Prywatne firmy mają już 1/3 europejskiego rynku przewozów towarowych

Narodowi przewoźnicy są dalej dominującymi graczami we wszystkich krajach w Unii Europejskiej. Jak zauważa raport stowarzyszenia ERFA, rynek kolejowych przewozów towarowych staje się coraz bardziej zróżnicowany. Stowarzyszenie zostało założone w Brukseli w 2002 r. przez kilku nowych operatorów kolejowych przewozów towarowych. Powstało jako głos nowych podmiotów wspierających europejską wizję zliberalizowanego rynku kolejowego. ERFA reprezentuje dziś 30 członków, którzy działają na całej europejskiej sieci – wśród nich są m.in. Freightliner, Captrain czy Bulgarian Railway Company.

Udział prywatnych graczy na rynkach krajowych wzrósł o 3 punkty procentowe w 2019 roku – średnio do 48 proc. w krajach. Co ważne, wzrost ten wygenerowali przede wszystkim przewoźnicy, którzy nie są firmami o dominującej pozycji w poszczególnych państwach członkowskich UE. Jak wynika z podawanych danych, udział w rynku przewozów towarowych mniejszych, prywatnych firm zwiększył się z 32 proc. w 2018 r. do 35 proc. w 2019 r. Sugeruje to, że alternatywni operatorzy towarowi stają się coraz bardziej atrakcyjni dla klientów.

Kolejna obserwacja, jaka płynie z raportu, to długoterminowo utrzymujący się trend wzrostu prywatnych przewoźników towarowych. Jeszcze w 2015 roku udziały mniejszych firm wynosiły 27 proc., zaś w 2019, jak podajemy wyżej – 35 proc. Autorzy opracowania wskazują przy tym, że aby osiągnąć cel, jakim jest 50-procentowy wzrost wolumenu przewozów kolejowych do 2030 r. i podwojenie go do 2050 roku, niezbędny jest równy dostęp do europejskich i krajowych środków wsparcia – bez względu czy przewoźnik ma dominującą pozycję na rynku lub nie, czy dopiero wchodzi na rynek krajowy jako zupełnie nowy podmiot.

– Jest oczywiste, że alternatywni przewoźnicy w coraz większym stopniu stają się kluczowym elementem europejskiego rynku kolejowych przewozów towarowych. Potwierdza to tylko proces liberalizacji, który został przeprowadzony w sektorze kolejowych przewozów towarowych – skomentował Dirk Stahl, prezes stowarzyszenia przewoźników towarowych ERFA. Przyznaje także, że działania podjęte w celu wsparcia sektora przewozów towarowych na czas pandemii przez instytucje europejskie i niektórych krajowych zarządców linii kolejowych było właściwą reakcją. Mowa tu przede wszystkim o zniesieniu i obniżeniu opłat za dostęp do torów. – Biorąc pod uwagę znaczny już udział w rynku nowych podmiotów wchodzących na rynek, dostęp do przyszłych środków wsparcia nie może być dyskryminujący – podkreśla Stahl.

– Chociaż najnowsze dane są mile widziane i pokazują, że jesteśmy na właściwej drodze do otwarcia rynku, pozostaje jeszcze wiele do zrobienia – zauważa Conor Feighan, sekretarz ERFA. – Wciąż mamy wiele państw członkowskich, w których istnieją bariery wejścia na rynek przewozów kolejowych i które nadal blokują konkurencję. Musimy również zapewnić, że zmienione wytyczne dotyczące pomocy państwa dla przedsiębiorstw kolejowych zapewniają sprawiedliwe traktowanie wszystkich uczestników rynku – dodaje.

Potwierdzeniem danych z raportu jest także sytuacja w Polsce. Główny przewoźnik towarowy PKP Cargo systematycznie traci udziały w rynku na rzecz mniejszych operatorów. 2020 rok przyniósł kontynuację tego trendu. Udział narodowego przewoźnika w masie towarów wyniósł w 2019 roku 40,35 proc., a według pracy przewozowej – 43,92 proc. Rok później, według danych UTK, udział firmy wyniósł odpowiednio – 36,62 proc. i 40,64 proc.