Dane, które publikuje Urząd Transportu Kolejowego wskazują, że w Polsce spada liczba lokomotyw spalinowych u operatorów pasażerskich. Rośnie za to ich średni wiek.
W końcu 2018 roku w PKP Intercity, Przewozach Regionalnych i SKPL było 109 lokomotyw spalinowych. Znaczna ich większość należy do tego pierwszego przewoźnika. Dla porównania: w 2015 roku było ich łącznie 152. Ich liczba spadła głównie przez kasacje starego taboru, który dokonuje się w spółce Przewozy Regionalne.
Ostatnie jako nowe kupiono spalinowe GamyOstatnim zakupem nowego spalinowego taboru trakcyjnego był ten zrealizowany przez PKP Intercity w 2014 (z dostawami już rok później), gdy w drodze przetargu wybrano ofertę Pesy. Dostarczyła ona 10 lokomotyw Gama do obsługi odcinków sieci pozbawionych sieci trakcyjnej: Ełk – Korsze, Ełk – Suwałki, Rzeszów – Zamość, Rzeszów – Zagórz, Krzyż – Gorzów Wielkopolski i Piła – Krzyż, a także, sezonowo, kilku innych odcinków. Lokomotywy okazały się jednak bardzo awaryjne i dopiero obecnie, w 4 lata po wprowadzeniu ich do eksploatacji, ich sprawność wydaje się być zadowalająca.
Innym dużym zamówieniem związanym z modernizacją trakcji spalinowej w PKP Intercity była zaawansowana przebudowa lokomotyw SU42. Łącznie zmodernizowano 20 lokomotyw tego typu w Newagu. 10 z nich przebudowano do standardu 6DI (dwuagregatowe, z możliwością prowadzenia pociągów) oraz 10 do standardu 18D (jednoagregatowe, z systemem jazdy akumulatorowej). Należy jednak zwrócić uwagę, że chodzi tu o zaawansowaną modernizację pojazdów, które zbudowane zostały w większości w latach 70. Stąd średni wiek spalinowych lokomotyw używanych przez pasażerskich operatorów w Polsce rośnie i na koniec 2018 roku wynosił 41,7 lat (!).
Będzie 10 nowych lokomotyw do prac manewrowychObecnie PKP Intercity ponowi przetarg na
zakup 10 lekkich lokomotyw manewrowych (poprzedni przetarg, w którym ofertę złożyło tylko CZ Loko, został unieważniony),
prawdopodobnie ponowiony zostanie przetarg na zaawansowaną modernizację 9 sztuk (i 4 sztuk w opcji) lokomotyw SM42, który także został unieważniony pomimo złożenia oferty przez H. Cegielski FPS. Udało się znaleźć wykonawcę modernizacji 13 lokomotyw SM42,
które wykona poznański FPS.
Zakupu lokomotyw liniowych nie planuje się, z uwagi m.in. na elektryfikację odcinka Rzeszów – Lublin, plany elektryfikacji odcinka Gorzów – Krzyż, czy bliski koniec modernizacji odcinka Warszawa – Lublin, który pozwoli na „uwolnienie” spalinowych lokomotyw z odcinka Łuków – Lublin. Przypomnijmy, że PKP Intercity wciąż wypożycza od Kolei Czeskich niewielką liczbę lokomotyw serii 754.
Przewozy Regionalne nie chcą spalinówekPrzewozy Regionalne w ogóle nie mają w planach zakupu ani modernizacji lokomotyw spalinowych, stale redukując liczbę wagonów i lokomotyw do ich prowadzenia. W niektórych regionach, na wypadek zmniejszonej dostępności autobusów szynowych utrzymuje się znikomą rezerwę lokomotyw SU42. Tak jest na przykład na Warmii i Mazurach, na Opolszczyźnie czy na Pomorzu. Jedynie w tym ostatnim regionie Przewozy Regionalne wykorzystują lokomotywy spalinowe do prowadzenia stale rozkładowych pociągów prowadzonych spalinowozami. Zdecydowana większość pracy przewozowej na liniach niezelektryfikowanych wykonywana jest w regionach autobusami szynowymi, z których tylko część jest własnością przewoźnika. Reszta należy do marszałków województw.