Na CMK trwają prace za 1,8 mld zł. Kiedy koniec modernizacji?

Jak informuje PKP PLK, w ramach podnoszenia prędkości na CMK do 250 km/h obecnie realizowanych jest 5 umów na roboty i 2 umowy na dokumentację.

Zmiana systemu sterowania ruchem

Zdaniem PKP PLK, kluczowym przedsięwzięciem na Centralnej Magistrali Kolejowej jest budowa systemu ETCS poziomu 2 na 210-kilometrowym odcinku Korytów – Zawiercie o wartości 361 mln zł. Choć w komunikacie zarządcy czytamy, że "ETCS to nowoczesny system kontroli jazdy na kolei, który w sposób ciągły nadzoruje prowadzenie pojazdu przez maszynistę, monitorując dopuszczalną prędkość oraz miejsca zatrzymania" to system tej klasy de facto... od lat już na magistrali funkcjonował. Zbudowano go kosztem 50 mln zł w 2014 roku.

Sęk w tym, że na CMK zainstalowano system poziomu pierwszego. O różnicach między oboma wersjami systemu pisaliśmy tutaj. Wartą 314 mln zł umowę na budowę nowego systemu (potrzebna jest wymiana większości urządzeń) podpisano w 2019 roku; realizacja już jest opóźniona, bo miała się zakończyć w 2023 roku, a prawdopodobnie potrwa przynajmniej do 2025 roku. Wykonawcą jest Alstom, który podpisał niedawno dużą umowę serwisową z PKP PLK na utrzymanie systemu ERTMS/ETCS na sieci. Jej wartości obie spółki do dziś nie chcą podać. 

Jak informuje PKP PLK w ramach prac na CMK zabudowane zostaną m.in. nowe komputerowe urządzenia zabezpieczające ruch kolejowy (m.in. samoczynna blokada liniowa). Urządzenia stacyjne zostaną dostosowane do współpracy z systemem ETCS poziomu 2. Lokalne centrum sterowania (LCS) w Idzikowicach będzie nadzorowało ruch pociągów i pracę urządzeń na linii od Korytowa do Zawiercia. Do czasu uruchomienia systemu ETCS poziomu 2 wyłączony został system ETCS poziomu 1 - od marca 2024 r. na odcinku północnym (od Grodziska Mazowieckiego do Idzikowic), natomiast na odcinku południowym (od Włoszczowy Północ do Zawiercia) w IV kwartale 2024 r. Zbiegło się to z momentem uzyskania przez PKP IC i Siemensa możliwości prowadzenia z prędkością 200 km/h składów wagonowych po linii, na której właśnie obniżono prędkość do 160 km/h...

Wymiana torów, regulacja sieci trakcyjnej

Jak informuje PLK, na ukończeniu są prace liniowe o wartości 305 mln zł realizowane przez własną spółkę PLK; dokuo pierwotnych umów dopisano aneksy, wydłużające czas realizacji i podnoszące wynagrodzenie wykonawcy. Wymieniane są obecnie tory pomiędzy Psarami a Zawierciem. Uzupełniana jest podsypka tłuczniowa. Prowadzone jest też podbicie torów wraz z regulacją sieci trakcyjnej. Prace mają potrwać do połowy tego roku, a proces certyfikacji podsystemu Infrastruktura zakończy się w 2025 r.

Modernizowany jest posterunek odgałęźny Knapówka. W zakresie robót jest m.in. wymiana 5 rozjazdów dla dużych prędkości pociągów, budowa nowej nastawni, przebudowa urządzeń sterowania ruchem kolejowym. Wartość umowy wynosi 38 mln zł. Planowany termin zakończenia przebudowy przez Porr to I kwartał 2025 r. Pierwotnie PLK chciała objąć wymianą rozjazdów większą liczbę stacji i wykonać te prace dużo wcześniej. Eksperci wskazywali, że część rozjazdów wystarczy certyfikować na wyższą prędkość, zamiast wymieniać. 

Przebudowa stacji Zawiercie

Sterowanie ruchem kolejowym wymieniane jest również na stacji Zawiercie mimo niedawnej modernizacji tej stacji. Prace obejmują montaż komputerowych urządzeń i budowę nowego budynku nastawni. Dodatkowo w ramach umowy zostanie wymienione 10 rozjazdów, a także ok. 2 km torów i ok. 10 km sieci trakcyjnej. Prace za 96 mln zł obejmą przebudowę zbudowanego kilka lat temu peronu nr 2 powstaną m.in. poczekalnie z ławkami dla pasażerów. - Efekty zostaną osiągnięte w IV kwartale tego roku - zapewnia PLK. Ponadto w tym roku zakończą się badania geotechniczne wraz z weryfikacją wzmocnień podtorza na całej trasie CMK oraz projektowanie przebudowy stacji Psary.

Wszystkie powyższe prace realizowane są ze środków budżetowych w ramach Krajowego Programu Kolejowego. Kolejne inwestycje finansowane są już z funduszy unijnych w ramach KPO.

Środki unijne na modernizację CMK

Jak informuje PLK, w ramach Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO) za ok. 195 mln zł w latach 2023-2026 zaplanowano realizację dwóch zadań. Pierwsze z nich dotyczy szlifowania szyn w torze nr 1 i 2 oraz rozjazdów na odcinku Grodzisk Mazowiecki – Zawiercie. Prace, które mają poprawić parametry toru, będą ukończone w 2024 r.

Realizacja drugiego zadania rozpocznie się w drugiej połowie 2024 r. W styczniu br. został ogłoszony przetarg, który obejmuje zaprojektowanie i budowę elementów infrastruktury technicznej wzdłuż linii kolejowej nr 4 w tym m.in. przebudowę odwodnienia, budowę ekranów akustycznych, umocnienie nasypów kolejowych, a także zabudowę urządzeń odstraszania zwierząt. Szacunkowa wartość wynosi 157 mln zł. Prace potrwają do 2026 roku. Przypomnijmy, że również te prace miano wykonać dużo wcześniej.

Efekt bliżej nieokreślony

PLK SA w ramach Krajowego Programu Kolejowego zmodernizowała już 51 obiektów, w tym mosty, przepusty i wiadukty oraz przejścia pod torami. Cztery przejazdy drogowo-kolejowe zastąpiono bezkolizyjnymi skrzyżowaniami. Przebudowane zostały stacje m.in. w Idzikowicach, Opocznie Płd., Olszamowicach, Włoszczowie Północ. Utworzono posterunek odgałęźny Pilichowice. Na długości ok. 40 km linii od Idzikowic do Olszamowic została wymieniona sieć trakcyjna.

Jak przyznaje Rafał Wilgusiak z biura prasowego PKP PLK, w związku z obecnymi pracami przepustowość CMK "nieznacznie się zmniejszyła", a czas przejazdu pociągów wydłużył się o ok. 5-10 minut. Składy z prędkością 160 km/h będą jeździły do czasu wykonania wszystkich prac, uruchomienia systemu ERTMS/GSM-R, systemu ERTMS/ETCS poziomu 2 oraz przeprowadzenia procesu certyfikacji i uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji całej linii CMK - prawdopodobnie przynajmniej do końca przyszłego roku. Po uzyskaniu zezwolenia (planowo w rozkładzie jazdy 2025/2026) pociągi mają od razu pojechać z prędkością do 250 km/h.

Modernizacja CMK zakończy się zatem ponad trzy dekady od jej rozpoczęcia - dużo później, niż zapowiadał to poprzedni minister Andrzej Adamczyk. PKP PLK wciąż nie podaje jednak najważniejszego dla parametru pasażera - docelowego czasu przejazdu pociągów po zakończeniu inwestycji. Obecny wiceminister infrastruktury Piotr Malepszak w 2022 roku, czyli jeszcze jako zewnętrzny ekspert, szacował go w relacji z Warszawy zarówno do Krakowa, jak i Katowic na mniej niż dwie godziny.