Program Kolej Plus opublikowany. 20 projektów [mapa]

Program Kolej Plus ogłosił premier Mateusz Morawiecki i minister infrastruktury Andrzej Adamczyk. Jak czytamy w opublikowanym dziś na stronie ministerstwa opisie, program zakłada uzupełnienie lokalnej i regionalnej infrastruktury kolejowej. Ze względu na ograniczone środki finansowe w ramach np. Regionalnych Programów Operacyjnych w perspektywie finansowej na lata 2014–2020 Program pozwoli na właściwe planowanie i wsparcie inwestycji pozwalających m.in. na usprawnienie komunikacji pasażerskiej na poziomie międzyregionalnym, racjonalne i spójne podejmowanie działań realizujących kierunki rozwoju kraju na poziomie regionalnym w obecnej i kolejnej perspektywie finansowej.

Program zakłada trzy komponenty: inwestycyjny, organizacji przewozów i chroniący infrastrukturę kolejową przed likwidacją.

Komponent inwestycyjny – udział samorządu na poziomie 15%

Jak czytamy, głównym celem Programu Kolej+ jest uzupełnienie sieci kolejowej o połączenia kolejowe (w tym przygotowanie niezbędnej dokumentacji przedprojektowej i projektowej) miejscowości o populacji powyżej 10 tys. osób bez dostępu do kolei pasażerskiej, towarowej z miastami wojewódzkimi oraz poprawa wewnętrznej spójności komunikacyjnej i społeczno-gospodarczej ww. regionów Polski przy wsparciu ze środków publicznych.

Program ma być komplementarny z Krajowym Programem Kolejowym do 2023 roku oraz Programem utrzymaniowym pn. „Pomoc w zakresie finansowania kosztów zarządzania infrastrukturą kolejową, w tym jej utrzymania i remontów do 2023 roku”. Nie wspomniano o programie Luxtorpeda, który – wciąż nieoficjalnie – został zastąpiony Komponentem Kolejowym Centralnego Portu Komunikacyjnego. O tym, że w ramach CPK ma powstać sieć 800 kilometrów linii kolejowych o wartości 40 miliardów złotych również nie napisano.

Jak czytamy, źródłem dofinansowania Programu byłyby dodatkowe środki alokowane na szczeblu centralnym. Program docelowo skierowany jest do jednostek samorządu terytorialnego, gdzie zakładany będzie 15-proc. udział samorządów w kosztach inwestycji.

Przewidywane efekty Programu to: usprawnienie procesu przygotowania i realizacji inwestycji kolejowych na terenie ww. miejscowości, wykorzystanie doświadczenia i potencjału PKP PLK przez jednostki samorządu terytorialnego w przygotowaniu i realizacji projektów kolejowych na terenie samorządów, umożliwienie przygotowania dokumentacji pozwalającej na wdrożenie inwestycji kolejowych oraz realizacja zadań inwestycyjnych oraz promocja transportu kolejowego w miejscowościach nie posiadających dostępu do kolei.

Obszarem wsparcia są miejscowości zlokalizowane na terenie całego kraju. Wstępnie zidentyfikowano 20 miejscowości które w pierwszej kolejności mogłyby być finansowane ze środków Programu. Mapę inwestycji w pełnej jakości można pobrać tutaj.
Ministerstwo zaznacza, że proponowane inwestycje nie będą stanowić katalogu zamkniętego. Obecnie przewidywane są następujące projekty:

• Odbudowa połączenia kolejowego do Jastrzębia-Zdroju – połączenie Wodzisław Śl. – Jastrzębie-Zdrój
• Utworzenie ciągu Legnica – Złotoryja – Jelenia Góra/ Świeradów-Zdrój wraz z rewitalizacją linii Lwówek – Zebrzydowa: ETAP I: odcinek Jelenia Góra – Lwówek Śl. – Legnica
• Budowa nowego połączenia kolejowego Lublin – Zamość. Projekt wpisuje się w komponent CPK – odcinek: Trawniki – Zamość
  
• Odbudowa połączenia Dzierżoniów – Bielawa/ Pieszyce: ETAP II: odcinek Dzierżoniów – Pieszyce – Bielawa
  
• Prace na linii kolejowej 369 na odcinku Śrem – Czempiń. Odbudowa linii kolejowej i przywrócenie ruchu regionalnego na linii Poznań – Czempiń – Śrem
  
• Budowa nowej linii kolejowej Konin – Turek
  
• Prace na linii kolejowej 240 na odcinku Terespol Pomorski – Świecie: umożliwienie obsługi Świecia i Chełmna przez pociągi regionalne
  
• Wydłużenie linii kolejowej 73 w kierunku centrum Buska-Zdroju
  
• Modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej 34 Małkinia – Ostrów Mazowiecka
  
• Modernizacja i elektryfikacja linii kolejowej 25 Końskie – Skarżysko-Kamienna
  
• Budowa nowego połączenia kolejowego Kraków – Myślenice
  
• Dobudowa torów aglomeracyjnych na odcinku Warszawa – Czachówek: ETAP I: odcinek Warszawa – Piaseczno wraz z połączeniem do Konstancina-Jeziornej
  
• Odbudowa połączenia Szubin – Żnin
  
• Elektryfikacja linii kolejowej 358 Czerwieńsk – Guben
  
• Rewitalizacja odcinak Siedlce – Sokołów Podlaski i dostosowanie go do ruchu pociągów pasażerskich
  
• Odbudowa linii kolejowej 55 Sokołów Podlaski – Małkinia
  
• Odbudowa połączenia Gogolin – Krapkowice – Prudnik
  
• Rewitalizacja linii kolejowej 81 Chełm – Włodawa
  
• Rewitalizacja linii kolejowej 49 Śniadowo – Łomża
  
• Rewitalizacja linii kolejowej 360 Gostyń – Kąkolewo
  

Komponent organizacji przewozów

Jak czytamy, komponent ma na celu usprawnienie organizacji przewozów pasażerskich. MI opracowało projekt nowelizacji ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw. Projekt zakłada umożliwienie wykonywania regionalnych przewozów pasażerskich w transporcie kolejowym do miasta usytuowanego w sąsiednim województwie nie dalej niż 30 km od granicy województwa. Jest to rozszerzenie w stosunku do obecnie obowiązujących przepisów pozwalających na przewóz osób do najbliższej stacji za granicą województwa – informuje MI.

Zmiana ma umożliwić organizowanie przez zainteresowane samorządy województw przewozów w głąb terenu sąsiedniego województwa do miasta o większej liczbie ludności, generującego większe potoki pasażerów niż najbliższa stacja za granicą województwa. Takie rozwiązanie dedykowane jest przede wszystkim tym organizatorom publicznego transportu zbiorowego, którzy chcieliby realizować takie połączenia bez konieczności zawarcia odrębnego porozumienia między województwami.

Minister właściwy do spraw transportu będzie zobowiązany do opracowania planu transportowego w zakresie wyznaczonych linii komunikacyjnych w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym, które zapewnią połączenia komunikacyjne pomiędzy sąsiednimi województwami. Organizatorem publicznego transportu zbiorowego na wyznaczonych liniach komunikacyjnych będzie województwo.

Komponent chroniący infrastrukturę kolejową przed likwidacją

Tu zadeklarowano nowelizację przepisów zmierzającą do ochrony dotychczasowej sieci linii kolejowych poza zarządem PKP PLK SA (przepisy takie istniały do 2017 roku – przyp. JM). Ministerstwo zakłada doprowadzenie do powstania katalogu ciągów kolejowych zarówno w zarządzie PKP PLK SA, jak i innych spółek Grupy PKP, co do których istnieje potencjał przewozowy lub może zaistnieć w przyszłości, zapewnienie ochrony ciągów infrastruktury oraz umożliwienie oddawania jednostkom samorządu terytorialnego oraz organizacjom pożytku publicznego do nieodpłatnego czasowego korzystania, w taki sposób, by sfera właścicielska pozostała w gestii Skarbu Państwa. Stanowi to odejście od dzisiejszej zasady przekazywania odcinków byłych linii kolejowych na własność jednostkom samorządu terytorialnego.

Celem komponentu ma być powstrzymanie degradacji infrastruktury kolejowej, w tym korytarzy transportowych, także na terenach po liniach kolejowych, co do których została już wydana decyzja o ich likwidacji. MI podkreśla, że opracowało projekt ustawy o ochronie i rozwoju infrastruktury kolejowej. – Postępująca likwidacja elementów infrastruktury, w tym podział gruntów pozostałych po formalnie zlikwidowanych liniach kolejowych powoduje, że ewentualna odbudowa linii kolejowych staje się znacznie utrudniona, droższa lub wręcz niemożliwa – uzasadnia resort. 

Projekt ustawy zakłada stworzenie mechanizmów prawnych, które: utrudniają zarządcy likwidację linii kolejowych, powstrzymują zbywanie przez PKP SA nieruchomości, w tym nawierzchni torowej oraz motywują do zagospodarowania gruntów na byłych lub obecnych liniach kolejowych na potrzeby zarządzania i udostępniania linii kolejowych. Jednocześnie ustawa przewiduje wydanie rozporządzenia, które podzieli nieeksploatowane lub zlikwidowane linie kolejowe na kategorie, pod kątem możliwości i celowości odtworzenia linii kolejowych dla potrzeb prowadzenia ruchu lub zagospodarowania pozostałości po liniach kolejowych w inny sposób.