Rafał Zgorzelski: Czekają nas kolejne inwestycje w polskie dworce

Michał Szymajda, „Rynek Kolejowy”: Podczas Kongresu Kolejowego odbyło się coroczne rozdanie nagród w ramach konkursu „Dworzec Roku”. Doceniono dwa dworce, którymi opiekuje się PKP S.A. Uważa pan, że takie konkursy mają sens?

Rafał Zgorzelski, członek zarządu PKP S.A.: Z punktu widzenia naszej spółki to wydarzenie ważne, które motywuje nas do dalszej pracy nad poprawą wizerunku i funkcjonalności zarządzanych przez nas dworców kolejowych. Ten rok jest wyjątkowy, bo pierwszy raz w historii konkursu dworce należące do PKP S.A. zostały uhonorowane w obydwu kategoriach: przez głosującą przez Internet publiczność oraz przez jury. To szczególnie istotne, gdyż z roku na rok przybywa w konkursie obiektów zarządzanych przez samorządy. W tym roku wygraliśmy. Uważam, że obydwa nagrodzone w konkursie dworce w pełni na to zasłużyły. Dworzec w Oświęcimiu, nagrodzony przez jury, to nowoczesny budynek, który zaprojektowali architekci pracujący w PKP S.A. To obiekt o minimalistycznej bryle i wyglądzie, wybudowany w zgodzie ze współczesnymi trendami, a poza tym komfortowy, proekologiczny, dostępny i bezpieczny. Z kolei Wrocław Główny, wybrany przez publiczność, to piękny zabytkowy dworzec, który wymaga odpowiedniego utrzymania, by zachować jego wyjątkową architekturę.

Należy tu podkreślić, że w ostatnich latach dworcowe inwestycje nabrały rozpędu. Ta zmiana podejścia do miejsca, z którego wyrusza się w podróż, osobiście bardzo mnie cieszy. Dobrze, że zauważają to również nasi klienci.

Zmiana w wyglądzie wielu dworców rzeczywiście jest zauważalna. Czy w następnych latach możemy liczyć na podobny, duży projekt związany ze zmianą wizerunku dużej liczby dworców?

PKP S.A. realizują obecnie Program Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023. W jego ramach zaplanowano budowę i przebudowę blisko 200 dworców kolejowych. Jednocześnie pracujemy nad wyselekcjonowaniem kolejnych 150 obiektów do modernizacji w latach 2024-2030. Oczywiście realizacja niniejszych planów jest zależna od pozyskania źródeł finansowania dla tych ambitnych zamierzeń. Liczymy na możliwość pozyskania środków z funduszy unijnych oraz w ramach krajowych dotacji. Trzeba jednak pamiętać, że potrzeby związane z inwestycjami kolejowymi są znacznie większe. Dworce są ważnymi, ale nie jedynymi inwestycjami planowanymi przez PKP S.A.

Poza wielkim dworcem we Wrocławiu oraz nowym dworcem w Oświęcimiu wyróżniono obiekt w niewielkim Radymnie na linii kolejowej pomiędzy Rzeszowem a Przemyślem. W pięknie odnowionym budynku brakuje jednak kasy, automatu biletowego czy maszyny do sprzedaży przekąsek.

PKP S.A. opracowały nową strategię na lata 2021-2025 z perspektywą do 2030 r. Zaplanowaliśmy w niej szereg działań, między innymi takie, których celem jest stworzenie uniwersalnych biletomatów pod auspicjami PKP S.A. Mogłyby się one pojawić na przykład na mniejszych dworcach kolejowych. Obecnie decyzja o otwarciu w danej lokalizacji kasy biletowej czy postawieniu biletomatu to suwerenna decyzja biznesowa przewoźnika, a nie zarządcy dworca. Jako PKP S.A. udostępniamy jedynie powierzchnie na dworcach pod prowadzenie tego rodzaju działalności.

Głównym celem naszych inwestycji jest zapewnienie komfortu podróżnym oraz najemcom, czyli naszym klientom. Dlatego budowane i przebudowywane przez nas dworce to obiekty w pełni dostępne dla osób z niepełnosprawnościami. Poza tym zadbaliśmy w nich również o informację pasażerską przekazywaną w czasie rzeczywistym. Przestrzenie związane z obsługą podróżnych zaprojektowane zostały tak, by zapewniały odpowiedni komfort termiczny. Pozytywnych aspektów prowadzonych procesów inwestycyjnych jest więcej. Dzięki zastosowanym rozwiązaniom technicznym dworce są również bardziej bezpieczne i ekologiczne. Co więcej, znajdująca się w pobliżu dworców infrastruktura towarzysząca umożliwia komfortowe zaparkowanie roweru lub samochodu.

Przewoźnicy narzekają jednak, że na nowych dworcach najem lokalu jest droższy. Bywa tak, że w starym obiekcie kasa istniała, w nowym koszt najmu jest na tyle duży, że operatorzy rezygnują.

Pracujemy nad tym, żeby zbilansować działalność dworców, które przechodzą przemiany. Jako PKP S.A. zarządzamy około 520 czynnymi dworcami. Na tej liście są piękne i duże obiekty, jak Wrocław Główny, czy mniejsze, jak Radymno, ale również takie, które wymagają kompleksowej przebudowy. Doprowadzenie do tego, by otwarte po modernizacji dworce bilansowały się finansowo, to poważne wyzwanie. Dlatego aktywnie poszukujemy najemców dla lokali komercyjnych, ale również współpracujemy z samorządami, które bardzo często lokują w obiektach dworcowych swoje instytucje czy punkty obsługi mieszkańca. Dobrym przykładem takiej współpracy są na przykład Kąty Wrocławskie czy Smolec. Rozumiemy perspektywę przewoźników, ale mamy świadomość także tego, że niezwykle ważne jest utrzymanie dworców po modernizacji na odpowiednim poziomie, żeby zapewnić naszym klientom komfort oraz jak najwyższy standard obsługi. To zadanie wymagające ponoszenia znacznych nakładów finansowych.

Lepiej więc chyba zarabiać cokolwiek niż nic?

Musi pan pamiętać, że PKP S.A. nie są prywatną firmą. To spółka prawa handlowego w 100 proc. pozostająca w gestii Skarbu Państwa. Funkcje właścicielskie sprawuje Minister Aktywów Państwowych, jesteśmy więc zobowiązani do działania w ramach przepisów prawa. Obligują nas one do sporządzenia operatów szacunkowych, które stanowią dla nas punkt odniesienia w rozmowach na temat ceny najmu powierzchni. Nie mamy aż tak wielkiej swobody działania jak typowy biznes komercyjny, prowadzący działalność gospodarczą, który może dowolnie na każdym etapie realizowanego procesu ustalać warunki najmu powierzchni.

Nagrodzony dworzec w Oświęcimiu aż kipi od nowoczesnych rozwiązań. Odzyskuje deszczówkę, posiada specjalnie dobraną stolarkę okienną trzymającą ciepło, ma gruntowe pompy ciepła i ultranowoczesne oświetlenie. Chciałoby się widzieć więcej takich inwestycji.

Ekologia to jeden z ważniejszych aspektów Programu Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023. Przy realizacji zadań inwestycyjnych ujętych w tym programie bardzo istotne są opracowane przez PKP S.A. dobre praktyki, do których stosowania zobowiązaliśmy pracownie architektoniczne projektujące przebudowy oraz budowy dworców kolejowych, a także wykonawców robót budowlanych. Opisaliśmy w nich m.in. oczekiwane przez nas rozwiązania techniczne o charakterze proekologicznym oraz te służące optymalizacji zużycia mediów. W zależności od kubatury dworców nowe rozwiązania tego typu są wprowadzane w mniejszej lub większej skali. Co ważne, wdrażamy je również w obiektach zabytkowych, takich jak we wspomnianym już wcześniej Radymnie, gdzie ingerencja w zabytkową tkankę musi być mniejsza, delikatniejsza oraz, rzecz jasna, uzgodniona z konserwatorem zabytków.

Jeśli uda się nam zrealizować wszystkie inwestycje ujęte w Programie Inwestycji Dworcowych na lata 2016-2023, a także w planowanej kontynuacji programu, co – podkreślmy to jeszcze raz – jest uzależnione od pozyskania odpowiednich środków finansowych, to będziemy mieli w Polsce w perspektywie do roku 2030 około 340 bardzo nowoczesnych obiektów zarządzanych przez PKP S.A. i przyjaznych środowisku.