Stadler: Kolej w czasie zmian klimatycznych

Produkcja w zakładach Stadlera została w ostatnich miesiącach zakłócona przez trzy klęski żywiołowe. W Walencji pod koniec października doszło do zalania części zakładu na skutek tragicznej powodzi, która spustoszyła region. Wcześniej zakłady w Valais i Dolnej Austrii ucierpiały na skutek burz i oberwania chmury. Wszystko to ma przełożenie na funkcjonowanie i wyniki finansowe spółki.

Hiszpania: Powódź w Walencji

Podczas katastrofalnej powodzi, która nawiedziła Walencję pod koniec października, żywioł nie dotknął bezpośrednio hali produkcyjnej Stadlera, doszło jednak do zalania niektórych magazynów, a w regionie ucierpiało 30 lokalnych dostawców. Jak podkreśla producent, szczęśliwie nie zginął żaden z pracowników zakładu.

– Fabryka Stadlera nie została poważnie uszkodzona, ale skutki powodzi odczuli nasi pracownicy i kooperanci. Z 3000 zatrudnionych osób ok. 600 nie mogło w kolejnych dniach dotrzeć do pracy, ponieważ zniszczone zostały połączenia drogowe i kolejowe. Domy części z nich uległy zniszczeniu lub uszkodzeniu, a większość miała bliskich, którym trzeba było pomóc – mówi Marc Meschenmoser, szef komunikacji korporacyjnej i public relations w Grupie Stadler.

Dodaje przy tym, że priorytetem było zapewnienie bezpieczeństwa pracowników. – Jeśli była taka potrzeba, zapewnialiśmy zakwaterowanie w hotelach, utworzyliśmy specjalny fundusz wsparcia finansowego, który pozwala skorzystać z nieoprocentowanych kredytów na odbudowę – zaznacza Meschenmoser.

– Zakład w Walencji wróci do pełnych możliwości produkcyjnych najwcześniej pod koniec 2025 r., a dostawy szeregu zakontraktowanych pojazdów będą opóźnione. Łączne straty w przeliczeniu na roboczogodziny wynoszą od 150 do 200 tysięcy. Obecnie zakład powoli wraca do normalności, ale musieliśmy poszukać alternatywnych dostawców i poddostawców, aby uzupełnić braki. Proces ten wciąż trwa, a zarząd hiszpańskiej spółki stosuje strategię dwutorową – korzysta zarówno z nowych dostawców, jak i dotychczasowych, którym pomaga ponownie stanąć na nogi. To są wieloletnie, długoterminowe relacje, które chcemy utrzymać – podkreśla przedstawiciel Stadlera.

Szwajcaria: 800 ton wyrobów na straty

Wcześniej, w czerwcu bieżącego roku, miała miejsce nawałnica w szwajcarskim kantonie Valais. Spowodowała ona poważne zniszczenia w zakładach Constellium, dostarczających Stadlerowi aluminiowe profile do produkcji pudeł. Aż 800 ton wyrobów gotowych musiało zostać spisane na straty. Zgodnie z prognozami wznowienie ich produkcji nastąpiło jeszcze w październiku 2024 r., jednak zanim fabryka odzyska pełną moc produkcyjną sprzed katastrofy i nadrobi zaległości, musi upłynąć jeszcze ok. 9 miesięcy.

– Produkcja w Constellium była całkowicie wstrzymana przez trzy miesiące, co spowodowało opóźnienia i ma konsekwencje do dzisiaj. Brak odpowiedniej liczby profili aluminiowych przekłada się na prace poszczególnych zakładów i oznacza konieczność reorganizacji ich prac. To dla każdej firmy są dodatkowe koszty – mówi Marc Meschenmoser.

Austria: Zatopiony KISS

Poważne konsekwencje miało także oberwanie chmury i silne opady deszczu, w efekcie których doszło do przerwania tamy i zalania zakładu Stadlera Dürnrohr na terenie Dolnej Austrii. Na miejscu znajdował się nowy, szykowany do odbioru przez ÖBB piętrowy elektryczny zespół trakcyjny KISS.

– Niestety, uszkodzenia były na tyle duże, że składu nie udało się wyremontować. Zdecydowaliśmy się na odzyskanie możliwie największej liczby części i recykling pozostałych – przyznaje Meschenmoser.

Zmian klimatycznych nie można ignorować

Każda nieprzewidziana sytuacja, jak wojna czy pandemia, ma destrukcyjny wpływ na łańcuchy dostaw, ale to oczywiście bardzo różni się w zależności od firm. – Jeśli chodzi o Stadlera, to jego aktywność produkcyjna jest skoncentrowana w Europie, co na pewno ułatwiło przejście przez problemy w miarę łagodnie. Trudniej mieli niektórzy z naszych poddostawców, pracujący np. w oparciu o podzespoły wytwarzane w Chinach czy sprowadzanych przez Rosję i Ukrainę – mówi Radosław Banach, prezes zarządu Stadler Polska.

Banach dodaje, że powódź na południu Polski nie dotknęła żadnego z poddostawców Stadlera, ale ryzyko wynikające z coraz częściej występujących katastrof klimatycznych jest realne i musi być brane pod uwagę.

– To są czynniki, których nie można ignorować. Ponieważ do takich wydarzeń dochodzi coraz częściej, trzeba je brać pod uwagę na poziomie strategii rozwoju firmy oraz na poziomie wybierania kooperantów – dywersyfikacja staje się jeszcze ważniejsza, bo pozwala ograniczać ryzyka z tym związane. I to zarówno dywersyfikacja w sensie geograficznym, jak i doboru różnych kooperantów – mówi Banach.

Jak konkurować?

– Z jednej strony rosnąca świadomość konieczności przeciwdziałania zmianom klimatycznym zachęca do rozwoju transportu szynowego, ale z drugiej sami widzimy, że ma też wpływ na nasze funkcjonowanie – przyznaje szef polskiego zakładu.

Chęć dekarbonizacji transportu wydaje się więc dobrym kierunkiem. Firmy takie jak Stadler mają więc świadomość, że muszą być nie tylko gotowe na niespodziewane zmiany, ale i ograniczać emisję na etapie produkcji, by nie dokładać się w tym zakresie do zmian klimatycznych.

– Dostarczamy system transportowe, które są przyjazne dla środowiska, które są odpowiedzią na zmiany klimatyczne. Naszym wkładem są nowoczesne pociągi, które wspierają proces dekarbonizacji transportu publicznego. Sami też aktywnie redukujemy emisje – naszym celem jest zmniejszenie emisji CO₂ w procesie produkcyjnym o połowę do 2030 roku – zaznacza Meschenmoser.

Dodaje jednak, że wdrażanie przyjaznych dla środowiska rozwiązań jest kosztowne i przetargi publiczne powinny to uwzględniać, a producenci, którzy przywiązują wagę do zmniejszania śladu węglowego, powinni być lepiej oceniani.

– Wygrywamy przetargi dzięki naszym technologiom i standardom jakości. Przykładem jest postępowanie na metro dla Lizbony, gdzie pokonaliśmy chińską ofertę. Uważamy, że innowacyjność i niski ślad węglowy to klucz do naszej przyszłości – podsumowuje Meschenmoser.

Klimat wpływa na wyniki

W rezultacie wszystkich wspomnianych zdarzeń pogodowych oraz problemów z realizacją kontraktu na dostawy składów metra do berlińskiego BVG spadną przychody spółki. W 2024 r. Stadler początkowo spodziewał się, że przychody osiągną poziom ok. 3,5-3,7 mld franków szwajcarskich, ale część z nich będzie musiała zostać przeniesiona na kolejny rok. Przedstawienie prognoz na kolejne lata ma być możliwe, jak twierdzi producent, dopiero w pierwszym kwartale roku 2025.

Zarząd Stadlera podkreśla, że – mimo poważnej sytuacji w wybranych zakładach – ogólne położenie całego koncernu jest wciąż dobre. W pierwszej połowie roku wartość zamówień osiągnęła historyczny rekord – 26,8 mld franków. 188 zamówień jest w realizacji, a 150 kontraktów – w fazie utrzymania gwarancyjnego.