Poseł Sterczewski pyta resort infrastruktury o przyszłość polskich wąskotorówek

Poseł opisuje realia, w których działa większość z 23 istniejących jeszcze wąskotorowych kolei. Zwraca uwagę, że ich finansowanie najczęściej związane jest z doraźnym zbieraniem środków przez zaangażowanych w tę sprawę społeczników, lub, ewentualnie, sezonowym wsparciem samorządów, które doceniają ich walory turystyczne.

– W sumie w 2018 roku z przewozów kolejami wąskotorowymi skorzystało niemal 900 tysięcy pasażerów. Koleje wąskotorowe znajdują się pod zarządem samorządowym lub należą do prywatnych podmiotów, jednak zabytkowa kolej wymaga nakładów finansowych, które często są niewspółmierne do możliwości zarządców. Brakuje również spójnego planu rozwoju tego rodzaju kolei – napisał Franciszek Sterczewski i pyta o plan ministerstwa dla kolei tego rodzaju. A także o wsparcie, jakiego im udziela.

Wsparcie w postaci materiałów i zabytków

Resort infrastruktury zaznacza na wstępie, że nie pełni nadzoru właścicielskiego nad kolejami wąskotorowymi. Niemniej w porozumieniu z zarządcami kolei wąskotorowych, we współpracy z państwowy zarządcą PKP PLK, pośredniczy i pomaga w przekazywaniu pomocy rzeczowej dla nich. Dzięki temu na przykład Towarzystwo Przyjaciół Średzkiej Kolei Powiatowej „BANA” otrzymało 600 m szyn i 100 sztuk łubków do nich oraz podkłady kolejowe i elementy przytwierdzeń. W 2021 r. kolej ta ma otrzymać 3 semafory kształtowe ze stacji Leszno Grzybowo. Pomorskie Towarzystwo Miłośników Kolei Żelaznych dostało natomiast 20 tys. śrub stopowych wraz z nakrętkami, a Towarzystwo Koszalińskiej Kolei Wąskotorowej 2 km szyn wraz z akcesoriami do mocowania. Możliwość przekazywania tego typu darowizn pojawiła się wraz z nowelizacją prawa na wiosnę 2018 roku.

Ministerstwo w ostatnich miesiącach prowadziło ankiety, które rozesłało do zarządców wąskotorówek. – Ankiety miały na celu pozyskanie danych na temat działania kolei wąskotorowych. W związku z wystąpieniem pandemii COVID-19 konsultacje wydłużyły się w czasie. W czerwcu 2020 roku ponownie rozesłano ankiety do podmiotów, które wcześniej nie udzieliły odpowiedzi. Pozyskane w ten sposób dane na temat kondycji finansowej i organizacyjnej podmiotów zarządzających kolejami wąskotorowymi, stanu infrastruktury kolei wąskotorowych, technicznych parametrów ruchu, oraz istniejących potrzeb są obecnie analizowane. Zebrane dane posłużą ocenie potencjału przewozowego kolei wąskotorowych i możliwości dalszych działań, w tym: ujęcia ich w planach rozwoju transportu oraz ich ekonomicznego uzasadnienia – wyjaśnił obszernie Andrzej Bittel, wiceminister transportu.

Koleje wąskotorowe w Polsce pozostaną turystyczne

Ministerstwo Infrastruktury przyznaje jednak, że nie prowadzi się obecnie analiz możliwości budowy nowych linii wąskotorowych, a program Kolej+, mający na celu uzupełnienie sieci kolejowej o połączenia z miejscowościami powyżej dziesięciu tysięcy mieszkańców, skupia się na budowie linii kolei normalnotorowych. – Chodzi o stworzenia spójnej sieci kolejowej o ujednoliconym standardzie, co leży w zgodzie z dokumentami strategicznymi – przyznaje Andrzej Bittel.

W kilku krajach europejskich, np. w Szwajcarii czy we Włoszech lżejsze i tańsze w utrzymaniu od kolei normalnotorowej linie wąskotorowe stanowią pełnowartościowe uzupełnienie normalnotorowej sieci. W Polsce takim przykładem może być wciąż kolej pleszewska, a w okresie Świąt Wszystkich Świętych – Żuławska Kolej Dojazdowa.