Branża kolejowa nie pozostawia suchej nitki na odrodzonym projekcie ustawy o czasie pracy maszynistów. Jak pisze Fundacja ProKolej, treść i uzasadnienie ustawy są sprzeczne same ze sobą i z deklarowanymi celami, jakie miałoby przynieść nowe prawo.
W swoich uwagach Fundacja ProKolej w pierwszej kolejności zwraca uwagę na rozbieżność generalnego celu, uzasadnienia i… treści projektowanej zmiany. W dokumentach wskazuje się bowiem, że celem przygotowywanych przepisów jest eliminowanie zagrożeń bezpieczeństwa ruchu kolejowego, wynikających z nieprzestrzegania standardów prawa pracy – w szczególności w grupie zawodowej maszynistów. Równolegle w Ocenie Skutków Regulacji, przywoływane są historyczne dane sprzed dziesięciu lat, z których wynika, że przez dekadę odnotowano incydentalne przypadki przekraczania przepisów z zakresu czasu pracy maszynistów, a wskazany problem… systematycznie maleje!
Ustawa rozbieżna z własnym celem
– Pomimo upływu pięciu lat od przygotowania założeń do ustawy oraz ponad dwóch lat od prezentacji jej pierwszego projektu nie pojawiły się również przesłanki, wskazujące na pogorszenie sytuacji czy odwrócenie pozytywnego trendu – podkreśla ProKolej, dodając, że z uzasadnienia wynika, iż rezultaty w postaci ograniczania przypadków naruszania norm czasu pracy maszynistów… zostały już osiągnięte, w wyniku nowelizacji ustawy o transporcie kolejowym nakładającej na maszynistów obowiązek składania oświadczeń dotyczących czasu pracy. – Zapewne z tego powodu projekt nie precyzuje, czy i w jakiej skali problemy z przekraczaniem czasu pracy przyczyniają się do incydentów lub wypadków kolejowych – konkluduje fundacja.
Mimo tego ministerstwo w ocenie skutków twierdzi, że efektem regulacji będzie „minimalizowanie strat dla przewoźników kolejowych i nadawców towarów wynikających z poważnych wypadków, wypadków i incydentów w transporcie kolejowym, których przyczyną jest błąd maszynisty spowodowany obniżeniem sprawności psychofizycznej”.
Brak negatywnych skutków ustawy?
Jak czytamy dalej, drugi systemowo pominięty obszar uzasadnienia dla proponowanych zmian to opis skutków organizacyjnych i kosztów, jakie towarzyszyć będą implementacji projektu ustawy. W tym zakresie największe wątpliwości znów budzi o.s.r., wskazując że projekt, który nakłada nowe ograniczenia i obowiązki nie rodzi negatywnych skutków dla pracodawców i pracowników. – Nie jest to niestety prawda – a stwierdzenie takie stoi w całkowitej sprzeczności ze stanowiskami pomiotów rynku kolejowego, prezentowanymi konsekwentnie w trwającym od kilku lat procesie konsultacji przedmiotowej regulacji. Proponowane przepisy ograniczają bowiem swobodę działalności zarówno pracodawców jak i pracobiorców – burząc funkcjonujący rynek pracy w sektorze – podkreśla ProKolej.
Jak dodaje ProKolej, ten przykład stanowi kolejny element szerszego problemu, polegającego na systemowej niezgodności samego projektu z załączonymi do niego dokumentami. Projekt pomija negatywne dla konkurencyjności kolei prognozy, dla kondycji firm a nawet – dla samych pracowników, którzy w wyniku jego przyjęcia straciliby część przychodów.
– W opinii Fundacji opisane problemy wynikają z faktu, że proces oceny wpływu został przeprowadzony w sposób fragmentaryczny i niekonsekwentny – z pominięciem istotnych skutków społecznych i gospodarczych, wynikających z ograniczenia dostępności maszynistów kolejowych w Polsce. Tymczasem problemy związane z wykształceniem i zatrudnieniem są w tej grupie zawodowej jedną z poważniejszych barier rozwoju całego sektora. Według danych Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego w ciągu 5 lat prawie 4,5 tys. (tj. 27% ogółu) maszynistów osiągnie wiek emerytalny. W skali 10 lat będzie to odpowiednio 5,8 tys. i 35% – podkreśla ProKolej, dodając, że to skutek rosnących przewozów. Niestety, w przeciwieństwie do innych dziedzin gospodarki dostępność i mobilność pracowników w tej grupie zawodowej jest bardzo ograniczona. Przyjęcie proponowanych przepisów tylko zaostrzyłoby ten kryzys.
– W naszej ocenie wprowadzenie w życie ustawy o czasie pracy maszynistów – w zaproponowanym przez ustawodawcę brzmieniu – nie przyniesie skutku w postaci poprawy stanu bezpieczeństwa kolejowego. Należy się natomiast spodziewać spadku efektywnego, realnego czasu pracy maszynistów, odpływu pracowników do innych branż – gdzie przepisy nie blokują elastyczności w dostosowywaniu warunków pracy do potrzeb pracowników i pracodawców oraz nie blokują możliwości dodatkowego zarobkowania przez zainteresowanych pracowników – podsumowuje Fundacja ProKolej.
Czytaj też:
Zapisz się do newslettera:
