Ważny wyrok TSUE dla ochrony europejskiego rynku zamówień publicznych

Ekspansja gospodarcza Chin na świat w erze rosnących napięć geopolitycznych wzbudza w wielu państwach członkowskich Unii Europejskiej coraz większe obawy, związane choćby z bezpieczeństwem informacyjnym w odniesieniu do chińskich rozwiązań w zakresie infrastruktury telekomunikacyjnej. Niepokój wzbudza także sztuczne stymulowanie eksportu przez chiński rząd, który de facto go subsydiuje oraz oferuje swoim koncernom gwarantowane przez państwo linie kredytowe. Ponadto chińskie przedsiębiorstwa wciąż ponoszą dużo mniejsze koszty działalności, zwłaszcza związane z ochroną środowiska.

Trudno zatem uznać silną obecność na europejskim rynku zamówień publicznych podmiotów chińskich za uczciwą konkurencję. Wiele wskazuje na to, że europejskie przedsiębiorstwa w wielu państwach będą mogły się przed nią obronić. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej wydał bowiem w dniu 13 marca wyrok w sprawie konsorcjum CRRC Qingdao Sifang i Astra Vagoane Călători przeciwko Autoritatea pentru Reformă Feroviară i Alstom Ferroviaria. Sprawa dotyczyła wykluczenia konsorcjum z przetargu na dostawę i utrzymanie elektrycznych zespołów trakcyjnych z uwagi na fakt, iż jeden z członków konsorcjum jest spółką z siedzibą w Chinach.

Jak czytamy w wyroku TSUE, w odniesieniu do niektórych państw trzecich UE jest związana umowami międzynarodowymi, gwarantującymi na zasadzie wzajemności i równości dostęp wykonawców z UE do zamówień publicznych w tych państwach trzecich oraz dostęp wykonawców ze wspomnianych państw trzecich do zamówień publicznych w UE. Nie należy do nich jednak Chińska Republika Ludowa. Tym samym chińskie spółki nie mogą powoływać się dyrektywę 2014/24, domagając się równego traktowania ich ofert w stosunku do ofert złożonych przez oferentów z państw członkowskich i oferentów z państw trzecich, które zawarły z UE wspomniane umowy międzynarodowe.

TSUE potwierdził w nowym orzeczeniu wcześniejsze stanowisko w sprawie wykluczenia tureckiej spółki Kolin Inşaat Turizm Sanayi ve Ticaret w jednym z przetargów, wskazując, że to do instytucji zamawiającej należy dokonanie oceny, czy należy dopuścić do postępowania o udzielenie zamówienia publicznego wykonawców z państwa trzeciego, które nie zawarło z UE rzeczonej umowy. TSUE wskazuje także, że instytucje zamawiające w UE będą mogły przedstawić w dokumentach zamówienia tzw. warunki traktowania, które mają uwzględnić obiektywną różnicę między sytuacją prawną wykonawców z UE i z państw trzecich, które zawarły z UE rzeczoną umowę, a sytuacją prawną wykonawców z pozostałych państw, takich jak Chiny.

TSUE podkreśla jednocześnie, że jedynie na szczeblu wspólnotowym mogą być stanowione regulacje w zakresie wspólnej polityki handlowej, natomiast państwa członkowskie wprowadzać rozwiązania legislacyjne w tym obszarze wyłącznie z upoważnienia UE lub w celu wykonania aktów UE. Wydaje się jednak, że kolejny wyrok, potwierdzający wcześniejszą linią orzeczniczą, daje już zamawiającym szerokie pole manewru w zakresie ochrony rynku. Przypomnijmy, że PKP Polskie Linie Kolejowe, powołując się na wcześniejszy wyrok TSUE, wykluczyła w przetargu na modernizację linii kolejowej Białystok – Ełk wykonawców, którzy mają siedzibę poza Unią Europejską i Europejskim Obszarem Gospodarczym oraz podmioty z państw, które nie są objęte porozumieniem o zamówieniach rządowych w ramach WTO.