W 2023 r. średnia prędkość pociągów pasażerskich wyniosła 56 km/h. Najwyższe średnie prędkości ok. 80 km/h osiąga przewoźnik dalekobieżny PKP Intercity. Dużo niższe średnie mają pociągi operujące na krótkich trasach z częstymi zatrzymaniami: PKP SKM w Trójmieście – 36 km/h, czy SKM Warszawa – 42 km/h.
Oferta przewozowa w połączeniach pasażerskich powinna zapewniać jak najwyższą prędkość przy jak największej dostępności. Prędkość pociągów pasażerskich w Polsce zależy od wielu czynników: rodzaju usług świadczonych przez przewoźników, stanu infrastruktury, przepustowości sieci, a także od występowania okoliczności powodujących opóźnienia.
Na podstawie danych z Elektronicznego Systemu Ewidencji Pracy Eksploatacyjnej (SEPE) PKP PLK, dotyczących handlowej realizacji usług, obliczono średnią prędkość pociągów pasażerskich w Polsce. Wyniosła ona 56 km/h (z wyłączeniem przewoźników UBB i WKD).
Prędkość pociągów pasażerskich w przypadku połączeń SKM w Warszawie oraz PKP Szybkiej Kolei Miejskiej w Trójmieście jest najniższa. Wynika to z dużej liczby stacji, jakie na stosunkowo krótkich relacjach obsługują pojazdy tych dwóch przewoźników. W przypadku wybranych odcinków linii znajdujących się w obszarach miast, stacje kolejowe położone są w odległości mniejszej niż kilka kilometrów. Najdłuższa relacja SKM w Warszawie wynosi 53 km (Linia S4: Piaseczno – Zegrze Południowe – Piaseczno), czas jej przejazdu mieścił się między 1:10 h a 1:20 h, a średnia prędkość to 40,4 km/h. W przypadku PKP SKM w Trójmieście najdłuższa relacja to połączenie Lębork – Gdańsk Śródmieście – Lębork, której długość to blisko 81 km, a średnia prędkość na tej relacji to 41,6 km/h.
Tab.1 Średnia prędkość pociągów pasażerskich w 2023 r.
Szczegółowe dane dotyczące średniej prędkości przewoźników na różnych trasach można znaleźć w
„Sprawozdaniu z funkcjonowania rynku kolejowego” w rozdziale 1.8.1.