Na rozkład jazdy pociągów 2018/2019 będzie obowiązywać nowy cennik dostępu do infrastruktury PKP Polskich Linii Kolejowych. Prezes Urzędu Transportu Kolejowego stwierdził, że sposób ustalenia stawki jednostkowej opłaty podstawowej i manewrowej jest zgodny z obowiązującymi przepisami. Decyzja została podjęta po przeprowadzeniu szerokich konsultacji z rynkiem, po których PKP PLK zmieniły pierwotnie zgłoszony projekt.
Decyzja Prezesa UTK, zatwierdzająca projekt cennika oznacza, że od rozkładu jazdy obowiązującego od 9 grudnia 2018 r. będą stosowane niższe opłaty za dostęp do infrastruktury PKP PLK. Średnia sieciowa stawka jednostkowa opłaty podstawowej zmalała w stosunku do obowiązującego cennika o prawie 5% (z 8,68 zł do 8,28 zł) – informuje UTK.
Jak podaje Urząd, zatwierdzony cennik jest pierwszym cennikiem PKP PLK skonstruowanym według zasad wyznaczonych przez znowelizowane przepisy. Dlatego zmieniona jest metodologia ustalania opłat przez zarządcę. PKP PLK w ramach minimalnego dostępu do infrastruktury kalkuluje opłatę podstawową za przejazd pociągu oraz opłatę manewrową za zrealizowane manewry. Stawki są wyznaczane po kosztach bezpośrednich, jakie zarządca ponosi jako rezultat przejazdu pociągu.
W nowym cenniku stawkę jednostkową zarządca wyliczy dla konkretnego planowanego przejazdu pociągu (o określonej masie brutto i rodzaju trakcji) po danej trasie. Dotychczas stawki dotyczyły planowanego przejazdu pociągu (o określonej masie brutto) po poszczególnych, zelektryfikowanych lub niezelektryfikowanych odcinkach linii o danej kategorii.
Pierwszy raz mark-up
Przepisy dopuszczają, by zarządca infrastruktury w celu odzyskania całości ponoszonych kosztów wprowadził do opłaty składnik związany z rodzajem wykonywanych przewozów tzw. mark-up. Takimi opłatami zostaną objęte przejazdy pociągów towarowych o masie równej i wyższej niż 660 ton (z wyłączeniem pociągów intermodalnych). Stawka została określona na poziomie 1,28 zł za pockm, ale dzięki działaniom Prezesa UTK może zostać zwrócona przewoźnikom kolejowym. – Prawo dopuszcza wprowadzenie dodatkowych opłat uzależnionych od rodzaju przewozu, jednak należy chronić przewoźników przed ponoszeniem nadmiernych kosztów dostępu do infrastruktury kolejowej. Dlatego zobligowałem PKP PLK do zwrotu przewoźnikom całości lub części tzw. mark-upu, w przypadku gdy zarządca osiągnie przychody z opłat za dostęp do infrastruktury na wyższym poziomie niż zaplanował w projekcie cennika – zaznaczył Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.
Prezes UTK zobowiązał również zarządcę, aby w Regulaminie sieci zawarł: zasady na jakich będzie monitorował przychody z opłat za minimalny dostęp do infrastruktury, sposób szacowania ewentualnych różnic pomiędzy stanem faktycznym a planowanym oraz sposób rozliczenia nadpłat z przewoźnikami. Prezes UTK będzie szczególnie monitorował ten obszar.
Z przedstawionych przez PKP PLK analiz rynku wynika, że zastosowanie mark-upu nie powinno spowodować przejęcia przewozów przez transport samochodowy.
Szerokie konsultacje z rynkiem
PKP PLK przesłały do zatwierdzenia pierwszy projekt cennika 8 marca 2018 r. – Dostrzegłem możliwe ryzyka płynące z wprowadzenia cennika w kształcie przesłanym przez zarządcę. Dlatego o opinię postanowiłem poprosić przedstawicieli rynku kolejowego i zainicjowałem konsultacje projektu – stwierdził Ignacy Góra, Prezes UTK.
Uwagi do cennika złożyło 17 podmiotów. W szczególności podkreślano nadmierne obciążenie finansowe za najlżejsze pociągi oraz składy jeżdżące na liniach o niskich parametrach technicznych i niskim natężeniu ruchu. Krytykowana była również alokacja kosztów PKP PLK, a także sposób wprowadzenia opłaty manewrowej i części stawki związanej z rodzajem wykonywanych przewozów.
W efekcie konsultacji podjętych przez Prezesa UTK,
PKP PLK zmodyfikowały projekt cennika. W wersji przesłanej 24 maja zmienione zostały: przedziały mas pociągów, wartości współczynników korygujących średnią stawkę dostępu ze względu na masę brutto pociągu, wysokości części stawki związanej z rodzajem wykonywanych przewozów oraz sposób ustalania stawki jednostkowej opłaty manewrowej.
W postępowaniu w sprawie zatwierdzenia projektu cennika podmiotami na prawach strony są Izba Gospodarcza Transportu Lądowego, Fundacja "Pro Kolej", Związek Niezależnych Przewoźników Kolejowych i Stowarzyszenie Ekspertów i Menedżerów Transportu Szynowego.
Pierwszy taki cennik
Jak podaje UTK, są to pierwsze stawki, które zostały opracowane i zatwierdzone na podstawie znowelizowanych przepisów ustawy o transporcie kolejowym oraz rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa w sprawie udostępniania infrastruktury kolejowej. Projekt cennika realizuje również postanowienia rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2015/909 z 12 czerwca 2015 r. w sprawie zasad obliczania kosztów, które są ponoszone bezpośrednio jako rezultat przejazdu pociągu oraz uwzględnia stanowisko Trybunału Sprawiedliwości UE wyrażone w wyroku z 30 maja 2013 r. nr C-512/10.
Zgodnie z przepisami europejskimi (art. 7 ust. 2 rozporządzenia UE 2015/99) Prezes UTK mógł zastosować do weryfikacji obliczania kosztów bezpośrednich uproszczony system kontroli. Można go zastosować, jeśli średnie koszty bezpośrednie na pociągokilometr pociągu o masie 1 000 ton wynoszą nie więcej niż 2 euro (wg cen i kursów wymiany walut z 2005 r., przy zastosowaniu odpowiedniego indeksu cen). Jednak ze względu na istotność wpływu stawek dostępu do infrastruktury kolejowej na rozwój transportu kolejowego Prezes UTK nie skorzystał z możliwości jaką dają regulacje europejskie.. Szczegółowo przeanalizował metodologię ustalania stawek za minimalny dostęp do infrastruktury kolejowej.
Zapisz się do newslettera:
