Kolejka S-Bahn stanowi w Niemczech, Austrii i Szwajcarii podstawę miejskiego i podmiejskiego ruchu pasażerskiego. Nazwa „S-Bahn” powstała na początku lat 30. XX w. na określenie „szybkiej kolei miejskiej” (Stadtschnellbahn), prototypu dzisiejszych systemów kolei aglomeracyjnej. Wtedy też berliński przewoźnik zastrzegł tę nazwę oraz wprowadził funkcjonujące do dzisiaj logo – białą literę S na okrągłym zielonym polu (w odróżnieniu od symbolu metra – białej litery U na kwadratowym niebieskim polu). Ochrona tej marki została zniesiona dopiero w maju 2012 r. Dotąd wszyscy użytkujący ją przewoźnicy musieli wnosić na konto Kolei Niemieckich opłatę licencyjną.
Pierwsze (parowe) lokalne berlińskie pociągi na trasach podmiejskich kursowały już w latach 80. XIX w. Większość linii zbiegała się na trasie średnicowej (Stammstrecke). Bardzo szybko dostrzeżono konieczność budowy dla nich osobnych torowisk, aby kursujące z wysoką częstotliwością jednostki nie utrudniały ruchu dalekobieżnego. To rozwiązanie wprowadzono dla linii okrężnej (Ringbahn), objeżdżającej centrum, oraz dla tras prowadzących do serca miasta. Już w roku 1891 wprowadzono także specjalną taryfę na przejazdy berlińską koleją miejską, okrężna i podmiejską (Berliner Stadt-, Ring- und Vorortbahn). Podobnie rozwijała się w tym czasie sieć S-Bahn w Hamburgu.
Tamtejsza Pruska Dyrekcja Kolei Żelaznych (Preußische Eisenbahndirektion Altona) rozpoczęła obsługę trasy Blankenese-Hamburg Ohlsdorf-Altona pociągami parowymi, które już rok później zastąpiły składy elektryczne. W Berlinie pierwszy elektryczny S-Bahn rozpoczął regularne kursy w 1924, korzystając z czerpanego z „trzeciej szyny” napięcia 800 woltów. W odróżnieniu od klasycznej kolei regionalnej sieci S-Bahn stanowią dziś zamknięte systemy komunikacyjne, z reguły zarządzane przez samodzielne spółki córki Kolei Niemieckich. W odróżnieniu od metra (U-Bahn) czy tramwajów (Straßenbahn) obejmują one dziesiątki kilometrów i wyjeżdżają poza granice administracyjne głównego ośrodka miejskiego. S-Bahn przewozi dużą liczbę pasażerów na krótkich dystansach, w krótkich odstępach czasu, korzystając z własnych torów (Berlin), lub przynajmniej częściowo głównie poza centrum miast, korzystając z torów dostępnych dla pozostałych przewoźników (np. Monachium). W niektórych przypadkach jeżdżą one na części trasy jako pociąg S-Bahn, zaś od wyznaczonej stacji jako klasyczne połączenie regionalne oznaczone symbolem RB (pociąg regionalny, RegionalBahn).
Przykładem tego rozwiązania jest linia S5 wiodąca z Hanoweru przez Hameln do Bad-Pyrmont, która kursuje dalej w rytmie godzinnym jako pociąg regionalny do Paderborn. Niezależnie od zastosowanego wariantu głównym założeniem sprawnego prowadzenia przewozów jest możliwie pełna koordynacja taryfowa (wspólny bilet na jak najdłuższym odcinku, specjalne oferty taryfowe) i organizacyjna (wspólne przystanki przesiadkowe dla S-Bahn, metra i autobusów oraz kolei regionalnej i dalekobieżnej). Obecnie sieci S-Bahn funkcjonują w Niemczech w Berlinie, Bremie/Dolnej Saksonii, Dreźnie, Fryburgu Bryzgowijskim, Hamburgu, Hanowerze, Lipsku-Halle, Magdeburgu, Monachium, Norymberdze, nad Renem i Menem (Frankfurt, Darmstadt, Wiesbaden, Moguncja, Offenbach), nad Renem i Neckarem (Ludwigshafen, Mannheim, Heidelberg, Kaiserslautern, Karlsruhe), nad Renem i Ruhrą (Zagłębie Ruhry i Düsseldorf), nad Renem i Siegiem (Kolonia, Bonn), w Rostocku i Stuttgarcie. Dodatkowo na terenie Niemiec kursy wykonują również Regio-S-Bahn Bazylea (linia S6 z dworca SBB w Bazylei do niemieckiego Zell am Wiesental oraz wewnątrzniemiecka linia (!) S5 z Schopfheim do Weil am Rhein), S-Bahn Zurych (linia S22 Bülach-Schaffhausen-Singen) i S-Bahn Salzburg (linia S3 z Golling-Abtenau przez Salzburg do Bad Reichenhall, wewnątrzniemiecka (!) linia S4 z Freilassing do Berchtesgaden, oraz planowane przedłużenie do Freilassing linii S2 Straßwalchen - Salzburg).
To tylko fragment artykułu. Całość w "Rynku Kolejowym" nr 10/2012. Zapraszamy do prenumeraty lub salonów Empik.
Zapisz
się do newslettera:
