowodowało wprowadzenie obostrzeń eksploatacyjnych i zamknięcie torów na stacji Międzychód – wyjaśnia. Jak wynika z dokumentów PKP PLK, linia ta jednak pozostaje w zasobach narodowego zarządcy siecią kolejową jako wyłączona z eksploatacji (prędkość dopuszczalna = 0 km/h).
Najwcześniej ruch kolejowy został wstrzymany na linii nr 373. – Decyzją ministra transportu i gospodarki morskiej w 1992 został zawieszony ruch pociągów na tej linii z powodu braku zainteresowania przewoźników przewozami. Do 2013 r. obsługiwana była ładownia w Łowyniu na potrzeby załadunku drewna na wagony. Do 2016 r. prowadzone były okazjonalne przejazdy turystyczne. W 2009 r. w okolicach Prądówki został rozebrany tor i rozkopany nasyp kolejowy na potrzeby budowy autostrady A2 w trybie "specustawy" – podkreśla udzielający informacji „Rynkowi Kolejowemu”.
Przywrócić pociągi!
Mimo wieloletniego wstrzymania ruchu kolejowego, prowadzone są dążenia w celu przywrócenia połączeń kolejowych do Międzychodu. Naturalnym kierunkiem jest odległy o około 80 km Poznań, do którego możliwy byłby bezpośredni dojazd po wjeździe w Rokietnicy lub Szamotułach na magistralę łączącą Poznań ze Szczecinem. W lokalnych mediach pojawiły się również doniesienia o zabiegach przywrócenia połączenia z miastami województwa lubuskiego, czyli ze Skwierzyną a dalej z Gorzowem Wielkopolskim i Międzyrzeczem. Zabiegi te nie przyniosły rezultatów.
Obecnie coraz bardziej realna staje się rewitalizacja linii nr 363 i 368. Samorząd Powiatu Międzychodzkiego zlecił dokument: „Opracowanie prognozy wielkości przewozów pasażerskich i towarowych dla planowanych do rewitalizacji linii kolejowych nr 363 Rokietnica –Międzychód oraz nr 368 Szamotuły – Międzychód”. Jak można przeczytać w opisie przedmiotu zamówienia, dokument ma powstać w celu „rozpoznania wielkości przewidywanego ruchu pasażerskiego i towarowego na liniach kolejowych nr 363 i nr 368 w latach 2018 – 2043” oraz „zebranie i opracowanie informacji, które pozwolą ocenić możliwości przywrócenia ruchu na tych liniach”. Uzyskane materiały mają być przydatne przy ewentualnym opracowaniu studium wykonalności dla rewitalizacji obu tras. Obecnie zamówienie jest realizowane. Jego wykonawcą jest "Blue Ocean" Business Consulting Sp. z o.o., Warszawa. Jak poinformował poznański oddział Telewizji Polskiej, wśród mieszkańców "zainteresowanie tematem jest ogromne". Pozytywny wynik opracowania może być wstępem do rewitalizacji obu tras.
Dwie linie do Międzychodu na liście potencjalnych projektów
Jak informuje Zbigniew Wolny, w ramach prowadzonych w PKP PLK prac planistycznych dotyczących nowej perspektywy finansowej 2021–2027 opracowywana jest lista projektów inwestycyjnych. Ich realizacja ma na celu zwiększenie liczby pasażerów oraz ilości przewożonych ładunków. – W toku przygotowania listy potencjalnych inwestycji kolejowych dla perspektywy po roku 2020, Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego zgłosił, że prowadzane są analizy potencjalnej wielkości przewozów na połączeniach kolejowych z Rokietnicy i Szamotuł do Międzychodu. Urząd Marszałkowski zgłosił je jako potencjalne projekty inwestycyjne. Są one objęte analizami na potrzeby przygotowania projektów dla Nowej Perspektywy w Spółce. Ostateczna lista projektów będzie również uwarunkowana dostępnością środków finansowych, w tym finalnymi uzgodnieniami z organizatorem transportu – Urzędem Marszałkowskim oraz możliwościami w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego. Decydujące będą także wyniki dotyczące prognoz potencjalnych wielkości przewozów zleconych przez Urząd Marszałkowski – wyjaśnia przedstawiciel PKP PLK.
Konieczne duże inwestycje
Zwłaszcza odcinki nieużytkowane od lat wymagają wykonania wielu prac, zwłaszcza jeśli przejazdy pociągami mają być konkurencyjne względem innych form komunikacji zbiorowej i indywidualnej. Potwierdza to udzielający informacji „Rynkowi Kolejowemu”. – Aby przywrócić ruch kolejowy na tych liniach, niezbędne jest przeprowadzenie inwestycji o szerokim zakresie rzeczowym. Wymagana jest kompleksowa wymiana nawierzchni, rewitalizacja lub budowa obiektów inżynieryjnych (linia nr 373), przystosowanie przejazdów kolejowo–drogowych do zakładanej prędkości, modernizacja infrastruktury pasażerskiej – informuje Zbigniew Wolny. Przedstawiciel narodowego Zarządcy Linii Kolejowych nie podał choćby szacunkowej wartości projektów. W przestrzeni medialnej koszty rewitalizacji tras z Międzychodu do Szamotuł i Rokietnicy określane były na 200-300 mln zł.
Do Poznania bez przesiadki
W kontekście przywrócenia połączeń z Międzychodu do Poznania ważną informacją jest wjazd na linię nr 351 na stacjach Szamotuły i Rokietnica. Pozwala on na przejazdy między miastami bez przesiadek. Jak zapewnia przedstawiciel PKP PLK, będzie to możliwe także po modernizacji magistrali łączącej stolice województw wielkopolskiego i zachodniopomorskiego.