Organizacje branżowe apelują w sprawie niedosłyszących maszynistów

Pod dokumentem skierowanym do Ministerstwa Infrastruktury podpisali się: Adrian Furgalski – przewodniczący zarządu Forum Kolejowego Railway Business Forum, Marita Szustak – prezes zarządu Izby Gospodarczej Transportu Lądowego oraz Jakub Majewski – prezes zarządu Fundacji "ProKolej"

Aktualna sytuacja na rynku

W Polsce wskutek między innymi tzw. „luki pokoleniowej” występuje poważny brak osób zatrudnionych na stanowiskach maszynistów/kierujących pojazdami kolejowymi. Proces przygotowania zawodowego oraz uzyskania licencji i świadectw zawiera konieczność spełnienia szeregu wymogów odnośnie do szkolenia i stanu zdrowia. W zakresie wymagań zdrowotnych jednymi z warunków jakie musi spełnić kandydat są odpowiedni wzrok i słuch.

Jeśli chodzi o wzrok, to zgodnie z ostatnią zmianą przepisów niepełnosprawność w postaci wad wzroku może być kompensowana w szerokim zakresie przez stosowanie szkieł korekcyjnych lub soczewek kontaktowych. Niestety, w przypadku wad słuchu takiej możliwości nie ma. Jest zupełnie niezrozumiałe, dlaczego wady wzroku mogą być eliminowane przez stosowanie odpowiedniej korekcji, a wady słuchu nie. Aktualnie nowoczesne aparaty słuchowe w pełni rekompensują ubytki słuchu a emitowany przez nie dźwięk do ucha jest w pełni zoptymalizowany.

W obecnym brzmieniu polskie przepisy są znacznie bardziej restrykcyjne niż wymogi wynikające z TSI OPE i wprowadzają dodatkowe obostrzenia. W szczególności należy zwrócić uwagę na pominięcie w krajowym rozporządzeniu kluczowej regulacji TSI, która wprost wskazuje w punkcie 4.7.3.3., że „dozwolone jest korzystanie z aparatu słuchowego”. Kwestia ta była podnoszona przez firmy członkowskie naszych organizacji jako niezrozumiałe i w żaden sposób nieuzasadnione ograniczenie dostępu do zawodu maszynisty dla osób o ograniczonej sprawności narządu słuchu, ale posługujących się aparatami wspomagającymi słyszenie.

Aktualny rozwój otolaryngologii oraz postęp technologiczny w dziedzinie wyrobów medycznych i urządzeń wspomagających pozwala osobom z deficytem słuchu na skompensowanie niedoskonałości narządu do poziomu, który umożliwia wykonywanie zadań w sposób niezakłócony. Słusznie dostrzegł to prawodawca unijny, definiując wymogi w sposób niewykluczający osób wspomagających się aparatami słuchowymi.

Propozycja zmian w przepisach

Aby zapobiec dyskryminacji, umożliwić dopływ nowych maszynistów do zawodu oraz zrównać wymogi krajowe z unijnymi szefowie RBF, IGTL i ProKolej proponują wprowadzenie następujących zmian w przepisach:

• rozporządzenia MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 24 listopada 2022 r. w sprawie licencji maszynisty (Dz.U.2022.2574);
• rozporządzenia MINISTRA INFRASTRUKTURY I ROZWOJU z dnia 3 kwietnia 2015 r. w sprawie wymagań zdrowotnych, badań lekarskich i psychologicznych oraz oceny zdolności fizycznej i psychicznej osób ubiegających się o świadectwo maszynisty albo o zachowanie jego ważności (Dz.U.2019.340);
• rozporządzenia MINISTRA INFRASTRUKTURY z dnia 11 stycznia 2021 r. w sprawie pracowników zatrudnionych na stanowiskach bezpośrednio związanych z prowadzeniem i bezpieczeństwem ruchu kolejowego oraz prowadzeniem określonych rodzajów pojazdów kolejowych (Dz.U.2024.780).

Zdaniem przedstawicieli organizacji branżowych w sytuacji, kiedy na rynku mamy do czynienia z ogromnymi niedoborami kadrowymi, likwidacja ograniczeń w dostępie do zawodu maszynisty powinna być podjęta bezzwłocznie i priorytetowo.

Ze szczegółami listu i propozycjami zmian można zapoznać się na stronie Forum Kolejowego Railway Business Forum.