Piętrowe pociągi wizytówką gruzińskich kolei

Błyskawiczny kontrakt

Koleje Gruzińskie zawarły na początku 2016 roku umowę ze szwajcarskim Stadlerem na zakup czterech czterowagonowych piętrowych elektrycznych zespołów trakcyjnych GRS Eurasia. EZT Eurasia to specjalna, szerokotorowa wersja piętrowych pociągów z rodziny KISS, wyróżniających się skrajnią i sylwetką czoła pociągu. Takie pojazdy kursują już w Azerbejdżanie i Federacji Rosyjskiej, jednak pociągi zamówione przez Gruzinów są pierwszą wersją dalekobieżną, i to o bardzo wysokim standardzie.

Za cztery pojazdy Koleje Gruzińskie zapłaciły 44 mln USD, a zamówienie zostało zrealizowane w rekordowym czasie. Już kilka miesięcy od zawarcia kontraktu – w dniu 22 lipca 2016 r. odbyła się oficjalna prezentacja pierwszego pojazdu na stacji w Batumi. Tak błyskawiczna dostawa była możliwa dzięki temu, że gruziński przewoźnik otrzymał jednostki pierwotnie przeznaczone dla rosyjskiego przewoźnika Aeroexpress. Problemy na rynku walut spowodowały, że Rosjanie nie byli w stanie dotrzymać płatności za 25 wcześniej zamówionych pociągów. Ostatecznie Aeroexpress odebrał tylko 11 piętrusów.

400 miejsc w trzech klasach bez gniazdek i wi-fi

Piętrowe zestawy GRS Eurasia dla Gruzji zostały przystosowane do poruszania się po szerokich torach o prześwicie 1520 mm przy systemie zasilania 3 kV prądu stałego i mogą osiągać prędkość 160 km/h. Na gruzińskiej sieci kolejowej pojazdy rozpędzają się póki co tylko do 110 km/h. Jednostki są klimatyzowane i odporne na ekstremalne warunki atmosferyczne od –50 do +40 stopni Celsjusza. Są to pierwsze pociągi piętrowe eksploatowane w Gruzji i jako jedyne przystosowane w całości do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.

Do dyspozycji pasażerów jest 400 miejsc do siedzenia w układzie bezprzedziałowym w trzech klasach.
Wagony nr 1, 2 i 3 są klasy drugiej, w której łącznie jest 320 miejsc do siedzenia. W tej klasie siedzenia rozmieszczone są w układzie 2+3, fotele bez regulacji oparcia pokryte są miękkim materiałem i posiadają skórzane zagłówki. Jest wystarczająca ilość miejsca na nogi.

Wagon nr 4 to częściowo klasa pierwsza, zajmująca cały dolny pokład i połowę górnego. Fotele rozmieszczone są w układzie 2+2, siedzenia pokryte są skórą, posiadają regulację oparcia i stoliki. Łącznie w klasie pierwszej dostępnych jest 71 miejsc.
Najwyższa klasa – biznes – ukryta jest na części górnego pokładu w wagonie nr 4. Jest tu zaledwie 9 miejsc do siedzenia w układzie 1+2, ogromna przestrzeń i prawdziwy luksus. Do dyspozycji pasażerów są szerokie, miękkie fotele z rozkładanymi stolikami, wysuwanym podnóżkiem i możliwością rozłożenia siedzenia do pozycji leżącej. W komplecie są również koc i poduszka. Pasażerowie klasy biznes mają zapewnioną opiekę dedykowanego stewarda i pełen serwis gastronomiczny w cenie biletu.

We wszystkich wagonach jest wykładzina podłogowa, obejmująca zarówno przestrzeń pasażerską, jak i przedsionki oraz schody do górnego pokładu. Pociągi wyposażone są w system informacji pasażerskiej. Na monitorach LCD wyświetlane są informacje o temperaturze na zewnętrz, prędkości pociągu i kolejnych stacjach zatrzymania. Co jakiś czas wyświetlane są reklamy promujące podróże gruzińskimi kolejami.

Zaskakuje brak gniazdek elektrycznych i wi-fi. Dużym mankamentem gruzińskich piętrusów jest niewystarczająca ilość miejsca na bagaż. Podobny problem występuje w wielu piętrowych pociągach w wersjach dalekobieżnych w Europie, chociażby w składach KISS Kolei Niemieckich (DB). Skutkiem tej niedogodności jest zastawianie walizkami schodów i przedsionków przy drzwiach wejściowych.

Na pokładzie pociągu znajdują się dwa automaty vendingowe z kanapkami, słodyczami oraz zimnymi napojami. Kanapka kosztuje 6 lari (9 zł), batonik – 3 lari (4,50 zł), a woda mineralna 2 lari (3 zł). Brakuje natomiast automatu z kawą i herbatą. Małej czarnej mogą się napić tylko pasażerowie klasy biznes.

Personel czterowagonowego pociągu liczy aż osiem osób: maszynista, pomocnik maszynisty, konduktorzy (na jeden wagon przypada jeden konduktor), serwis sprzątający i pracownik ochrony.

348 kilometrów w pięć godzin

Pociągi kursują tylko na jednej, ale za to najważniejszej trasie – łączącej stolicę kraju z kurortami nad Morzem Czarnym. Relacja Tbilisi – Batumi obsługiwana jest wyłącznie przez piętrowe składy Stadlera.

Rozkład jazdy przewiduje codziennie cztery kursy w każdą stronę. Ze stolicy pociągi wyruszają o godz. 6:30, 8:00, 10:25 i 17:05. W drogę powrotną z Batumi składy wyprawiane są o 8:10, 14:20, 17:20 i 18:30. Ponadto w wybrane dni tygodnia realizowane jest połączenie nocne: wyjazd o godz. 0:30 z Tbilisi i o godz. 0:40 z Batumi.

Czas przejazdu trasą liczącą 348 kilometrów wynosi 5 godzin i 8 minut. W drodze powrotnej podróż jest krótsza o 7 minut. Na całej trasie są tylko trzy międzypostoje. Pierwszy postój jest przy międzynarodowym porcie lotniczym w Kutaisi – po 3 godzinach jazdy, następnie pociągi zatrzymują się już nad Morzem Czarnym w Ureki i Kobuleti.

Czas przejazdu i średnia prędkość handlowa wynosząca niespełna 68 km/h nie zachwycają, ale są i tak sporym postępem w stosunku do oferty, jaka na tej trasie była 15 lat temu. Wówczas klasyczne pociągi wagonowe pokonywały trasę Tbilisi – Batumi w czasie 7-8 godzin. Znaczne skrócenie czasu podróży będzie możliwe po ukończeniu ważnej inwestycji infrastrukturalnej, którą od wielu lat z mozołem realizują Koleje Gruzińskie. Chodzi o likwidację wąskiego gardła, jakim jest 63-kilometrowy odcinek Zestaponi – Moliti – Chaszuri, prowadzący przez Przełęcz Suramską w Górach Lichskich. Pokonanie tego trudnego odcinka zajmuje aż półtorej godziny. Już wkrótce ma zakończyć się modernizacja tego odcinka, polegająca na budowie znacznego fragmentu linii w nowym śladzie wraz z tunelem o długości 8,3 km. Po zakończeniu inwestycji będzie możliwe skrócenie czasu przejazdu o około 40 minut i zwiększenie prędkości maksymalnej do 140 km/h.

Bilety jak ciepłe bułeczki

Ceny biletów na przejazd są jak na gruzińskie realia bardzo wysokie, niemniej chętnych na podróż w komfortowych warunkach nie brakuje. Frekwencja w każdym składzie jest niemal stuprocentowa, a bilety często są wyprzedane już kilka dni wcześniej. Kontrola biletów odbywa się przed wejściem, dlatego nie ma możliwości „załapania” się na podróż w ostatniej chwili i zakup biletu w pociągu. Bilet w najniższej klasie kosztuje 35 lari, czyli około 53 zł. Na podróż w klasie pierwszej trzeba wydać 75 lari (115 zł), natomiast pławienie się w luksusach klasy biznes to słony wydatek 125 lari, czyli 190 zł. Ceny biletów są stałe, bez względu na termin zakupu i dzień podróży.

Dla porównania: przejazd najbardziej popularnym i powszechnym środkiem transportu w Gruzji, czyli minibusem, na trasie Tbilisi – Batumi to wydatek 30 lari (46 zł). Marszrutka potrzebuje na pokonanie tej trasy od 6 do 7 godzin.