MIB zawiadamia prokuraturę po raporcie NIK o PKP

Jak informuje PAP za ministerstwem, zawiadomienie zostało złożone w związku z kontrolą przeprowadzoną przez Najwyższą Izbę Kontroli "Wydatki Spółek Grupy PKP na usługi doradcze (konsultingowe) i eksperckie".

MIB wskazało, że w przypadku 6 umów (10 proc. spośród liczby umów skontrolowanych), na które wydatkowano 841,2 tys. zł, stwierdzono, iż ich wyniki nie zostały wykorzystane przez zleceniodawców. „Zachodzi więc podejrzenie, że przy zawieraniu tego rodzaju umów wyrządzono zlecającym je spółkom znaczną szkodę majątkową, będącą skutkiem nadużycia udzielonych uprawnień lub niedopełnienia obowiązków przez osoby upoważnione do zajmowania się sprawami majątkowymi i prowadzenia spraw spółek" – zaznaczył resort.

Mechanizmy korupcjogenne i zbędne usługi

Najwyższa Izba Kontroli negatywnie ocenia udzielanie podmiotom zewnętrznym zamówień na usługi doradcze i eksperckie przez skontrolowane spółki Grupy PKP w latach 2012-2014. – Obowiązujące w nich procedury nie zapobiegały zlecaniu na zewnątrz zadań należących do komórek organizacyjnych spółek i ich pracowników, a także zamawianiu usług, które nie zostały później wykorzystane. Funkcjonujący w spółkach system zlecania usług doradczych i eksperckich stwarzał warunki do kupowania prac zbędnych oraz zawyżania ich kosztów – uważa Izba.

Celem kontroli NIK była ocena efektywności wydatkowania środków na usługi doradcze i eksperckie zlecane podmiotom zewnętrznym przez cztery spółki grupy PKP (PKP S.A., PKP Informatyka, PKP Energetyka i PKP Intercity). W latach 2012-2014 w czterech firmach objętych kontrolą zawarto 1 029 umów na usługi doradcze i eksperckie, na które wydano ponad 171 mln zł. NIK zbadała 68 umów, za które zapłacono ok. 24 mln zł. Oznacza to, że pod lupą inspektorów było zaledwie 6,6 procent zamówień na tego typu usługi, ale o wartości 14 proc. z ogółem udzielonych.

Jak czytamy w podsumowaniu raportu, wszystkie kontrolowane spółki Grupy PKP przyjęły i wdrożyły procedury regulujące sposób prowadzenia postępowań w sprawie udzielania zamówień podmiotom zewnętrznym. Jednak w przypadku zamówień na usługi doradcze i eksperckie procedury nie wymagały przeprowadzania i dokumentowania analizy celowości zakupu danej usługi. Spółki co prawda były zobowiązane do sporządzania wniosków zakupowych, które powinny zawierać uzasadnienie dla zlecenia usługi, jednak w 34 proc. skontrolowanych postępowań takich dokumentów nie tworzono. 

Ponadto, chociaż procedury zakupowe obowiązujące w trzech spółkach wyrażały generalną zasadę, że przy zamówieniach należy stosować tryby konkurencyjne, to z tej reguły wyłączono zamówienia na usługi doradcze i eksperckie. W efekcie 40 z 68 zbadanych przez NIK zamówień na usługi doradcze i eksperckie udzielono w trybie z wolnej ręki. W ocenie NIK taka praktyka „stwarzała warunki do nieefektywnego i niecelowego wydatkowania środków". 

Ustalenia kontroli wskazują, że wśród 68 zbadanych spraw w przypadku 10 umów, o wartości blisko 1,5 mln zł, powierzanie prac zewnętrznym firmom było niezasadne. Jak podaje NIK, we wszystkich czterech skontrolowanych spółkach Grupy PKP stwierdzono przypadki umów, które nie zabezpieczały interesów zamawiających, czyli spółek skarbu państwa, w przypadku nierzetelnego wykonania zleconych prac. Dotyczyło to łącznie 19 umów. 

Przeczytaj więcej o raporcie NIK

PKP: potwierdza raport NIK: „Znaleźliśmy te same nieprawidłowości"

Wyniki kontroli NIK zamówień na usługi doradcze i eksperckie przez skontrolowane spółki Grupy PKP w latach 2012-2014 są zbieżne i spójne ze wstępnymi wynikami audytów wykonanych przez nowe zarządy spółek Grupy – poinformowała PKP SA.

Tymczasem jak pisze money.pl. pod raportem, datowanym na 17 marca podpisane są trzy osoby: szef delegatury warszawskiej Izby Andrzej Panasiuk, wiceprezes Izby Wojciech Kutyła i prezes Krzysztof Kwiatkowski. Wątpliwości portalu wzbudza ta pierwsza osoba. Jak czytamy, Panasiuk w 2009 r. zasiadał w zarządzie spółki matki kolejowej grupy, czyli PKP SA. Później trafił na fotel prezesa należącej do grupy spółki Telekomunikacja Kolejowa, noszącej teraz nazwę TK Telekom. Odszedł stamtąd w czerwcu 2012 r. Czyli już w czasie, który w swoim raporcie wzięła pod lupę NIK.

O byłą pracę szefa warszawskiej delegatury NIK i ewentualny konflikt interesów zapytano rzeczniczkę Izby, Dominikę Tarczyńską. – Pan Panasiuk nie nadzorował tej kontroli. Nadzorował ją wicedyrektor delegatury warszawskiej, pan Janusz Łojewski – mówi money.pl rzeczniczka. – Ponadto pan Panasiuk nie pełnił funkcji w żadnej z kontrolowanych spółek, nie ma więc konfliktu interesów – dodaje. Więcej na ten temat przeczytasz tutaj.

Byli członkowie zarządu protestują

Byli członkowie zarządu PKP w latach 2012-2014: były prezes Jakub Karnowski, Piotr Ciżkowicz i Jarosław Bator w przesłanym do PAP oświadczeniu wskazali, że działania PKP S.A. w badanym zakresie zostały ocenione przez NIK pozytywnie, pomimo przedstawionych w raporcie zastrzeżeń. Ich zdaniem NIK w sposób arbitralny i bez całościowego zrozumienia ocenia zasadność biznesową podejmowanych w spółce działań.

„W szczególności chodzi tu o formułowanie zarzutu o niezasadności zakupu danego typu usług jedynie na podstawie stwierdzenia, iż obszar działalności będący przedmiotem tych usług znajduje się w formalnym zakresie obowiązków pracowników. Przykładem takiego podejścia jest zakwestionowanie biznesowej zasadności usługi polegającej na opracowaniu strategii Społecznej Odpowiedzialności Biznesu. Warto podkreślić, że wdrożenie tej strategii spotkało się z uznaniem kontrolerów NIK w ramach wcześniejszej kontroli" – zaznaczyli byli członkowie zarządu PKP.

Jak podkreślili, jednym ze źródeł sukcesów Grupy PKP w latach 2012-15 było korzystanie z usług firm zewnętrznych, wówczas kiedy dana kompetencja nie była osiągalna przy użyciu zasobów wewnętrznych. „W każdym przypadku zlecenie zewnętrzne było poprzedzone analizą zasadności" – podkreślili. Ponadto Bator i Karnowski podkreślają zastrzeżenia wobec Andrzeja Panasiuka, przytoczone powyżej. „Osobą sygnującą raport jest były prezes spółki TK Telekom (wchodzącej w badanych latach w skład Grupy PKP) odwołany przez nas ze stanowiska, jako jedna z pierwszych osób spośród zarządów spółek Grupy. Spółka, którą kierował nie została objęta badaniem NIK, bez podania powodu" – zaznaczyli.