PKP PLK: Znamy plan rozwoju sieci na najbliższych 20 lat

Wykaz zadań inwestycyjnych na perspektywę 2021-2027 z realizacją do 2040 r. liczy 325 pozycji. Zarządca infrastruktury podzielił go na cztery kategorie. Najliczniejsza to projekty regionalne – inwestycje w modernizację lub budowę odcinków, które w całości znajdą się na terenie jednego województwa. Takich zadań zgłoszono łącznie 184 – po kilka lub kilkanaście dla każdego regionu.

Podkarpacie z największą liczbą zadań

Najwięcej z nich – dość nieoczekiwanie – planuje się w województwie podkarpackim. Wśród 18 zadań znalazły się zarówno rewitalizacje i modernizacje (czasem połączone z elektryfikacją) istniejących linii, jak i budowa linii Jasło – Dębica i Przemyśl – Zagórz oraz nowej łącznicy Jedlicze – Szebnie. Przewidziano także budowę przystanków w nowych lokalizacjach. O jedną pozycję mniej liczy wykaz dla województwa śląskiego, zawierający – między innymi – odbudowę linii do Jastrzębia Zdroju, i to w dwóch kierunkach (przez Wodzisław i Żory, a dodatkowo – być może – budowę linii w nowym śladzie do Rybnika). Zaplanowano też budowę lub odtworzenie linii do stacji Pyskowice Miasto oraz przeprowadzenie torów przez śródmieście Jaworzna.

W większości regionów zaplanowano zarówno budowę nowych linii lub łącznic, jak i modernizację istniejącym oraz zagęszczanie sieci przystanków. W województwie dolnośląskim na liście nie ma wprawdzie budowy nowych odcinków, jednak dzięki odbudowie nieczynnych linii dostęp do kolei mają odzyskać Karpacz, Kowary i Stronie Śląskie. Znaczące uzupełnienie sieci zaplanowano w Łódzkiem: dzięki budowie linii z Chorzewa Siemkowic i Ruśca (stacje na linii 131) do Wielunia, a z drugiej strony – do Bełchatowa, Bełchatów i miejscowości na południowym zachodzie województwa zyskają połączenie kolejowe ze stolicą regionu, którego dotychczas nie miały. W Małopolsce przewidziano budowę linii z Krakowa do Myślenic i Olkusza oraz odtworzenie toru do Niepołomic. Nowe linie na Mazowszu to Modlin – Port Lotniczy Modlin, Płock – Raciąż – Ciechanów – Ostrołęka, Modlin – Ostrołęka oraz przedłużenie linii WKD do stacji Warszawa Śródmieście. W województwie pomorskim infrastruktura będzie za to rozbudowywana głównie na terenie aglomeracji trójmiejskiej (rozbudowa PKM na północy Gdyni i w Kosakowie, budowa linii Gdynia – Wiczlino – Bojano i Wejherowo – Góra Pomorska). Stosunkowo skromne są pod tym względem plany dla Świętokrzyskiego – jedynym nowym odcinkiem ma być przedłużenie linii 73 do centrum Buska Zdroju.

Najdroższa - budowa linii Podłęże - Mszana Dolna

Druga kategoria to zadania ponadregionalne. Spośród 105 pozycji na ich liście wyróżniającą się grupą są kontynuacje inwestycji rozpoczętych w poprzednich unijnych perspektywach budżetowych. Należy do nich – między innymi – druga faza modernizacji magistrali węglowej (ciąg C-E65) między Chorzowem Batorym a Maksymilianowem, kontynuacja modernizacji linii 7 czy linii 25 na odcinku Skarżysko Kamienna – Sandomierz. Być może, w miarę zbliżania się końca okresu rozliczeniowego obecnej perspektywy, będą dołączać do nich kolejne, których z różnych powodów nie uda się zakończyć przed 2023 r. To właśnie w tej części znajduje się modernizacja warszawskiej linii średnicowej oraz najdroższa, warta ponad 7 mld zł inwestycja na liście – budowa słynnej „protezy piekielnej” – linii z Podłęża przez Szczyrzyc do Mszany Dolnej z odgałęzieniem do Tymbarku. Przedsięwzięcie ma być połączone z drugim etapem modernizacji trasy Chabówka — Nowy Sącz.

Pozostałe dwie grupy zadań to te związane ze „szprychami” Centralnego Portu Komunikacyjnego oraz przedsięwzięcia realizowane w wielu różnych lokalizacjach. Obie liczą po 18 pozycji. Z myślą o obsłudze CPK PKP PLK zamierza zmodernizować – między innymi – linie 404 i 405 między Piłą a Kołobrzegiem, 61 i 144 między Herbami Starymi a Opolem, 18 na odcinku Włocławek – Bydgoszcz oraz 367 między Zbąszynkiem a Gorzowem Wielkopolskim. Odcinek Opole – Nysa (linia 287) ma zostać zelektryfikowany, a Wrocław – Jaworzyna Śląska (274) – zyskać dodatkową przepustowość. Wbrew deklarowanemu dotychczas podziałowi obowiązków między PKP PLK a CPK (budową nowych odcinków miał zająć się ten drugi podmiot) na liście znalazły się takie inwestycje, jak budowa linii Kraśnik – Rzeczyca, Stary Garbów – Zbydniów czy Szczecin Dąbie – Szczecin Port Centralny.

Projekty multilokalizacyjne są w większości opisane w bardzo ogólny sposób (np. projekt nr 3 – „Poprawa bezpieczeństwa i likwidacja zagrożeń eksploatacyjnych na sieci kolejowej”). W części tej znalazł się punkt dotyczący zabudowy systemu ERTMS oraz utworzenie Centrum Bezpieczeństwa Ruchu Kolejowego. Inne punkty dotyczą budowy łącznic, mających poprawić elastyczność sieci kolejowej, oraz rozwój sieci punktów ładunkowych. Dwie spośród pozycji na liście są przewidziane do współfinansowania z aglomeracyjnej części Programu Operacyjnego „Infrastruktura i Środowisko” (modernizacja odcinka Toruń Główny – Toruń Wschód wraz z budową nowych przystanków oraz dobudowa torów między stacjami Poznań Główny i Poznań Wschód).

Gigantyczna wartość programu

Realizacja wszystkich planów byłaby niezwykle ambitnym zadaniem. O skali zamierzeń świadczy ich szacowana wartość: wynosi ona ponad 250 mld zł, podczas gdy – dla porównania – całe dochody budżetu Polski w 2019 roku wyniosły 387 mln zł. Obowiązujący obecnie Krajowy Program Kolejowy do 2023 r. po kilkukrotnych zwiększających jego wartość nowelizacjach jest wyceniany na niespełna 76 mld zł. 

PKP PLK liczy na otrzymanie wsparcia finansowego – między innymi – z budżetu państwa oraz funduszy unijnych. Wśród tych ostatnich – obok Funduszu Spójności czy programów regionalnych – szczególnie ważną rolę ma odegrać program „Military Mobility” (wsparcie europejskie dla poprawy parametrów infrastruktury transportowej ważnej dla obronności) oraz instrument „Łącząc Europę” (CEF), przeznaczony do wspierania inwestycji mających wpływ na usprawnienie transportu międzynarodowego. W pierwszej kolejności dofinansowanie z tego źródła może więc przypaść inwestycjom na szlakach europejskich korytarzy transportowych, a także na przejściach granicznych i liniach do nich prowadzących. Przykładem takiej inwestycji na liście mogą być np. prace na linii 151 na odcinku Kędzierzyn Koźle – Chałupki (ciąg E59) czy 139 Czechowice Dziedzice – Zwardoń – granica państwa (obie w części ponadregionalnej), a także modernizacja odcinków łączących stacje Szczecin Główny i Szczecin Gumieńce z granicą polsko-niemiecką.

Wstępne plany

Jako pierwszy o liście poinformował "Puls Biznesu". PKP PLK informuje, że przygotowana lista ma charakter wstępny. Trwa przygotowywanie dokumentacji, jednak w niektórych przypadkach prace nad nią nie są jeszcze zaawansowane. Z tego powodu prognozowana wartość inwestycji może się zmieniać. Należy też brać pod uwagę potencjalny wpływ przyszłych wahań cen na rynku budowlanym. Zdarza się też bardzo ogólne formułowanie zakresu inwestycji (np. „Usprawnienie kolejowego połączenia Łódź – Kutno poprzez budowę linii kolejowej lub modernizację istniejących linii” czy „Poprawa dostępności Głuchołaz”).

Oprócz podwyższania prędkości celem inwestycji będzie zwiększanie przepustowości (w tym – w aglomeracjach) oraz poprawa komfortu obsługi podróżnych. Część takich przedsięwzięć będzie odbywała się na liniach poddanych modernizacji w ostatnich latach. Do parametrów bazowych sieci TEN-T mają zostać dostosowane – między innymi – węzły: krakowski, poznański i wrocławski, a węzeł łódzko-koluszkowski wraz ze stacją Łódź Olechów ma przejść modernizację. Przewidziano też przywrócenie pasażerskich połączeń kolejowych miastom, które dziś są ich pozbawione, takim jak Nowy Dwór Gdański czy Łomża, oraz budowę nowych odcinków (oprócz wspomnianych wyżej – np. linia Konin – Turek).

– Ostateczny kształt listy projektów uzależniony będzie od wielkości dostępnych środków finansowych, zarówno unijnych jak i krajowych – zastrzega Magdalena Janus z zespołu prasowego PKP PLK. Jak wyjaśnia, uwzględniono wśród nich te projekty dotyczące budowy nowych linii na „szprychach” CPK, które będą realizowane przez narodowego zarządcę infrastruktury (co do zasady budową takich linii ma zajmować się jednak spółka CPK).

W zestawieniu znalazł się także wspomniany projekt rozbudowy linii WKD. – [Jest to projekt] powiązany technicznie z planem przebudowy warszawskiej linii średnicowej realizowanym przez PLK – tłumaczy jego obecność na liście Janus. Realizacja oraz formuła projektu będzie ostatecznie zależała od decyzji mazowieckiego Urzędu Marszałkowskiego.

Obecność zadania związanego z linią 310 Kobierzyce – Piława (obecnie zarządzanej przez samorząd województwa dolnośląskiego) jest natomiast pozostałością wcześniejszego stanu prawnego. – W momencie tworzenia listy inwestycji linia ta była jeszcze w zasobach PKP PLK i była wskazywana jako możliwa do realizacji w ramach RPO województwa dolnośląskiego. Po przekazaniu infrastruktury we własność samorządu lista projektów zostanie zaktualizowana – informuje Janus.