Niewielki progres w sprawie przejęcia linii do Lwówka przez Dolny Śląsk

Linia kolejowa 283 jest obecnie zarządzana przez PKP PLK na całej jej długości. Łączy ona Żagań w Lwówkiem Śląskim oraz Jelenią Górą. Stan linii jest zróżnicowany. Na jej północnym fragmencie w wielu miejscach brakuje już szyn, a rewitalizacja tego odcinka, która ma zostać dokonana głównie na potrzeby wojska, będzie de facto odbudową linii.

33 kilometry w (prawie) dwie godziny

Zdecydowanie bardziej znany jest południowy odcinek linii 283, między Jelenią Górą, a Lwówkiem Śląskim. Z tego fragmentu linii pociągi osobowe pociągi osobowe zniknęły w grudniu 2016 roku. Od tego czasu do Lwówka Śląskiego nie docierają już żadne pociągi pasażerskie, a sam powiat lwówecki jest jednym z najbardziej wykluczonych komunikacyjnie powiatów w województwie dolnośląskim.

Praktycznie od samego zawieszenia ostatnich regularnych kursów, mówiło się o potrzebie reaktywacji tej linii i wznowienia połączeń do Lwówka. Niezbędne do tego były jednak prace rewitalizacyjne, ponieważ w ostatnim okresie funkcjonowania, spalinowe zespoły trakcyjne poruszyły się po linii z prędkością maksymalnie 20 km/h, a w wielu miejscach prędkość wynosiła 10 km/h. Przejazd z Jeleniej Góry do Lwówka trwał więc… prawie 2 godziny, a mówimy o 33 kilometrach linii.

Dwie niespodzianki

Mimo chęci i zapowiedzi lokalnych samorządów o tym, że będą walczyły o rewitalizację i przywrócenie pociągów, tych działań nie udało się zrealizować, a linia zaczęła być rozkradana. Zupełną niespodzianką była więc informacja z początku 2020 roku, kiedy okazało się, że odcinek Jelenia Góra – Lwówek Śląski ma zostać przekazany samorządowi województwa dolnośląskiego. Region regularnie przejmuje od PKP PLK nieczynne linie kolejowe o znaczeniu lokalnym, jak chociażby trasy do Karpacza czy Świeradowa-Zdroju. Wydawało się więc, że do linii 283 uśmiechnie się szczęście, a Lwówek wróci na kolejową mapę Polski.

Dlatego też ogromnym zdziwieniem były informacje z kolejnych miesięcy. Niestety nie dotyczyły one remontu linii czy planowanego powrotu pociągów, lecz tego, że szlak ma stać się scenerią filmową. Bowiem to właśnie w ciągu tej linii znajduje się malowniczy most kolejowy biegnący nad taflą Jeziora Pilchowickiego, który miał zostać wysadzony na potrzeby filmu z Tomem Cruisem. Więcej o krótkiej, ale barwnej filmowej roli mostu można przeczytać w tym miejscu. Przeprawę udało się uratować, tak samo jak marzenia dotyczące rewitalizacji linii. Trudno bowiem wyobrazić sobie, że wysadzony most zostałby odbudowany, jak twierdzili niedoszli twórcy filmu…

Samorząd chciałby przejąć linie, ale…

Wkrótce po pierwszoplanowej roli jaką odegrał most, samorząd Dolnego Śląska poinformował o tym, że rozpoczął formalne starania w celu przejęcia linii 283, na odcinku od Jeleniej Góry do Lwówka Śląskiego. Proces przejmowania linii przez województwo trwa zazwyczaj krótko i nie ma z nim większych problemów. Wyjątkiem są dwie linie kolejowe, a więc właśnie ta oznaczona numerem 283 oraz linia 322 do Stronia Śląskiego.

Problemem blokującym ich bezproblemowe przejęcie są kwestie własnościowe, ponieważ liniami zarządza PKP PLK, a nieruchomości w obrębie linii należą do PKP SA. W tym tkwi problem, ponieważ obie spółki muszą dojść do porozumienia na gruncie prawnym. Zanim to nastąpi, obie linie mogłyby zostać przekazane Dolnemu Śląskowi w zarządzanie. Kilka miesięcy temu dowiedzieliśmy się, że województwo nie jest zainteresowane takowym działaniem w przypadku linii 283, a strony postępowania musiały kontynuować swoje rozmowy.

Uzgodnienia własnościowe wciąż trwają

Od tego czasu minęło ponad siedem miesięcy a sprawa fragmentu linii 283 między Lwówkiem Śląskim a Jelenią Górą powróciła dzięki jednej z poselskich interpelacji. Poseł Wojciech Zubowski zapytał resort infrastruktury o to, dlaczego proces przejmowania linii przedłuża się.

– Z informacji uzyskanych od spółek PKP S.A. i PKP PLK wynika, że w przedmiotowej sprawie wystąpiła konieczność doprowadzenia do sytuacji, w której prawa własności gruntów oraz naniesień na tych gruntach będą należały do jednego podmiotu. W aktualnym stanie prawnym grunt znajduje się w użytkowaniu wieczystym PKP S.A. i został oddany do korzystania przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. na podstawie stosownej umowy zawartej w 2001 roku. Natomiast naniesienia na gruncie stanowią w części własność PKP S.A. i PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Powyższa sytuacja na chwilę obecną uniemożliwia pod względem formalno-prawnym przekazanie przez PKP S.A. ww. odcinka na rzecz Województwa Dolnośląskiego w trybie art. 18a przywołanej ustawy – napisał w odpowiedzi Andrzej Bittel, wiceminister infrastruktury.

Rozwiązaniem przejęcie w zarząd. Na ile lat?

Wypowiedź wiceministra dotyczy ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego Polskie Koleje Państwowe z 2000 roku, która określa zasady, na jakich samorządy mogą przejmować poszczególne linie kolejowe.

– W obecnym stanie prawnym możliwym do przyjęcia rozwiązaniem jest przekazanie Województwu Dolnośląskiemu w zarządzanie przedmiotowego odcinka linii kolejowej nr 283 na podstawie art. 18 ust. 6a ustawy o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe, jednakże samorząd województwa nie wyraził zainteresowania przejęciem przedmiotowej infrastruktury w tym trybie. PKP Polskie Linie Kolejowe poinformowała, że Samorząd województwa dolnośląskiego, pismem z 14 kwietnia 2022 r., przekazał wolę przejęcia ww. odcinka linii w zarządzanie na 30 lat, co wymaga wypracowania stanowiska i uzgodnień pomiędzy zainteresowanymi stronami – dodał Bittel.

Co istotne, art. 18 ust. 6a przywołanej ustawy mówi, że nieodpłatne przejęcie linii kolejowej w zarządzanie przez samorząd lub przez wskazanego przez stronę samorządową zarządcę infrastruktury może nastąpić bez zgody ministra infrastruktury na maksymalnie 3 lata. W przypadku, gdy samorząd chciałby przejąć linię na dłuższy okres, zgodę musi już wyrazić minister właściwy do spraw transportu, a więc obecnie minister infrastruktury.

Dolny Śląsk chce przejąć linię w zarząd na 30 lat

Widać więc, że Dolny Śląsk zmienił swoje zdanie dotyczące przejęcia linii 283 w zarząd i jest otwarty na takie działanie. Potwierdza nam to Michał Nowakowski, rzecznik prasowy dolnośląskiego marszałka.

– W związku z przedłużającą się procedurą, realizowaną przez PKP S.A., dotyczącą przekazania nieruchomości stanowiących linię kolejową nr 283 na odc. Jelenia Góra – Lwówek Śląski, wynikającą z kwestii natury formalno-prawnej, Województwo Dolnośląskie wystąpiło do Spółki PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. z wnioskiem o przekazanie w zarządzanie ww. linii kolejowej samorządowemu zarządcy infrastruktury kolejowej w trybie określonym w art. 18 ust. 6a ustawy z dnia 8 września 2000 r. o komercjalizacji i restrukturyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” (Dz. U. z 2021 r. poz. 146 ze zm.) – mówi nam Nowakowski.

30 lat to poduszka bezpieczeństwa

Dlaczego więc samorząd chciałby przejąć linię w swój zarząd na aż 30 lat?

– Zgodnie z przytoczonymi zapisami przekazanie w zarządzanie na okres dłuższy niż 3 lata musi zostać poprzedzona wydaniem zgody przez ministra właściwego ds. transportu. Mając na uwadze, iż finansowanie prac rewitalizacyjnych na linii planowane jest przy wykorzystaniu środków unijnych, gdzie jednym z warunków jest zapewnienie 5-letniego okresu trwałości projektu, przejęcie w zarządzanie linii wyłącznie na okres 3-letni nie pozwoli na skuteczne zabezpieczenie trwałości realizowanego projektu. Stąd też Województwo Dolnośląskie zawnioskowało o wydłużenie okresu na jaki linia miałaby być przekazana w zarządzanie. Obecnie trwają rozmowy w tej kwestii zarówno z PKP PLK S.A. jak i Ministerstwem Infrastruktury w związku z konieczną zgodą Ministra na wydłużenie tego okresu – dodaje rzecznik prasowy dolnośląskiego marszałka.

Michał Nowakowski przypomina też, że przejęcie tej linii kolejowej w zarząd jest działaniem tymczasowym, ponieważ docelowo samorząd chce przejąć linię na własność.

– Docelowym rozwiązaniem jest przejęcie nieruchomości stanowiących linię na własność Samorządu, co w pełni uzasadniać będzie wydatkowanie środków finansowych zarówno z budżetu Województwa (wkład własny) jak i środków z programów strukturalnych Unii Europejskiej. Wnioskowany 30-sto letni okres przejęcia w zarządzanie ma stanowić zabezpieczenie w przypadku przewlekłości procesu przekazywania linii na własność Samorządu, będąc jednocześnie zabezpieczeniem celowości wydatkowania środków budżetowych na infrastrukturę, która w chwili obecnej nie stanowi własności Województwa Dolnośląskiego – komentuje rzecznik Michał Nowakowski.

DSDiK przejmie linię i ogłosi przetarg na rewitalizację

Rzecznik przekazał nam też, że po przejęciu linii w zarząd przez Dolnośląską Służbę Dróg i Kolei, przetarg na prace rewitalizacyjne ogłosi właśnie ta samorządowa spółka. Rozmowy w sprawie przejęcia linii w zarządzanie na 30 lat wciąż trwają, a dopóki samorząd nie przejmie linii, dopóty nie można oszacować jakichkolwiek terminów rewitalizacji tej linii, a tym bardziej terminów powrotu pociągów. Miłośnikom kolei, a przede wszystkim mieszkańcom Lwówka, przyjdzie więc jeszcze poczekać na powrót pociągów na jedną z najpiękniej poprowadzonych linii kolejowych w Polsce.