Trako: Zielone światło dla kolei. Czy jej rozwój przyspieszy?

Minister infrastruktury Andrzej Adamczyk omówił działania likwidujące wąskie gardła na sieci kolejowej oraz wykluczenie komunikacyjne. – Skalę tych inwestycji, ale także degradacji szlaków kolejowych w poprzednich latach, widać na przykładzie linii do portów w Gdańsku i Gdyni. Wydajemy na ich modernizację blisko 5 mld zł. „Ostatnią milę” do portu w Szczecinie do niedawna stanowił jeden niezelektryfikowany tor o ograniczonym nacisku, przyjmujący składy do 350 m długości. Teraz będzie to znów 7 torów, przyjmujących pociągi po 750 m każdy – przytoczył przykład.

MI: Modernizacje dzięki funduszom UE

Jak przypomniał minister, w ramach Krajowego Programu Kolejowego PKP PLK realizują inwestycje warte blisko 77 mld zł, w ogromnej części finansowane z funduszy Unii Europejskiej. – Unowocześniamy polskie szlaki kolejowe, by gospodarka mogła się rozwijać. Poprawiamy parametry przewozów towarowych i pasażerskich. Dynamika jest wprost proporcjonalna do ilości modernizowanych szlaków – podkreślił polityk.

– Program Kolej Plus i program przystankowy pozwala likwidować wykluczenie komunikacyjne. Kolej zdominuje transport pasażerski w Polsce, zastępując w wielu relacjach dominujący dziś transport samochodowy – kontynuował minister. Całości mają dopełnić inwestycje taborowe (PKP IC otrzyma na ten cel 14 mld zł) i program inwestycji dworcowych PKP SA. – Kolej zmienia się dzięki ogromnemu wysiłkowi branży. Bez naszych partnerów gospodarczych ten projekt nie byłby możliwy. Często w czasie konsultacji międzyrządowych ministrowie transportu uznają przemiany polskich kolei oraz sieci drogowej za wzór – podsumował Adamczyk.

Wyliczając działania na rzecz rozwoju kolei w przyszłości, Adamczyk wspomniał o „komponencie kolejowym” Centralnego Portu Komunikacyjnego. – Budowa 1800 km nowych linii zupełnie zmieni geografię komunikacji kolejowej w Polsce, przynosząc nową jakość – deklarował. Jak stwierdził, podjęto już też kluczowe decyzje polityczne w sprawie budowy szybkiej kolei łączącej Polskę z Czechami oraz Węgrami, z możliwością przedłużenia do Rumunii. Kolej dużych prędkości, dzięki dokończeniu budowy linii Rail Baltica, ma do 2030 r. połączyć z Polską także państwa bałtyckie. Budowa linii południkowej pod roboczą nazwą Rail Carpatia ma udrożnić jedno z wąskich gardeł, zwłaszcza pod kątem przewozów towarowych.

PKP SA: Chcemy KDP od Talinna po Bukareszt

– Za kilka dni na spotkaniu Grupy V4 zapadnie formalna decyzja w sprawie połączenia czterech stolic regionu kolejami dużych prędkości – potwierdził prezes zarządu PKP SA Krzysztof Mamiński. Jak dodał, plany polskich producentów taboru pozwalają mieć nadzieję, że już niebawem w Polsce zaczną powstawać pojazdy szynowe o prędkości nie niższej, niż 250 km/h.

W samej grupie PKP ma się zmienić podejście do uruchamiania połączeń międzynarodowych: wpisując się w ogólnoeuropejski trend reaktywacji połączeń nocnych, PKP IC zamierza uruchomić pociąg sypialny do Brukseli i Paryża. Zmiany struktury przewozów towarowych – zmniejszenie roli węgla i zwiększenie udziału intermodalu – wymuszą przeobrażenia w PKP Cargo: przewoźnik ma stać się firmą mniejszą, ale lepiej funkcjonującą. – Mamy wiele pomysłów i wiemy, jak je realizować – zapewnił Mamiński.

MAP: Więcej synergii między firmami państwowymi

Sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki podkreślił znaczenie synergii w sektorze kolejowym. – Inwestujemy w kolej, bo to filar rozwoju gospodarki oraz gwarancja bezpieczeństwa. Kolej zaspokaja podstawowe potrzeby Polaków – i przedsiębiorców, i rodzin – ocenił. Według Małeckiego dobre zarządzanie koleją wymaga współdziałania spółek państwowych. – Wszystkie spółki postrzegamy jako jedną grupę kapitałową i zachęcamy je do współdziałania. Efekty mają być widziane zarówno dla klienta końcowego, jak i dla firm działających wokół kolei. Polskie firmy muszą na tym korzystać, rozwijając nowe technologie. Kolej może być kołem zamachowym gospodarki, musi jednak być zarządzana przez silną grupę kapitałową – przekonywał.

– Na najbliższe posiedzenie Sejmu, od 29 września do 1 października, zaplanowano pierwsze czytanie reformy Kodeksu Spółek Handlowych. Otworzymy nowe możliwości tworzenia grup kapitałowych, by jeszcze efektywniej zarządzać spółkami. Pozwolą one jeszcze lepiej wykorzystywać synergię PKP SA – zapowiedział Małecki. Nowe narzędzia mają być dostępne także dla przedsiębiorców prywatnych.

UTK: ERTMS wyeliminuje większość wypadków

Prezes UTK Ignacy Góra zwrócił uwagę na spadający z roku na rok wskaźnik wypadkowości. W 2020 r. wyniósł on 1,71 wypadku na milion przejechanych km. – Spadek pracy przewozowej wskutek pandemii to tylko 6%, a spadek wypadkowości – 22% – stwierdził. Podkreślił znaczenie inwestycji w wiedzę, świadomość i kulturę bezpieczeństwa. – Wdrażamy ERTMS, gwarantujący bezpieczeństwo systemu kolejowego niemal w 100%. Na razie obejmuje on tylko ok. 900 km linii, w 2023 r. będzie ich już 2700 km, a w 2030 – ponad 7000 km. Do roku 2050 planujemy wdrożyć ERTMS na ponad 8000 km linii – przedstawił plany zarządców infrastruktury szef UTK. Pozostałe, mniej uczęszczane linie mają zostać wyposażone w uboższą wersję systemu – Limited Supervision. Zdaniem Góry pozwoli to całkiem wyeliminować wypadki spowodowane czynnikiem ludzkim.

Duże znaczenie w zakresie bezpieczeństwa będą miały zapisy IV Pakietu Kolejowego. – Będzie to jednolity certyfikat, zezwolenie na wprowadzenie pojazdu do obrotu w wybranych państwach, a także jednolite standardy utrzymania pojazdów, ich wyposażenia, kwalifikacji osób i dokumentacji. Dotychczas obowiązywały one tylko dla pojazdów towarowych. Po zmianach obejmą także wagony pasażerskie, pojazdy trakcyjne i pojazdy specjalne – przypomniał prezes UTK.

Komisja Europejska: Transformacja teraz – albo nigdy

Szef gabinetu komisarz Unii Europejskiej ds. transportu Walter Goetz wyraził nadzieję, że program Fit for 55 skłoni Europejczyków do przesiadki na kolej. – W myśl Zielonego Ładu gospodarka UE musi stać się neutralna klimatycznie do 2050 r. Transport jest najtrudniejszy do dekarbonizacji, więc przed tym właśnie sektorem stoją największe zadania. Chcemy do 2030 r. podwoić liczbę pociągów międzynarodowych i zwiększyć udział kolei w przewozach pasażerskich o połowę. Będzie to ogromny przeskok ilościowy – zapowiedział.

W ocenie przedstawiciela UE przed koleją otworzyło się okno możliwości, którego wcześniej nie było. – Mamy niespotykanie dobry moment polityczny i dużą dostępność finansowania. Chodzi nie tylko o fundusze z CEF czy regionalne, ale także instrument Next Generation EU, dzięki któremu mona wprowadzić ogromne środki do państw członkowskich. Musimy tylko walczyć o realizację tych założeń – przekonywał Goetz. Jak stwierdził, ramy prawne związane ze wspólnym rynkiem już istnieją, trzeba tylko je egzekwować, przełamując bariery techniczne i kulturowe. – W grudniu przedstawimy plan działania dla międzynarodowych przewozów pasażerskich i towarowych. Wkrótce wystąpimy z inicjatywą Jednego Biletu, wzorowanego na rozwiązaniach stosowanych w lotnictwie. Będziemy wdrażać TSI oraz inicjować nowe programy badawcze. Dążymy do tego, by obywatele patrzyli na kolej z większą estymą – kontynuował.

Zdaniem Goetza system kolejnictwa w Europie powinien zostać w większym stopniu zintegrowany ponad granicami państw członkowskich. – Swoją rolę, konieczną do odegrania, mają państwa, samorządy i przedsiębiorstwa. Jako Komisja Europejska możemy tylko wyznaczyć ramy dla tego procesu – podsumował przedstawiciel Unii. Jak dodał, wiele zmian, które nastąpiły na polskiej kolei od czasu akcesji do UE, zasługuje na pozytywną ocenę.

CER: Więcej wsparcia dla kolei, mniej dla lotnictwa

Wizję nakreśloną przez Goetza rozwinął dyrektor wykonawczy Wspólnoty Kolei Europejskich oraz Zarządców Infrastruktury Kolejowej (CER) Alberto Mazzola. – Główne omawiane dziś wyzwania to transeuropejska sieć TEN-T, wspólny bilet i walka z pandemią. W sprawie TEN-T zrealizujemy to, co zostało zaplanowane – ale nasze ambicje sięgają dalej. Powinno się połączyć siecią KDP nie tylko stolice, ale wszystkie duże miasta w Europie – stwierdził Mazzola. Sieć musi stać się w pełni interoperacyjna, by pozwalać na przewóz kontenerów po całej Europie. – Musimy połączyć obywateli koleją i rozwijać połączenia intermodalne. Potrzebujemy nie tylko koordynacji, ale i przyspieszenia, i to silnego. Pomoże w tym wprowadzenie technologii cyfrowych, również do zarządzania taborem – stwierdził przedstawiciel CER.

Na skutek pandemii kolej utraciła miliardy euro. – Mimo to państwowe wsparcie finansowe dla niej było pięciokrotnie niższe, niż w innych sektorach (np. w lotnictwie). Powinno być wręcz odwrotnie – skrytykował działania władz unijnych i państwowych Mazzola. – W ostatnich latach widzimy bardzo duże oczekiwania wobec kolei. Stajemy się coraz bardziej ekologiczni, sprzyjają nam też cele społeczne. Jako CER reprezentujemy właściwie wszystkie koleje europejskie: mamy prawie 50 członków we wszystkich państwach UE i spoza niej – uzasadnił. Jak dodał, trzeba też przyjąć ogólnoeuropejski plan zachęcania kobiet do pracy na kolei.