Nie tylko Arriva jest zadowolona z wyroku Krajowej Izby Odwoławczej, nakazującego zmienić zasady w przetargu na przewozy w województwie podlaskim. Swoje stanowisko przedstawiło Polregio, które cieszy się m. in. z dopuszczenia do postępowania przewoźników dysponujących starszym taborem.
We wtorek 5 marca Krajowa Izba Odwoławcza (KIO) wydała wyrok w sprawie
przetargu na wybór przewoźnika kolejowego, który przez pięć lat ma obsługiwać linie kolejowe na Podlasiu. Jak już pisaliśmy, Izba
przychyliła się do Odwołania firmy Arriva, która podnosiła przede wszystkim, że pierwotne zapisy postępowania, określające termin rozpoczęcia usług sztywną datą 1 stycznia 2025 roku, w praktyce eliminują konkurencję z udziału w tym postępowaniu, dając zbyt krótki, niemożliwy do realizacji dla innych operatorów poza obecnym, czas na przygotowanie się do usług.
Zmiany nakazane przez KIO są bardzo duże.
Polregio: Precedensowy wyrok Krajowej Izby Odwoławczej
Swoje zadowolenie z wyroku wyraził w komunikacie również drugi z potencjalnym oferentów - Polregio. Jak czytamy, Krajowej Izby Odwoławczej zgodziła się z większością zastrzeżeń spółki dot. kryteriów sformułowanych w specyfikacji warunków zamówienia w przetargu. - Najistotniejszą kwestią jest brak zgody na przeniesienie na przewoźników w całości ryzyka wzrostu kosztów w ramach umowy PSC. Ważne jest także wykreślenie nakazu dotyczącego dysponowania taborem nie starszym niż 20 lat. Uwzględnienie zarzutów zgłoszonych przez Polregio poprawia konkurencyjność przetargu realizowanego przez województwo podlaskie i daje możliwość zaoferowania usług przewozowych w oczekiwanym przez pasażerów standardzie - czytamy.
- IV pakiet kolejowy całkowicie zrewolucjonizuje polski rynek kolejowy. Tym istotniejsza jest decyzja Prezesa Krajowej Izby Odwoławczej, która powstrzymała próbę wdrożenia niebezpiecznego precedensu przerzucania na operatora całego ryzyka wzrostu kosztów oraz inflacji, zaniżania stawki rekompensaty za pockm, a także uwzględniania warunków zamówienia, które naruszają zasady uczciwej konkurencji i mogą prowadzić do faworyzowania określonych przewoźników. Powyższe czynniki mogłyby bowiem w przyszłości narażać operatorów regionalnych kolejowych przewozów pasażerskich na straty - pisze przewoźnik dodając, że ustalenie limitu rocznego wskaźnika waloryzacji umowy PSC na poziomie co najmniej 20% jest istotny. Na rynku energii trakcyjnej wykorzystywanej przez przewoźników kolejowych doszło do 2,7 krotnego wzrostu cen w latach 2021 - 2024. W tym samym czasie, doszło do wzrostu cen paliwa trakcyjnego (wykorzystywanego w szynobusach) o 37,9%, natomiast wskaźnik skumulowanej inflacji w Polsce w latach 2020-2024 wyniósł 47,6%. Zdaniem Polregio, to organizator przewozów zgodnie z intencją ustawodawcy winien ponosić ryzyko wzrostu kosztów.
Dopuszczony starszy tabor
KIO przyznała również rację Polregio w kwestii wieku taboru. Usunięto zapis dotyczący wieku taboru (nie starszy niż 20 lat), pozostawiając parametry jakościowe taboru, którym będą świadczone usługi w województwie.
- Cieszy nas, że Prezes Krajowej Izby Odwoławczej dostrzega, że fundamentalnym celem przetargu na usługi przewozowe jest zapewnienie mieszkańcom regionu nieprzerwanego dostępu do kolejowych przewozów pasażerskich. Natomiast, aby regionalny transport mógł być rzetelnie organizowany, muszą być spełnione określone warunki dla każdego organizatora i operatora, które zagwarantują wysoką jakość świadczenia usług dla pasażera, jednocześnie zapewniając płynność finansową operatora. Deklarujemy pełną gotowość do nieprzerwanego świadczenia usług przewozowych dla mieszkańców woj. podlaskiego i do współpracy w tym zakresie z marszałkiem województwa - stwierdza przewoźnik.
Decyzja Krajowej Izby Odwoławczej wydłuża termin składania ofert o 30 dni od dnia wprowadzenia i publikacji zmian dokumentów zamówienia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej. Polregio zapewnia, że ofertę na pewno złoży i liczy na rozstrzygnięcie przetargu jeszcze w pierwszej połowie roku. - Jednocześnie, jako największy kolejowy przewoźnik pasażerski w naszym kraju, apelujemy do organizatorów o dojrzałość i przemyślane rozpisywanie przetargów. Jest to szczególnie istotne w kontekście IV pakietu kolejowego – najbliższe przetargi mogą być precedensowe i wyznaczać nowe trendy na całym rynku kolejowym w Polsce. Deklarujemy również gotowość i pełną mobilizację w każdym momencie do ciągłości realizowania usług na rzecz mieszkańców województwa podlaskiego również po wygaśnięciu obecnie obowiązującej umowy - podsumowuje przewoźnik.
Zastrzeżenia Polregio dot. kryteriów sformułowanych w specyfikacji warunków przetargu na kolejowe przewozy pasażerskie w woj. podlaskim:
- Przeniesienie na operatora całego ryzyka związanego z możliwymi wzrostami kosztów niezależnych oraz inflacją.
W przetargu na świadczenie usług publicznych w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich na terenie województwa podlaskiego na lata 2025-2029 marszałek województwa, wbrew rynkowej praktyce, przerzucił na operatora wszystkie ryzyka wzrostu kosztów wynikających z rosnących cen usług, kosztów pracy oraz z inflacji. Taki precedens może okazać się niezwykle groźny, gdyż przy obecnej sytuacji rynkowej bardzo trudno jest oszacować, na ile wzrosną koszty niezależne i inflacja w najbliższych pięciu latach. Dla porównania w latach 2021-2024 koszty energii trakcyjnej wzrosły o 270%, koszty paliwa trakcyjnego o prawie 38%, a wskaźnik skumulowanej inflacji w Polsce za ten sam okres wyniósł 47,6%.
- Zaniżania stawki rekompensaty za pockm z Funduszu Kolejowego.
Marszałek województwa podlaskiego przeznaczył na zorganizowanie przewozów w latach 2025-2029 kwotę w wysokości prawie 368 mln zł, czyli 31,34 zł na pockm – mniej niż stawka rekompensaty na 2024 r. z uwzględnieniem Funduszu Kolejowego.
- Kryteria zamówienia naruszające zasady uczciwej konkurencji.
W specyfikacji warunków zamówienia zostało ujęte kryterium, które może prowadzić do faworyzowania określonych przewoźników, a jest nim sprecyzowanie wieku pojazdów (muszą być wyprodukowane lub modernizowane nie wcześniej niż w 2015 r.) oraz minimalnej prędkości eksploatacyjnej (120 km/h). Do realizacji przedmiotu zamówienia nie ma jednak udokumentowanego uzasadnienia technicznego dla takiego wymogu.