Litwa i Rumunia: Czego nas nauczyła wojna w Ukrainie?

– W ostatnich latach przyzwyczajam się i zapoznaję z tematyką wojskową. Przyjechałem bezpośrednim pociągiem z Wilna do Warszawy. Przejazd trwał dziewięć godzin i po drodze mogłem pracować. Komunikacja kolejowa między Polską i Litwą wymaga jednak przemyśleń – rozpoczął debatę Marius Skuodis.

Minister Transportu i Komunikacji północno-wschodnich sąsiadów Polski przejeżdżając przez terminal intermodalny w Kownie zwrócił uwagę na kontenery, oczekujące na wyjazd do Niemiec, Polski czy na Ukrainę. – Popyt na rynku na taki transport jest dużo większy niż jesteśmy w stanie zaspokoić go podażą. Nie mamy wciąż odpowiedniej infrastruktury. Co jest tego powodem? Długoletnia współpraca ze Wschodem – przypomniał zgromadzonym Skuodis o szerszym rozstawie torów, obowiązującym w czasach Związku Radzieckiego.

Pokonać wąskie gardła

Obecne wyzwania logistyczne sprowadzają się przede wszystkim do tego jak objechać z towarami dookoła Rosji, aby pomóc Ukrainie. – Projekt Rail Baltica dopełni naszą integrację z Zachodem. Czasami mówimy o kosztach, ale w tym wypadku musimy to odłożyć na bok. Trzeba zbudować sieć połączeń z Europą Środkową z pominięciem Rosji – przekonywał gość debaty.

Minister Transportu i Komunikacji Republiki Litewskiej zaapelował o spotkanie w większej grupie z przedstawicielami Ukrainy. – Nie możemy polegać na jednym systemie transportowym. To jeden wniosek. Towary przewożone są niewielką liczbą korytarzy. Czy taki system może być odporny? Oczywiście, że nie. Wyzwanie polega na tym, żeby wszystko zrobić szybciej. Mam nadzieję, że rozumieją to ministrowie naszych współpracujących krajów. Po co nam ta cała papierologia. Jak zwiększyć odporność systemu transportowego? Chodzi o akumulowanie naszych zasobów i pokonywanie wąskich gardeł. Musimy zwiększać pulę na wydatki na infrastrukturę. Konieczność podjęcia pilnych działań wymusza wspólne przedsięwzięcia – podsumował Skuodis.

Pilna modernizacja istniejących tras

W przypadku Rumunii, skąd także wysyłana jest pomoc na Ukrainę, początkowo wyzwaniem było to, że choć system był dobrze rozwinięty, to jednak nie wszystkie połączenia były wykorzystywane. – Skupiliśmy się na początku na modernizacji tych tras. Musieliśmy poprawić możliwości strategiczne mostów i wiaduktów kolejowych, myśląc nawet o małych liniach kolejowych, po których pociągi nie były w stanie poruszać się wystarczająco szybko. Mieliśmy możliwość przeorganizowania naszych centrów transportowych i skupieniu się na ich dostosowaniu do niesienia pomocy Ukrainie – wyjaśniał zgromadzonym Adrian Foghis, Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu i Infrastruktury Rumunii.

Zwrócił on uwagę, że nadal jest duża luka między rozwojem infrastruktury kolejowej na wschodzie i zachodzie Starego Kontynentu. – O tym musimy rozmawiać. To wszystko prowadzi nas do celu jakim jest jednolity obszar kolejowy w całym regionie. Nie zaplanujemy nowej infrastruktury, ale możemy modernizować istniejące połączenia. Ważne są korytarze transportowe łączące Europę z Azją. Skupiliśmy na jednej takiej sieci, ale potrzebujemy więcej, nie tylko do Turcji, ale również nad Morze Czarne czy Kaspijskie. Nie powinniśmy wyważać otwartych drzwi, podejmujmy wspólne wysiłki, żeby stworzyć odpowiedni system transportowy w całej Europie – zaapelował gość debaty.

Procedury i finansowanie w sytuacjach nagłych

Według Foghisa zmiany w przepisach unijnych nie występują wystarczająco szybko. – To jest też nasz wspólny problem. Finansowanie takich projektów jak eliminacje wąskich gardeł, wymagają szybszych rozwiązań. W przypadku projektów wojskowych nie jest możliwe postępowanie zgodne z unijnym procesem, czyli projekt, a następnie przetarg. Trzeba szybciej poprawiać drożność szlaków – uważa Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu i Infrastruktury Rumunii.

– Musieliśmy poprawić połączenie z Dunajem i poprawić dostęp do portu w Konstancji. Musieliśmy przeorganizować linie kolejowe i decyzje trzeba było podejmować praktycznie z dnia na dzień. Wiadomo, że nie możemy polegać na jednym rodzaju transportu – zaznaczył Foghis. – Pamiętajmy w naszych dyskusjach o tym, że musimy lepiej wykorzystywać istniejącą infrastrukturę, czasami potrzebne są do tego niewielkie interwencje. Lepsza współpraca pozwoli nam stworzyć coś w rodzaju transportu zapasowego. To jest nasze główne wyzwanie. Trzeba ustalić wyłączenia dotyczące finansowania w sytuacjach nagłych – dodał Sekretarz Stanu w Ministerstwie Transportu i Infrastruktury Rumunii.