\"Pomostówki\" nie dla części kolejarzy?

Minister pracy Jolanta Fedak zapowiadała, że prawo do wcześniejszych emerytur zachowają tylko osoby pracujące w najtrudniejszych warunkach. Zapewniała, że taką listę zawodów przygotowali eksperci medycyny pracy. Fedak nie chciała jej jednak ujawnić. Ma to zrobić w najbliższą środę na spotkaniu ze związkowcami i pracodawcami z Komisji Trójstronnej.

Po konsultacjach społecznych specjalna ustawa zawierająca uzgodnioną listę ma trafić do Sejmu przed wakacjami. Wcześniejsze emerytury po staremu będą bowiem wypłacane tylko do końca tego roku. Od 1 stycznia 2009 r. zastąpią je tzw. emerytury pomostowe.

Pozwolą one Polakom na kończenie pracy pięć lat przed wiekiem emerytalnym (w przypadku kobiet to 55 lat, mężczyzn 60), jak to było do tej pory, ale prawo do nich będą mieli nieliczni. Tak założyła reforma emerytalna z 1999 r., a celem były budżetowe oszczędności.

Czy nauczyciele i kolejarze coś wywalczą?

Na okrojonej liście jest 37 tzw. rodzajów prac. I tak na "pomostówkę" będą mogli odchodzić m.in.: piloci, kierowcy autobusów w transporcie publicznym, pracownicy platform wiertniczych, maszyniści, dyżurni ruchu na kolei, anestezjolodzy, pracownicy hospicjów bezpośrednio zajmujący się chorymi, członkowie zespołów reanimacyjnych, monterzy napowietrznych linii energetycznych. W sumie prawo do "pomostówek" będzie przysługiwać ok. 130 tys. osób.

Prawo do wcześniejszej emerytury straci ponad 100 tzw. stanowisk pracy, np. bileterki w kasie PKP, pracownicy Najwyższej Izby Kontroli, dziennikarze (mieli je tylko ci z zakładów pracy objętych zbiorową umową pracy), aktorzy. Razem - ok. 800 tys. osób.

Tak jak informowaliśmy przed dwoma tygodniami, wcześniejsze emerytury stracą też nauczyciele. Rząd chce im za to podwyższyć pensje i zorganizować specjalny program aktywizujący. Będą mogli też za rządowe pieniądze się przekwalifikować.

Resort bierze zresztą pod uwagę wiele pomysłów na to, jak osłodzić nauczycielom utratę emerytalnych przywilejów. Obecnie jest to największa grupa zawodowa, która z takich przywilejów korzysta, co roku ok. 14 tys. nauczycieli nabywa prawa do wcześniejszej emerytury.

- Przyznaję, że pani minister Fedak zaproponowała nam rozmowy na temat odebrania wcześniejszych emerytur w zamian za inne korzyści. Chcemy poznać ich szczegóły, od tego uzależniamy naszą decyzję - mówi Sławomir Broniarz, szef Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Trudne rozmowy rząd będzie miał też z kolejarzami. Na liście z emerytalnymi przywilejami pozostali tylko maszyniści i dyżurni ruchu. To dla kolejarzy za mało.

Poprzedni rząd PiS podpisał z nimi specjalną umowę, w której prawo do emerytur pomostowych przyznał osobom z 27 stanowisk pracy w PKP. Na razie na liście są tylko dwa stanowiska, ale lista nie jest zamknięta. Na to liczą kolejarze.

- W porozumieniu z rządem PiS wymieniliśmy wszystkie stanowiska związane z bezpieczeństwem ruchu kolejowego. Nie odpuścimy rządowi. Te stanowiska muszą mieć prawo do wcześniejszego kończenia pracy. Inaczej rząd będzie miał kłopoty - zapewnia przewodniczący Konfederacji Kolejowych Związków Zawodowych Leszek Miętek.

Według Miętka przekwalifikowanie kolejarzy po np. 20 czy 30 latach pracy nie wchodzi w grę: - Proszę mi pokazać, gdzie 60-letni kolejarz po odejściu z PKP znajdzie pracę.

Po co zmiany we wcześniejszych emeryturach? Jeremi Mordasewicz z PKPP Lewiatan zapewnia, że ograniczenie przywilejów jest konieczne, bo na dłuższą metę budżet nie poradzi sobie z wypłatami świadczeń.

Autorzy najnowszego raportu Fundacji Forum Obywatelskiego Rozwoju i Towarzystwa Ekonomistów Polskich wyliczyli, że co roku wcześniejsze emerytury kosztują nas ponad 20 mld zł. W 2006 r było to 27,5 mld zł.

Składają się na to (w postaci składek, podatków) wszyscy pracujący Polacy - średnio na jedną osobę przypada co miesiąc 210 zł (rocznie 2522 zł).

- Z takimi narzutami na płace nie ma szans, aby więcej Polaków pracowało, bez wzrostu aktywności zawodowej Polaków nie będzie zaś cudu gospodarczego - przekonuje Andrzej Rzońca z FOR, jeden z autorów raportu.

Osoby, które przeszły na emeryturę w 2006 roku, miały średnio 56,6 lat. Zaledwie co 11. osoba, której przyznano emeryturę w tym czasie, ukończyła 65 lat. Co szósta osoba miała natomiast poniżej 55 lat.

Dodatkowo społeczeństwo polskie się starzeje. Obecnie na każde 100 osób w wieku produkcyjnym (18-64 lata) przypada 25 osób powyżej 65. roku życia. W 2030 roku będzie to już 46 osób, a w 2050 roku aż 75.

Rzońca zapewnia, że bez zmian w systemie emerytalnym nie utrzymamy obecnej relacji średniej emerytury do przeciętnego wynagrodzenia. W 2006 r. wypłacane w Polsce emerytury stanowiły średnio 59 proc. przeciętnej pensji. Jeśli system się nie zmieni, ta wielkość zmaleje do 35 proc. Chyba że składkę emerytalną podniesiemy z obecnych 19,52 proc. do powyżej 30 proc. Trudno byłoby to przeprowadzić.

Jakie więc jest rozwiązanie? - Aby nasze emerytury nie były za 20 lat niskie i żeby państwo nie nakładało na pracowników dodatkowych składek, Polacy muszą dłużej pracować - tłumaczą autorzy raportu.

Ministerstwo Pracy zdaje sobie z tego sprawę. Dlatego oprócz skrócenia listy zawodów z prawem do wcześniejszej emerytury chce też zrównania wieku emerytalnego kobiet i mężczyzn. Zapewnia jednak, że nie stanie się to w najbliższych 10 latach.

Kto będzie miał pomostówkę?

Tylko osoby urodzone w latach 1948-68. Oto wykaz rodzajów prac przygotowany przez ekspertów medycyny pracy:

1. Bezpośrednio przy przeróbce mechanicznej węgla oraz rud metali i ich wzbogacaniu (bez prac wykonywanych w górnictwie).

2. Prace udostępniające i eksploatacyjne związane z urabianiem minerałów skalnych.

3. Bezpośrednio przy produkcji koksu w bateriach koksowniczych i sortowanie koksu.

4. Przy wypychaniu koksu z baterii koksowniczych.

5. Bezpośrednio przy produkcji materiałów formierskich i izolacyjno-egzotermicznych używanych w odlewnictwie i hutnictwie.

6. Przy ręcznym załadunku i wyładunku pieców komorowych wyrobami ogniotrwałymi.

7. Przy ręcznym załadunku i rozładunku wyrobów ceramicznych na wózki piecowe.

8. Przy formowaniu wyrobów ogniotrwałych przy użyciu ręcznych narzędzi wibracyjnych.

9. Przy ręcznym formowaniu, odlewaniu, czyszczeniu i szkliwieniu wyrobów ceramicznych.

10. Ratownictwo morskie.

11. Na statkach żeglugi morskiej.

12. Na morskich platformach wiertniczych.

13. Na urządzeniach wiertniczych bezpośrednio przy poszukiwaniu złóż ropy naftowej i gazu ziemnego.

14. Przy obróbce odwiertów w górnictwie otworowym: ropy naftowej, gazu ziemnego, siarki.

15. Przy obsłudze urządzeń wiertniczych w górnictwie otworowym siarki.

16. Spawanie łukowe i cięcie termiczne w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (podwójne dna statków, zbiorniki, rury itp.).

17. Malowanie, nitowanie i montowanie elementów wyposażenia w pomieszczeniach o bardzo małej kubaturze z utrudnioną wentylacją (jak wyżej).

18. Wewnątrz cystern, kotłów i zbiorników po substancjach niebezpiecznych.

19. Przy ręcznym układaniu asfaltu.

20. Bezpośrednio przy obróbce mokrych skór.

21.Bezpośrednio przy ręcznej ścince drzew przenośną pilarką z piłą łańcuchową.

22. Nawigatorzy na statkach morskich i promach pasażersko-towarowych oraz piloci morscy.

23. Operatorzy reaktorów jądrowych.

24. Kontrolerzy ruchu lotniczego.

25. Kierowcy pojazdów uprzywilejowanych.

26. Kierowcy autobusów, trolejbusów oraz motorniczowie tramwajów w transporcie publicznym.

27. Kierowcy samochodów przewożących ładunki niebezpieczne (ładunki wybuchowe, łatwopalne, toksyczne).

28. Operatorzy przy obsłudze i nadzorze bloków energetycznych wytwarzających energię elektryczną i cieplną.

29. Dyspozytorzy bezpośrednio sterujący procesami technologicznymi mogącymi stwarzać nadzwyczajne zagrożenie dla środowiska lub bezpieczeństwa publicznego.

30. Bezpośrednio zatrudnieni przy produkcji materiałów wybuchowych, środków strzałkowych, wyrobów pirotechnicznych oraz ich konfekcjonowaniu.

31. Członkowie zespołów reanimacyjnych pogotowia ratunkowego.

32. Członkowie zawodowych ekip ratownictwa (chemicznego, górskiego oraz górnictwa otworowego).

33. Pracownicy zakładowych straży pożarnych biorący udział w akcjach ratowniczych.

34. Monterzy napowietrznych przesyłowych linii energetycznych zatrudnieni bezpośrednio przy usuwaniu awarii.

35. Personel medyczny oddziałów intensywnej opieki medycznej, anestezjologii i ostrych zatruć w bezpośrednim kontakcie z pacjentami.

36. Personel medyczny w zespołach operacyjnych dyscyplin zabiegowych.

37. Pracownicy domów pomocy społecznej i placówek opieki zdrowotnej związanych z bezpośrednią opieką nad nieuleczalnie i przewlekle chorymi, umysłowo upośledzonymi, dorosłymi i dziećmi.