Stadler Polska: Dostarczamy tabor od Azerbejdżanu po Hiszpanię

Łukasz Malinowski, „Rynek Kolejowy”: W wyniku sankcji nałożonych na Białoruś w związku z wojną w Ukrainie Stadler przenosi częściowo projekty z białoruskiego Mińska do Siedlec. Jednymi z pojazdów, których produkcja – wbrew początkowym planom – będzie dzięki temu odbywać się w Polsce, będą nowe pojazdy FLIRT dla Azerbejdżanu. Jakie będą ich parametry?

Tomasz Prejs, prezes zarządu Stadler Polska: W skład zamówienia wchodzą trzy różne typy pojazdów: jeden spalinowy, dwa kolejne elektryczne. Jest to jak na razie jedyny kontrakt przeniesiony do Polski z Białorusi. Wobec nałożonych na Białoruś sankcji wyprodukowanie tego taboru w Mińsku nie jest możliwe – nie możemy dostarczyć na terytorium tego kraju koniecznych komponentów. Zmiana miejsca produkcji została uzgodniona z Kolejami Azerskimi. Zespoły trakcyjne zostaną w Polsce zbudowane i częściowo uruchomione – w takim stopniu, w jakim jest to możliwe bez ustawiania na wózkach, ponieważ pojazdy są przeznaczone na szeroki tor. Ustawimy je na podstawach tymczasowych, połączymy poszczególne człony i sprawdzimy instalację elektryczną wraz ze wszystkimi systemami. Jeśli chodzi o dostarczenie pojazdów do klienta – transport morski nie wchodzi w grę. Po przeanalizowaniu możliwej trasy transportu drogowego postanowiliśmy, że pojazdy zostaną dostarczone koleją, za lokomotywą. Trwają dyskusje o tym, jak dokładnie przeprowadzić ten proces.

Czy Stadler spodziewa się większej liczby kontraktów na Wschodzie?

Pod względem technicznym nic nie stoi na przeszkodzie. Potrzebujemy jednak zamówień. W obecnej, niepewnej sytuacji na terytorium poradzieckim nie wiemy, czy nowe przetargi na tabor będą ogłaszane. Łotewskie postępowanie wygrała Škoda, w Litwie przetarg – z naszym udziałem – cały czas się toczy. Liczymy, że w sprawie Rail Baltiki dojdzie do porozumienia w sprawie infrastruktury i jej parametrów, a Tallinn, Rygę, Kowno i Warszawę połączy normalnotorowa linia kolejowa dużych prędkości. Pojawiają się też pomysły połączenia Rail Baltiki z Rail Carpatią.

Tuż przed końcem roku Stadler otrzymał pierwsze zamówienie z Kazachstanu, które oprócz dostawy i utrzymania 537 wagonów sypialnych i kuszetek obejmuje również przejęcie lokalnej fabryki, więc zamówione pojazdy będą produkowane na miejscu.

Jak wojna i zawirowania polityczne w Azji Środkowej rzutują na ceny surowców i komponentów, z których korzysta Stadler?

Przede wszystkim – bardzo wzrosły ceny surowców. Niektórzy dostawcy, choć związani z nami kontraktami, musieli wstrzymać dostawy, by nie zbankrutować. Firmy zdecydowały się na przeczekanie, płacąc kary umowne, ale nie zerwały kontraktów. Odczuwamy też rosnące ceny energii elektrycznej oraz gazu. Nasi dostawcy chcą rewaloryzować swoje kontrakty – my jednak nie możemy tego zrobić, bo nie pozwala na to Prawo zamówień publicznych. Możliwość umieszczania w umowach takiej klauzuli pojawiła się dopiero niedawno. Na dostępność materiałów miała wpływ też chińska polityka „zero COVID”(zniesiona dopiero 8 stycznia br.) oraz chińsko-amerykańska „wojna o półprzewodniki”. W efekcie brakuje nam półproduktów – a gdy już się pojawiają, uruchamiają się ceny spekulacyjne. Półprzewodniki kosztują nas kilkaset lub nawet 2000% tego, co w poprzednich latach.

O ile droższe byłyby dziś kontrakty na przykład z 2017 r., gdyby firma wyceniała je dziś?

To trudne pytanie. Nieprzewidziane okoliczności kompletnie zmieniły warunki, w których działamy. Aby choć w przybliżeniu podać taką cenę, potrzebne byłyby konsultacje rynkowe z ok. 30 kluczowymi dostawcami.

Czy kontrakty na Flirty dla Kolei Mazowieckich i PKP IC zostały zwaloryzowane?

Prowadzimy na ten temat rozmowy z zamawiającymi.

Jakie zamówienia będzie realizował Stadler Polska w tym roku?

Jednym z nich będzie rozpoczęty już, mały, ale ciekawy kontrakt na dwupoziomowe zespoły trakcyjne typu KISS dla Słowacji. Jesteśmy w trakcie realizacji piątej już umowy wykonawczej dla KM. Dostarczamy też dalekobieżne pojazdy FLIRT dla PKP IC – mimo wielu zamówień, o których już wspomniałem, harmonogram nie uległ zmianie. Hiszpański zarządca infrastruktury, spółka ADIF, zamówił u nas pojazdy diagnostyczne. W styczniu 2022 podpisaliśmy kontrakt na 18 pojazdów FLIRT dla Kolei Serbskich. We współpracy z Grupą realizujemy zamówienie na 30 spalinowo-bateryjnych pojazdów dla włoskiego przewoźnika Ferrovie Nord Milano. Niebawem zaczniemy też produkować tabor hybrydowy dla holenderskiego oddziału Arrivy.

Działamy poza tym w branży komunikacji miejskiej: Realizujemy zamówienie na dostawy 60 tramwajów Lajkonik do MPK Kraków. Nasze tramwaje, w liczbie 15 sztuk, zamówiło też Sarajewo – trwa ich projektowanie.

Który z rynków jest najbardziej wymagający?

Bardzo trudnym rynkiem jest Wielka Brytania. Dostarczyliśmy tam, między innymi, tabor dla przewoźnika East Anglia, teraz budujemy wagony metra dla Liverpoolu. To samo można powiedzieć o Skandynawii. Będziemy budować tabor dla Kolei Fińskich – umowa została już podpisana. Kontrakt będzie realizowany w Siedlcach. Mamy już doświadczenie w budowie taboru szerokotorowego – dostarczyliśmy na przykład 38 zespołów trakcyjnych dla Estonii. Specjalnie na potrzeby ich uruchamiania wynajęliśmy tor z halą w Małaszewiczach.

Czy obecna sytuacja może doprowadzić do spadku zatrudnienia?

Przynależność do Grupy Stadler daje nam możliwość przesuwania projektów wewnątrz niej. Aktualnie nie planujemy redukcji zatrudnienia – i robimy wszystko, by nie okazała się ona konieczna. Przyglądamy się bacznie sytuacji na rynku. Liczymy na ogłoszenie większej liczby przetargów na tabor, ale też na pozyskanie zleceń z wolnej ręki.

Jakie są zalety posiadania w Polsce własnego zespołu projektowego?

Im bliżej miejsca produkcji jest inżynieria, tym łatwiej rozwiązywać pojawiające się w trakcie produkcji problemy, a także prowadzić dialog techniczny z klientami. Biuro inżynierów w Polsce pomaga nam w obu tych procesach. Mamy w Polsce dobrych inżynierów, w tym bardzo dobry zespół software’owy. Stworzył on oprogramowanie sterujące pracą większości produkowanych przez całą Grupę tramwajów. Rozwijamy w tym obszarze dalsze kompetencje. Chcemy rozbudowywać nasz lokalny zespół inżynierów – zapraszamy do aplikowania, ciekawych projektów nie zabraknie.