Rusza drążenie najdłuższego tunelu kolejowego. Prace wykonają Jadwiga i Kinga

Uroczystość nadania imienia dwóm tarczom odbyła się 31 marca z udziałem m.in. ministra infrastruktury Dariusza Klimczaka i przedstawicieli wykonawcy – inwestycję realizuje Budimex jako lider konsorcjum wraz z firmą Gulermak - w Męcinie. Nadanie imion to symboliczny akcent rozpoczynający pracę maszyn. W poniedziałek jako pierwsza uruchomiona została mniejsza tarcza TBM (Kinga). Za kilka tygodni swoją pracę rozpocznie większa tarcza.

– Rok temu podpisaliśmy umowę, dziś budowa jest całkowicie przygotowana. Takiego tempa budowy w Europie nikt nie widział – powiedział podczas uroczystości minister infrastruktury Dariusz Klimczak.

– To historyczny moment – rozpoczynamy drążenie najdłuższego tunelu kolejowego w Polsce. – Dwanaście miesięcy musiało wystarczyć na zaprojektowanie tarczy, na wykonanie jej oraz na wykonanie badań geotechnicznych. To naprawdę rekordowe tempo jeżeli chodzi o realizację tak wielkiej i tak skomplikowanej inwestycji – stwierdził Artur Popko, prezes Budimeksu. – Obiecałem, że zaczniemy drążyć tunel o czasie i chciałem powiedzieć, że jesteśmy miesiąc przed planowanym terminem – dodał.

Tunel na trasie linii 104 będzie najdłuższym tunelem kolejowym w kraju. Powstanie pod Pisarzową, pomiędzy miejscowościami Męcina i Mordarka. Składać się będzie z dwóch nitek – każda o długości 3 750 m – tunelu kolejowego o średnicy 10,6 m oraz tunelu ewakuacyjnego, którego średnica wynosić będzie 4,5 m. Obie tarcze TBM, które mają zadanie wydrążyć 2 nitki tunelu otrzymały imiona: Jadwiga i Kinga, będące nawiązaniem do imion polskich władczyń, które przybyły na tron krakowski z kierunku południowego, z ówczesnych Węgier.

– Od roku pracujemy na odcinku D Limanowa – bocznica Klęczany na LK nr 104, który stał się jednym z najistotniejszych projektów kolejowych ostatnich lat. To przedsięwzięcie wyznacza nowy kierunek w rozwoju polskiej infrastruktury kolejowej. Z tego powodu zdecydowaliśmy się na inwestycję w nową maszynę drążącą, która znacząco podnosi naszą efektywność i precyzję. Z pełnym przekonaniem patrzymy w przyszłość, planując samodzielną realizację kolejnych dużych kontraktów, które będą stanowiły naturalny krok w rozwoju naszej firmy – mówi Maciej Olek, członek zarządu dyrektor Budownictwa Kolejowego Budimex SA.

Jadwiga i Kinga

Imię Jadwiga otrzymała większa z tarcz o średnicy prawie 11 metrów, długości 85 metrów i o łącznej wadze 2500 ton. Po zakończeniu testów i odbiorze technicznym w Chinach, została przetransportowana drogą morską do Polski. Po dotarciu do portu w Gdańsku w lutym 2025 r., rozpoczęto dalszy transport na plac budowy, co zajęło około 2-3 tygodni i wymagało udziału 88 zestawów ciężarowych. Jej planowany czas drążenia to 10 miesięcy.

Jako pierwsza do pracy przystąpi mniejsza maszyna TBM „Kinga”, która we wrześniu ubiegłego roku przeszła niezbędne testy i odbiory w fabryce w chińskim Changsha. Do Polski dopłynęła jako pierwsza z dwóch tarcz. Średnica jej głowicy wynosi 4,8 metrów. Pełna długość maszyny to 163 m. Do jej transportu z Gdyni na południe Polski potrzebne było 30 ciężarówek. Jej łączna waga to 600 ton.

– Realizacja tunelu kolejowego oraz ewakuacyjnego na tym odcinku to ogromne wyzwanie inżynieryjne, które wymaga od nas precyzyjnego planowania oraz wykorzystania nowoczesnych technologii budowlanych. Tunel kolejowy o długości niemal 3,8 km oraz tunel ewakuacyjny, który zapewni bezpieczeństwo pasażerów w przypadku zagrożenia, zbudowane będą z prawie 60 tys. m³ betonu i niemal 4,6 tys. ton stali. Oba obiekty stanowić będą fundamenty nowoczesnej infrastruktury kolejowej, która będzie służyć przez wiele lat – mówi Marcin Curkowicz, zastępca kierownika kontraktu ds. technicznych z Rejonu 2 Dywizji Budownictwa Kolejowego ‎Budimex SA.‎

Obie tarcze TBM zostały zamówione przez konsorcjum Budimex i Gülermak. Konsorcjum Budimeksu i Gülermak od marca 2024 r. prowadzi prace na linii ‎kolejowej nr 104 ‎na ‎‎odcinku D Limanowa – bocznica Klęczany. Budimex jest liderem konsorcjum z udziałem 50 proc., a jego skład uzupełniają ‎Gülermak Air ‎Sanayi Inşaat ve ‎Taahhüt (udział 25 proc.) oraz Gülermak ‎(udział 25 ‎proc.).

Szybciej do Nowego Sącza

Budowa linii kolejowej nr 104 z tunelem to część projektu Podłęże - Piekiełko. Inwestycja przyczyni się do przywrócenia szybkiego połączenia kolejowego pomiędzy Krakowem a Nowym Sączem. – Dzisiaj najszybszy pociąg z Nowego Sącza do Krakowa to dwie i pół godziny. Po realizacji inwestycji mówimy o czasie około jednej godziny – powiedział Marcin Mochocki, członek zarządu PKP PLK. Skorzystają na niej m.in. mieszkańcy Limanowej. – Czterdzieści minut z Limanowej do Krakowa to wielka rewolucja, coś co radyklanie zmieni życie mieszkańców tych terenów – powiedział obecny na uroczystej inauguracji pracy tarczy drążącej wicepremier, minister obrony narodowej, Władysław Kosiniak-Kamysz.

Na nowej linii kolejowej „Podłęże – Piekiełko” maksymalne prędkości pociągów pasażerskich wyniosą do 160 km/h, a towarowych do 120 km/h. W tunelu prędkości te będą wynosić odpowiednio 160 km/h dla pociągów pasażerskich i 100 km/h dla towarowych.

Realizowany przez konsorcjum Budimex i Gulermak kontrakt na budowę linii 104 ‎na ‎‎odcinku D Limanowa – bocznica Klęczany został zawarty w marcu 2024 r. Ma wartość 1,93 mld zł netto. Obejmuje najdłuższy odcinek modernizacji linii 104‎, istotnej dla połączenia planowanej linii ‎kolejowej Podłęże-Piekiełko z Zakopanem i Nowym Sączem‎. Oprócz dwunawowego tunelu w ramach kontraktu powstaną tu 22 obiektów inżynierskich. Prace powinny się zakończyć pod koniec 2026 roku.

Inwestycja jest realizowana przy udziel środków z KPO. Jak mówił wicepremier i minister obrony narodowej Władysław Kosiniak-Kamysz, strategiczne inwestycje transportowe wpływają także na mobilność militarną i mają przełożenie na bezpieczeństwo państwa. – Ten aspekt bezpieczeństwa państwa polskiego w budowie tej linii kolejowej również jest uwzględniony – powiedział.