Przewozy pasażerskie na Podlasiu

- PKP IC czasowo wstrzymała likwidację połączeń 8 połączeń na trasie Warszawa – Białystok. Według pierwszych zamierzeń przewoźnika likwidacją połączeń kolejowych bardzo miała być dotknięta stolica Podlasia, co wraz z ograniczeniem do minimum oferty w kategorii pociągów interREGIO powodowało, że oferta kolei na tym tak ważnym dla całego regionu ciągu komunikacyjnym byłaby minimalna. Jakie skutki dla regionu oraz kolei jako branży może mieć ograniczenie połączeń międzywojewódzkich na tej trasie?
- Pierwsze nieoficjalne informacje mówiły o zawieszeniu aż czterech par pociągów TLK kursujących na trasie Warszawa – Białystok – Warszawa: „Janusz Korczak” (Białystok – Kraków Płaszów/Zakopane – Białystok), „Zamenhof” (Białystok – Katowice – Białystok), „Niemen” (Białystok – Piła Główna; Bydgoszcz Główna – Białystok) oraz „Konopnicka” (Białystok – Warszawa Zachodnia – Białystok). Z powodu opóźnień w prowadzeniu prac modernizacyjnych na magistrali E-75 przez PKP PLK S.A., a także dzięki naszym protestom oraz interwencji podlaskich parlamentarzystów, udało się zmniejszyć planowane cięcia wyłącznie do jednej pary.  Nie jesteśmy jednak do końca usatysfakcjonowani tymi zmianami, ponieważ skrócona została relacja pociągu TLK „Janusz Korczak” – niezwykle cennego i szybkiego połączenia łączącego Białystok z Krakowem. Warto nadmienić, że pociąg ten był doskonale skomunikowany z porannymi połączeniami regionalnymi z Ełku, Czeremchy i Suwałk, co pozwalało mieszkańcom tychże miejscowości na kontynuowanie podróży koleją w kierunku Warszawy. W związku z zachowaniem w rozkładzie od 9 marca pociągu „Konopnicka”, z uwagi na ograniczoną przepustowość remontowanych odcinków wycofane zostanie interREGIO „Żubr” – weekendowe połączenie Przewozów Regionalnych z Warszawą .
Ograniczenie ilości połączeń międzywojewódzkich przyniesie z pewnością dodatkowe trudności w dostępności komunikacyjnej Podlasia z Warszawą oraz innymi częściami naszego kraju. O ile Białystok posiada liczne połączenia autobusowe ze stolicą Polski, o tyle miejscowości położone na trasie wspomnianych pociągów jak: Łapy, Szepietowo, czy też Czyżew tak naprawdę nie mają żadnej alternatywy. Sytuacja może się pogorszyć w czerwcu wraz z wycofaniem kolejnych trzech par pociągów: „Zamenhofa”, „Niemena” oraz „Konopnickiej”.
Odwołanie w niedalekiej przyszłości TLK „Niemen” (który jest skomunikowany w Białymstoku z transgranicznym pociągiem z Grodna) spowoduje – jak w przypadku TLK „Janusz Korczak” – spadek potoków pasażerskich także w pociągach regionalnych, których organizatorem jest Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego. Ograniczenie pracy przewozowej pociągów dalekobieżnych oznacza zmniejszenie atrakcyjności turystycznej, gospodarczej czy też naukowej województwa podlaskiego i miasta Białegostoku. Zawieszanie połączeń rykoszetem odbija się zatem na znaczną część życia gospodarczego i społecznego województwa. Alternatywa w postaci samochodów czy autobusów nie zrekompensuje pełni negatywnych skutków zawieszenia połączeń.

- Po województwie podlaskim kursuje niewiele pociągów regionalnych. Kilka linii kolejowych nie jest obsługiwana wcale, na innych ruch jest minimalny. Brak jest nawet połączeń regionalnych na odcinku Małkinia – Szepietowo magistrali Warszawa - Białystok. Jakie są najważniejsze powody, że tak niewiele pociągów regionalnych kursuje po Podlasiu?
- Najważniejszą przyczyną jest mentalność i sposób myślenia ze strony wojewódzkiej władzy samorządowej, jako zamawiającego połączenia regionalne. Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego niestety nie wykazuje chęci spojrzenia na kolej jako możliwą szansę na rozwój, tylko interpretuje pociągi jako zagrożenie i słabość. Branża kolejowa dla odmiany nie udowodniła dotychczas skutecznie władzom samorządowym, że pociągi mogą być atrakcyjne zarówno dla samorządowców jak i pasażerów. Innym powodem jest też mała atrakcyjność kolei jako partnera do współpracy, gdyż brakuje aktywności i własnych inicjatyw na rzecz pasażerów i kolei. Władze samorządowe widząc słabości pasażerskiego transportu kolejowego nadają priorytetowe znaczenie komunikacji samochodowej.
Trzecim powodem jest materialne odbicie dwóch wcześniejszych powodów, czyli pieniądze. Mimo rosnących dochodów województwa poziom dofinansowania na połączenia regionalne kwotowo oscyluje od kilku lat na podobnym poziomie. Biorąc pod uwagę rosnące systematycznie koszty przewoźnika (dostęp do infrastruktury, paliwo, energia elektryczna, koszty osobowe itd.) przy tym samym poziomie dofinansowania mamy coraz mniej pociągów. Mniej pociągów, mniej pasażerów, a i mniej pasażerów tym władze samorządowe mają więcej argumentów, aby zmniejszać liczbę pociągów. I tak kółko się zamyka.

- Nowością jest wprowadzenie połączenia IR z Warszawy do Hajnówki. Czy widzą Panowie inne połączenia, gdzie jest potencjał do uruchamiania połączeń kolejowych w ruchu regionalnym bądź międzywojewódzkim? Jak oceniają Panowie pomysł na uruchomienie połączenia Białystok – Lublin – Rzeszów?
- Wprowadzenie połączenia interREGIO „Białowieża” łączącego Hajnówkę z Warszawą spotkało się z pozytywnym odzewem ze strony mieszkańców południowej części województwa podlaskiego. Niemniej jednak na pełną ocenę należałoby poczekać jeszcze kilka miesięcy wraz z nadejściem wiosny i zwiększenia się ruchu turystycznego.

Województwo podlaskie już od kilku lat pozbawione jest pociągów sezonowych. W tego typu połączeniach widoczny jest potencjał, zwłaszcza w okresach wzmożonego ruchu turystycznego (weekendy, wakacje). Stąd można więc zauważyć potrzebę uruchomienia dodatkowych połączeń relacji: Suwałki – Warszawa – Suwałki (przez Białystok), Białystok – Olsztyn – Białystok (przez Giżycko), czy też Suwałki – Olsztyn – Suwałki (przez Ełk).  Natomiast w ruchu regionalnym należałoby wziąć pod uwagę reaktywację ruchu pasażerskiego na linii kolejowej nr 37. Mamy tu na myśli zwłaszcza relację Białystok – Waliły-Stacja – Białystok. Pewną szansę widzimy również w połączeniach aglomeracyjnych wokół Białegostoku. Warunkiem ich powodzenia jest stworzenie zintegrowanego systemu taryfowo-biletowego, gwarantującego możliwość przemieszczania się zarówno pociągiem, jak i autobusami komunikacji miejskiej w ramach aglomeracji białostockiej i miasta Białegostoku na podstawie jednego biletu. 

Idea utworzenia bezpośredniego połączenia kolejowego z Białegostoku do Rzeszowa przez Lublin jest godny poparcia. Przykład sukcesu połączenia Lublin – Rzeszów pokazuje, że pomysł jest warty rozważenia. Co istotne, Program Operacyjny Rozwój Polski Wschodniej przewiduje w najbliższej unijnej perspektywie budżetowej finansowanie kolejowego projektu Magistrali Wschodniej łączącego wszystkie miasta wojewódzkie wschodniej Polski. Przy odpowiednich parametrach eksploatacyjnych, właściwej konstrukcji rozkładu jazdy i przyciągającej ofercie handlowej projekt ten ma szansę powodzenia.