Rząd przyznał 5,6 mld zł na program Kolej Plus. Na ustawę trzeba jeszcze poczekać

Rada Ministrów przyjęła wczoraj (3 grudnia) uchwałę w sprawie ustanowienia Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej+ do 2028 roku, przedłożoną przez ministra infrastruktury. Jak podano w uzasadnieniu, "program umożliwi połączenie z miastami wojewódzkimi miejscowości liczących powyżej 10 tys. mieszkańców, które obecnie nie mają dostępu do kolei pasażerskiej lub towarowej.
Realizacja programu oznacza przede wszystkim łatwiejszy dostęp do kolei pasażerskiej, lepsze warunki prowadzenia działalności gospodarczej i bezpieczniejsze podróżowanie po drogach (część przewozów towarowych przejmie transport kolejowy). Kolej jest też jednym z najbardziej ekologicznych środków transportu, co ma szczególne znaczenie w walce ze zmianami klimatycznymi".

Program adresowany jest do jednostek samorządu terytorialnego. Na jego realizację przeznaczonych zostanie prawie 6,6 mld zł w latach 2019–2028, z czego ok. 5,6 mld zł pochodzić będzie z dokapitalizowania spółki PKP Polskie Linie Kolejowe, a ok. 1 mld zł ma być wkładem własnym jednostek samorządu terytorialnego. W nawiasie dodano, że samorządy na swój wkład mogą zaciągnąć kredyty lub wyemitować obligacje. Zadania inwestycyjne będą mogły być sfinansowane w 85 proc. ze środków programu, a w 15 proc. ze środków pochodzących z samorządów. Nabór projektów zgłaszanych przez samorządy będzie prowadzić spółka PKP PLK, która we współpracy z samorządami będzie realizować przedsięwzięcia.

Jak przypominano, program składa się z trzech komponentów: inwestycyjnego, organizacji przewozów pasażerskich, ochrony infrastruktury kolejowej przed likwidacją. Podstawowy jest komponent inwestycyjny, dwa pozostałe mają charakter uzupełniający. – Realizacja tego komponentu wpisuje się w zapowiedzianą przez premiera Mateusza Morawieckiego w exposé budowę i modernizację inwestycji kolejowych – podało Centrum Informacyjne Rządu. Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia.

Część prawna programu Kolej Plus wraca do Sejmu. Poprzedni nie zdążył jej przyjąć

To nie wszystko – rząd przyjął wczoraj również projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra infrastruktury. Jak tłumaczy Centrum Informacyjne Rządu, zaproponowano w nim rozwiązania wspierające realizację Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej, tzw. „Programu Kolej+”.

To część prawna programu Kolej Plus, której projekt opublikowało w maju tego roku Ministerstwo Infrastruktury. Był to jeden z trzech projektów nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym, prowadzonych jednocześnie przez Ministerstwo Infrastruktury. Przypomnijmy: projekt pod poz. UC155, dotyczący uniezależnienia PKBWK od zarządcy infrastruktury PKP PLK w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej podpisał już prezydent. Pozostałych dwóch projektów nie udało się zakończyć przed wyborami. 

– Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe" (UC139) jest obecnie na etapie prac komisji prawniczej, a następnie zostanie skierowany do potwierdzenia przez Komitet Stały Rady Ministrów. Po uzyskaniu potwierdzenia projekt będzie przekazany do przyjęcia przez Radę Ministrów, która będzie mogła przesłać projekt do prac parlamentarnych – poinformował "Rynek Kolejowy" rzecznik Ministerstwa Infrastruktury Szymon Huptyś.

– Projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (UD530), pomimo skierowania do prac parlamentarnych, nie został przyjęty przez Sejm i Senat w związku z zakończeniem kadencji obu izb parlamentu. W związku z zasadą dyskontynuacji prac parlamentu, projekt ustawy o zmianie ustawy o transporcie kolejowym oraz niektórych innych ustaw (UD530) jest przewidziany do ponownego skierowania do prac legislacyjnych Sejmu. W tym celu nowo powołana Rada Ministrów wniesie projekt do ponownego rozpatrzenia przez Sejm – podał nam kilka dni temu rzecznik resortu. Właśnie tego dotyczy zatem druga wczorajsza decyzja rządu.

Co będzie w komponencie prawnym programu Kolej Plus? 

Przypomnijmy, że procedowany w poprzedniej kadencji projekt nowelizacji ustaw związany z Kolej Plus wykraczał daleko poza założenia samego programu, co szeroko opisaliśmy tutaj. W konsultacjach publicznych zgłoszono szereg uwag do projektu. Tu można przeczytać uwagi Railway Business Forum, a tutaj – Fundacji Pro Kolej. Centrum Informacyjne Rządu podało, że przyjęty od nowa projekt nowelizacji przewiduje m.in., że:

Tereny kolejowe, które obecnie są niewykorzystywane zostaną przywrócone do ponownego użytku na cele transportowe.

• Możliwe będzie przekazywanie linii kolejowych do nieodpłatnego korzystania przez samorządy.
• Ograniczona zostanie likwidacja linii kolejowych. Będzie to możliwe pod warunkiem uzyskania zgody ministra infrastruktury.
• Oczekiwanym efektem będzie przywrócenie ponownego eksploatowania infrastruktury kolejowej na terenach aktualnie nieczynnych lub po zlikwidowanej infrastrukturze kolejowej.

Wojewódzkie przewozy pasażerskie zostaną wsparte za granicą województwa.

• Samorządy województw będą mogły realizować przewozy kolejowe dalej niż do najbliższej stacji za granicą województwa – przyczyni się to do poprawy komunikacji na terenach pozbawionych obecnie dogodnych połączeń kolejowych.
• Rozwiązanie przeznaczone jest przede wszystkim dla organizatorów publicznego transportu zbiorowego (marszałków województw), którzy chcieliby realizować takie połączenia bez potrzeby osobnego zawierania porozumienia między województwami.
• Możliwe będzie przeznaczanie środków Funduszu Kolejowego na finansowanie lub współfinansowanie przez województwa zadań dotyczących zakupu, modernizacji oraz napraw pojazdów kolejowych przeznaczonych do przewozów pasażerskich wykonywanych na podstawie umowy o świadczenie usług publicznych. Dodatkowo, możliwe będzie wykorzystanie środków niewykorzystanych przez województwa w danym roku budżetowym – na realizację zadań w latach następnych.

Zmiany dotyczące przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych.

• Uproszczony zostanie system udzielania gwarancji finansowych umożliwiających rozpoczęcie procedur przetargowych. Usprawni to zaciąganie przez PKP PLK SA zobowiązań finansowych na zadania zaplanowane w Szczegółowym Planie Realizacji Krajowego Programu Kolejowego.
• Wprowadzono nowe źródła finansowania, przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych, w tym środki uzyskane z emisji skarbowych papierów wartościowych.

Nowe rozwiązania wejdą w życie po 30 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw, z wyjątkiem zmian dotyczących finansowania ze środków Funduszu Kolejowego, które zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2021 r. – podało CIR. 

Przypomnijmy, że nie ma jeszcze katalogu inwestycji, które obejmie program Kolej Plus. Wstępna koncepcja zawierała 20 projektów. Czekamy na szczegóły zarówno uchwały przyjętej przez Radę Ministrów, jak i na nową wersję części prawnej Programu.