Rozkładowe pociągi wagonowe na 200 km/h od 15 grudnia

15 grudnia 2024 r., niemal w 10. rocznicę debiutu Pendolino, w kartach historii polskiej kolei zapisze się kolejne ważne wydarzenie, jakim będzie rozpoczęcie rozkładowych kursów z prędkością 200 km/h przez klasyczne składy wagonowe.

Polska jedenastym krajem z lokomotywą i wagonami na 200 km/h

Pociągi pasażerskie z prędkością 200 km/h i wyższą kursują w 27 krajach na świecie, lecz tylko w dziesięciu z nich szybkość ta była rozwijana przez klasyczne składy, czyli zestawy wagonów z lokomotywą.

jako pierwsi „dwusetką” w tej konfiguracji jeździli Francuzi już w 1967 roku. Po 57 latach Polska jako 11. kraj dołącza do grona państw z klasycznymi pociągami na 200 km/h. Jest to zwieńczenie 30-letnich przygotowań do jazdy w ruchu liniowym lokomotywą i wagonami z tą właśnie szybkością. Niestety, rozpoczęcie rozkładowych kursów 200 km/h przez składy klasyczne zbiegło się w czasie z obniżeniem prędkości szlakowych z 200 do 160 km/h na znacznych fragmentach sieci PKP PLK.

Griffin poprowadzi rozkładowe pociągi z prędkością 200 km/h

Wraz z wejściem w życie nowego rocznego rozkładu jazdy PKP Intercity uruchamiać będzie trzy pociągi kategorii Express InterCity, które tak jak składy zespolone EIC Premium rozpędzać się będą do 200 km/h. Mowa o pociągach EIC 1400 relacji Warszawa Wsch. – Bielsko-Biała Gł., EIC 4504 Bielsko-Biała Gł. – Gdynia Gł. i EIC 5100 z Gdyni Gł. do Warszawy Zachodniej. Będzie to jednodniowy obieg, obsługiwany jednym składem, który w rozkładzie jazdy 2023/2024 występował w kategorii EIC Premium i był obsługiwany jednostką ED250.

W zestawieniu EIC 1400/4504/5100 (pociągi w odróżnieniu od innych połączeń EIC nie będą miały nazwy) znajdzie się 7 wagonów. Będzie to jeden wagon klasy pierwszej, wagon restauracyjny oraz pięć wagonów klasy drugiej. Obsługę trakcyjną zapewni najnowszy nabytek PKP Intercity, czyli polska lokomotywa EU200 Griffin 200 produkcji nowosądeckiego Newagu. Do końca roku w parku taborowym narodowego przewoźnika znajdzie się komplet 15 egzemplarzy wielosystemowych Griffinów na 200 km/h, zamówionych w 2021 roku.

Czas przejazdu pociągiem EIC 1400 z Warszawy Centralnej do Katowic z postojami w Zawierciu i Sosnowcu wyniesie 2 godziny i 27 minut, a do Belska-Białej – 3 godziny i 23 minuty. Najkrótszy czas przejazdu na tej trasie cały czas będzie oferowało Pendolino. Pociąg EIP 5402 na przejazd z Warszawy Centralnej do Katowic będzie potrzebował 2 godzin i 25 minut, a do Bielska-Białej – 3 godzin i 21 minut. Co ciekawe, w relacji Warszawa Centr. – Katowice lepsze osiągi od EIC 1400 będzie miał też inny wagonowy ekspres i to pomimo tego, że nie rozpędzi się do 200 km/h. Chodzi o EIC Ondraszek, który dojedzie z Warszawy Centralnej do Katowic w 2 godziny i 26 minut, czyli o minutę szybciej. Różnice w czasach przejazdu na trasie Warszawa – Katowice wynikają z szeroko zakrojonych prac związanych z modernizacją Katowickiego Węzła Kolejowego oraz z robót w zakresie branży SRK na Centralnej Magistrali Kolejowej.

Na trasie z Warszawy do Trójmiasta Pendolino nadal będzie znacznie przewyższać standardem wagonowe EIC, ale pod względem maksymalnych prędkości i czasów przejazdu obie kategorie pociągów będą miały te same osiągi. Z Warszawy Centralnej do Gdańska Głównego podróż EIC 4504 z międzypostojami w Iławie Głównej, Malborku i Tczewie zajmie 2 godziny i 33 minuty. W tym samym czasie dojedziemy pociągami EIC Premium, zatrzymującymi się na tych samych stacjach pośrednich.

Należy dodać, że czas przejazdu składu wagonowego EIC 4504 i 5100 na trasie Warszawa – Gdańsk jest najkrótszy w historii.

Epizodyczne kursy z wagonami na 200 km/h były już wcześniej

Do wchodzącego w życie 15 grudnia nowego rozkładu jazdy połączenia składami wagonowymi na 200 km/h wpiszą się już na stałe. Z czasem będzie ich przybywać.

Co ciekawe, już w trakcie obowiązywania rozkładu jazdy 2023/2024 były krótkie epizody z pociągami wagonowymi, które rozpędzały się do 200 km/h, ale tylko czasami. Marcowa korekta rozkładu jazdy przyniosła zmiany parametrów pociągu IC/EC 131/130 Batory relacji Warszawa – Budapeszt. Pociąg ten został wytrasowany na „200”, gdyż jako jedyny spełniał wymogi formalne. Był w całości zestawiony (przynajmniej teoretycznie) z wagonów na 200 km/h kolei węgierskich i czeskich, a lokomotywą prowadzącą na całej drodze przebiegu był dzierżawiony przez ČD wielosystemowy Vectron.

W praktyce, aby przejechać się Batorym na fragmentach CMK z v-max 200 km/h trzeba było mieć dużo szczęścia. Permanentnie zdarzało się bowiem, że Czesi lub Węgrzy włączali do składu wagony o mniejszej prędkości konstrukcyjnej. Innym hamulcowym była sama lokomotywa. Co prawda lokomotywy Siemens Vectron mogą rozpędzać się do 200, a nawet do 230 km/h, ale część egzemplarzy dedykowanych do obsługi połączenia Warszawa – Budapeszt miała blokadę, uniemożliwiającą rozpędzenie lokomotywy powyżej 160 km/h przy stosowanym na polskiej sieci kolejowej napięciu 3kV DC. Ostatecznie wraz z wejściem w życie kolejnej, czerwcowej korekty rozkładu jazdy IC/EC Batory został wytrasowany w całości na 160 km/h.

Kolejny epizod z prędkością 200 km/h przy użyciu elektrowozu i wagonów nastąpił już z początkiem lipca. Tym razem do „dwusetki” rozpędzał się zastępczy skład za pociągi EIP 1400/4504/5100, formowany w przypadku braku możliwości zapewnienia jednostek ED250. W zestawieniu znalazły się wyłącznie polskie wagony, a do prowadzenia składu zastępczego używano wynajmowanych przez narodowego przewoźnika od podmiotów prywatnych wielosystemowych Vectronów na 200 km/h.

CMK okrojona z odcinków na 200 km/h

Niestety na polskiej sieci kolejowej tymczasowo ubywa odcinków, na których pociągi mogą rozwijać prędkość powyżej 160 km/h. Dotyczy to linii 4 Grodzisk Maz. – Zawiercie, przechodzącej ostatni etap modernizacji w branży SRK, polegający na zmianie systemu sygnalizacji kabinowej ETCS z poziomu pierwszego na poziom drugi.

Efektu „wow” przy jeździe z prędkością maksymalną 200 km/h nie odczują więc pasażerowie podróżujący pociągami EIC 1400 i 4504 z Warszawy na Śląsk. Na CMK wagonowe ekspresy do „dwusetki” rozpędzą się tylko na 12-kilometrowym odcinku Grodzisk Maz. – Korytów.

Znacznie lepiej będzie na linii 9 między Warszawą a Gdańskiem. Tutaj Griffn 200 będzie rozpędzał się od 160 do 200 km/h na kilkunastu szlakach, obejmujących łącznie 49% trasy Warszawa Wsch. – Gdańsk Gł.

W kolejnych latach odcinków na 200 km/h będzie przybywać

W kolejnych latach należy spodziewać się zwiększenia odcinków linii, na których pociągi będą mogły osiągać prędkość powyżej 160 km/h.

Aktualnie na sieci PKP PLK prędkości drogowe 170-200 km/h obowiązują łącznie na 175 kilometrach linii. Do roku 2030 długość tych odcinków może wzrosnąć do ok. 650 km. Z prędkością maksymalną 200 km/h pociągi pasażerskie będą mogły kursować na całej linii 4 (Grodzisk Maz. – Zawiercie), na linii 6 między Czyżewem a Białymstokiem, na linii 38 od Białegostoku do Ełku, a także na wybranych odcinkach modernizowanej właśnie linii 202 między Wejherowem a Słupskiem.

Zapewne w kolejnych edycjach rozkładu jazdy przybywać będzie też pociągów zestawionych ze składów klasycznych na 200 km/h. Park taborowy narodowego przewoźnika wzbogaci się o kolejne lokomotywy i wagony przystosowane do tej prędkości. Do piętnastu wielosystemowych Griffinów 200 niedługo dołączą następne egzemplarze. Przypomnijmy, że PKP Intercity 10 stycznia 2024 r. podpisały umowę na dostawę 63 elektrowozów EU200 o prędkości maksymalnej 200 km/h z opcją na 32 dodatkowe pojazdy.