Ukraina: Automatyczna zmiana rozstawu wózków zamiast budowy linii normalnotorowych

Jedną z podstawowych barier rozwoju transportu kolejowego pomiędzy Ukrainą a krajami unijnymi, w tym Polską, jest konieczność zmiany rozstawu osi wagonów bądź przeładunku towarów w rejonie przejść granicznych. O ile w Polsce, Słowacji, Rumunii czy Węgrzech obowiązuje standardowy europejski prześwit 1435 mm (rozstaw normalny), ukraińskie tory są szersze i mają szerokość 1520 mm. Operacja wymaga czasu, skomplikowanej infrastruktury i zaangażowania szeregu pracowników, co podnosi koszt przewozu.

Pilotaż w ruchu towarowym

Rozwiązaniem mogłaby być budowa nowych bądź biegnących równolegle do istniejących linii standardu europejskiego prowadzących w głąb Ukrainy. To mogłoby jednak zrodzić pewne problemy z integralnością sieci wewnątrz kraju. Koleje Ukraińskie (Ukrzaliznycia, UZ) szukają więc rozwiązań alternatywnych i poinformowały właśnie o rozpoczęciu współpracy technologicznej z zarządcą infrastruktury w Hiszpanii – spółką ADIF. Ta spotyka się bowiem z podobnymi wyzwaniami, gdyż również eksploatuje sieć linii o rozstawie szerszym niż normalny (1668 mm). Od lat stosowane są tam rozwiązania umożliwiające automatyczną zmianę szerokości toru, po jakim może kursować dany pojazd czy wagon, na styku infrastruktury europejskiej i hiszpańskiej.

Procedura ta wymaga jedynie przejazdu przez specjalny punkt przestawczy bez konieczności rozłączania wagonów, podnoszenia ich i fizycznej wymiany wózków. – Wspólnie z ADIF opracujemy pilotażowy projekt wykorzystujący technologię automatycznej zmiany rozstawu osi taboru towarowego – zapowiedziało Biuro Prasowe UZ. Spółki z Ukrainy i Hiszpanii podpisały właśnie w tej sprawie wstępną umowę.

Kluczowa rola kolei w obsłudze eksportu

UZ podkreśla, że dążeniem Ukrainy jest ustabilizowanie eksportu na poziomie z roku 2021, co przy aktualnych uwarunkowaniach geopolitycznych wymaga większego wykorzystania transportu kolejowego. Rozwiązanie zmiany rozstawu osi na granicy z krajami unijnymi ma w opinii spółki pobudzić wymianę towarową, a w dalszej perspektywie także zwiększyć popyt na przewozy pasażerskie. – Wciąż toczy się wojna, a w jej obliczu czas niezbędny na realizację transportu staje się jednym z ważnych aspektów naszej zdolności obronnej i stabilności gospodarczej – komentuje Ołeksandr Kubrakow, wicepremier ds. odbudowy Ukrainy i minister infrastruktury w obecnym rządzie tego kraju.

Ukraińcy planują udoskonalić stosowane dotychczas w Hiszpanii rozwiązania i przystosować je do obsługi infrastruktury 1520 mm. – Zadanie jest dość skomplikowane technicznie i wymaga czasu, ale mimo to jest to rozwiązanie znacznie szybsze i tańsze niż przebudowa podstawowej infrastruktury w rejonie naszych zachodnich przejść granicznych na rozstaw 1435 mm – ocenia Jewhen Liaszenko, prezes UZ. Dodaje, że wdrożenie automatyzacji zmiany rozstawu byłoby kolejnym krokiem w integracji systemów transportowych Ukrainy i Unii Europejskiej.

UZ zainteresowane także hiszpańskim KDP

Przed stronami jest opracowanie szczegółów dotyczących m.in. harmonogramu przedsięwzięcia. UZ liczy, że uda się sfinansować prace rozwojowe przy wykorzystaniu środków unijnych. W dalszej perspektywie współpraca z hiszpańskim zarządcą infrastruktury ma objąć również rozwiązania z zakresu budowy sieci kolei dużych prędkości, które są eksploatowane w Hiszpanii, a na Ukrainie nie.

Przypomnijmy, że technologia automatycznej zmiany rozstawu wózków była już na granicy polsko-ukraińskiej stosowana. System SUW 2000 produkcji polskiej wdrożono na przejściu Medyka – Mostyska. Kilka lat temu wyszedł on jednak z użycia m.in. z uwagi na brak sprawnych wagonów przystosowanych do przejazdu przez punkt przestawczy.