Urząd Transportu Kolejowego przyjął cele strategiczne i zadania zaplanowane do realizacji na lata 2023-2027. Najważniejsze zagadnienia skupiają się wokół nowoczesnego urzędu, bezpieczeństwa, interoperacyjności i regulacji. Jesteśmy instytucją nowoczesną i potrafiącą działać nawet w wyjątkowych okolicznościach. Nasze przygotowanie do skutecznego stawiania czoła wyzwaniom pokazał czas pandemii i pracy zdalnej. Jako organizacja funkcjonowaliśmy sprawnie i skutecznie nawet kiedy 80% urzędników pracowało poza siedzibą.
Chcemy się nadal rozwijać – ponieważ zgodnie z naszą misją pragniemy kreować bezpieczne i konkurencyjne warunki świadczenia usług transportu kolejowego. Dlatego cele strategiczne na najbliższe lata obejmują składowe – nowoczesny urząd, bezpieczeństwo, interoperacyjność i regulacja. Ważnym aspektem funkcjonowania UTK jest nasza otwartość, którą będziemy wzmacniać w dialogu z branżą kolejową. Jej wyrazem są także konsultacje tej strategii. Dzięki takiemu działaniu mamy pewność, że odpowiada ona na bieżące potrzeby i wyzwania stojące przed urzędem.
Nowoczesny urząd
W ostatnich latach Urząd Transportu Kolejowego konsekwentnie realizował działania wpisujące się w budowanie nowoczesnego urzędu, które będziemy kontynuować. W tym obszarze warto wskazać przede wszystkim zbudowanie Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów, które jest nowoczesnym ośrodkiem przeznaczonym do egzaminowania maszynistów według nowych zasad obowiązujących od 2023 r. Ważnym elementem w procesie unowocześnienia UTK będzie wdrożenie Wirtualnego UTK – platformy, dzięki której sprawy urzędowe będzie można załatwić on-line, a także uruchomienie centrum informacji o prawach pasażera wraz z infolinią. Będziemy kontynuować i rozwijać inicjatywy budujące profesjonalny zespół, takie jak szkolenia w ramach Akademii Bezpieczeństwa Kolejowego czy program rozwoju talentów. Ważnym obszarem funkcjonowania UTK będą nadal działania społecznie odpowiedzialne, jak np. promowanie turystyki kolejowej, zabytków kolejnictwa czy pomoc charytatywna.
Bezpieczeństwo
Działania w obszarze bezpieczeństwa powinny skupiać się na zapewnieniu dalszego, stabilnego wzrostu jego poziomu. Jednym z największych wyzwań, które przed nami stoi, jest m.in. nadzór nad zdarzeniami SPAD i minimalizacja ryzyk systemu kolejowego. Konieczne jest zatem dalsze poddawanie analizie gromadzonych przez UTK danych z zakresu bezpieczeństwa. Wnioski płynące z analizy danych z zakresu bezpieczeństwa, muszą przekładać się na działania prowadzące do wskazania powtarzalnych zagrożeń i trendów dotyczących bezpieczeństwa. Będziemy kontynuować także działania edukacyjne w ramach Kampanii Kolejowe ABC w tematyce bezpieczeństwa na terenach kolejowych, a w szczególności na przejazdach kolejowo-drogowych. Deklaracja Kultury Bezpieczeństwa to istotne i cenione przez Sygnatariuszy narzędzie wspierające podnoszenie poziomu bezpieczeństwa transportu kolejowego.
Kluczowym obszarem działalności UTK będzie także certyfikacja podmiotów funkcjonujących na rynku. Wdrożenie IV pakietu kolejowego zmieniło bowiem zasady certyfikacji podmiotów kolejowych z zakresu bezpieczeństwa. Zgodnie z nowym trybem, muszą one uzyskać jednolity certyfikat bezpieczeństwa lub autoryzację bezpieczeństwa. Zmienił się również zakres podmiotów objętych obowiązkiem posiadania certyfikatu ECM.
Interoperacyjność
Przez ostatnie dziesięciolecia systemy kolejowe w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej rozwijały się niezależnie od siebie, z zastosowaniem różnych rozwiązań technicznych. Takie zróżnicowanie utrudnia świadczenie usług przez przewoźników kolejowych oraz powoduje, że muszą oni ponosić większe koszty działalności związane np. z zakupem i utrzymaniem różnych rodzajów taboru. Dlatego nasze cele strategiczne przewidują dalsze wdrażanie interoperacyjności, a więc zharmonizowanie wymagań technicznych na poziomie Unii Europejskiej. Powinno ono doprowadzić do sytuacji, w której pociąg może przekroczyć granice wielu państw członkowskich bez zatrzymywania się w celu dokonania jakichkolwiek czynności technicznych np. zmiany lokomotywy. W skład nadzoru nad wdrażaniem interoperacyjności wchodzi m.in. strategia wdrażania ERTMS w Polsce.
Regulacja
Rolą UTK jest m.in. zapewnienie niedyskryminujących warunków korzystania z infrastruktury kolejowej i obiektów infrastruktury usługowej. Duży wpływ na to mają czynniki związane z dostępem do infrastruktury, opłatami za dostęp, ofertą przewozową czy prawami pasażerów. Skuteczne oddziaływanie na transport kolejowy poprzez odpowiednie regulacje może przyczynić się do wzrostu efektywności transportu kolejowego, dlatego obszar ten objęliśmy celami strategicznymi na najbliższe lata. Również obszar nadzoru nad przestrzeganiem praw pasażerów jest istotnym elementem naszej pracy.
Rozwój UTK
Pierwsze cele strategiczne UTK zostały ogłoszone na lata 2018 – 2021. Jako kluczowe obszary wskazaliśmy bezpieczeństwo, regulacja i nowoczesny urząd. Obecnie, między innymi w wyniku wdrożenia regulacji IV pakietu kolejowego, obszary rozwoju uzupełniliśmy o kwestie interoperacyjności. To kluczowy kierunek współczesnej kolei europejskiej.
Założenia, które przedstawiam w strategii na lata 2023 – 2027 stawiają wysoko poprzeczkę i prowadzą do rozwoju urzędu jak i całej branży kolejowej. Jednocześnie jestem przekonany, że te ambitne cele są do realizacji w trakcie mojej drugiej kadencji pełnienia funkcji Prezesa UTK.