Mamiński: PKP integratorem rynku kolejowego

Łukasz Malinowski, „Rynek Kolejowy”: W kwietniu tego roku udało się w końcu powołać holding PKP. Dlaczego przygotowania trwały tak długo i jakie były największe wyzwania, z jakimi trzeba było się zmierzyć w tym okresie? Prace ruszyły bowiem na dobre już w 2018 r.

Krzysztof Mamiński, prezes zarządu PKP SA: Z formalnego punktu widzenia utworzenie holdingu Grupy PKP nastąpiło wraz z podpisaniem umowy holdingowej – Karty Grupy PKP – które miało miejsce w sierpniu bieżącego roku. Prace nad jego utworzeniem faktycznie trwały od kilku lat, co było związane z koniecznością znalezienia odpowiedniej formy prawnej i formuły działania, która zapewni synergię działań członków Grupy PKP w wielu obszarach, przy jednoczesnym zachowaniu ich autonomii.

Jakie są główne cele powołania holdingu? Czy uprawnione jest mówienie o powrocie PKP, jakie znaliśmy przed komercjalizacją?

Stworzenie holdingu ma na celu wzmocnienie współpracy pomiędzy spółkami, wprowadzające ją na całkowicie nowy, nieznany do tej pory poziom. Spółki tworzące holding to przedsiębiorstwa o wzajemnie uzupełniających się kompetencjach. Zatem formuła holdingu zapewnia większą możliwość współpracy przy realizacji wspólnych projektów oraz wspólnej misji, przy jednoczesnym wykorzystaniu potencjału biznesowego wszystkich podmiotów. Holding to również korzyść dla wszystkich – bowiem każda ze spółek jest beneficjentem pozytywnych efektów działania całej Grupy. Nie byłyby one możliwe do osiągnięcia, gdyby każda ze spółek działała samodzielnie. Dlatego powołanie holdingu jest również sposobem na wzmocnienie narodowej kolei, co jest bardzo ważne w kontekście otwarcia rynku przewozów kolejowych. Bardzo istotną przesłanką powołania holdingu są również tendencje, które możemy zaobserwować w wielu krajach europejskich, polegające na wewnątrzsektorowej konsolidacji narodowych przedsiębiorstw. Silnie skonsolidowane grupy kolejowe istnieją bowiem w największych krajach Unii Europejskiej, w tym w Niemczech, Francji, we Włoszech oraz w Austrii. Zatem powołanie holdingu to również odpowiedź na te tendencje, a także sposób na uporządkowanie rynku krajowego, w którym PKP ma odgrywać rolę jego integratora.

Które spółki weszły w skład holdingu? Czy wszystkie spółki podpisały już Kartę Grupy PKP?

Holding Grupy PKP powstał w oparciu o Kartę Grupy PKP – wielostronną umowę spółek należących do Grupy PKP. Łącznie w skład holdingu wchodzi 18 spółek, z których dziewięć to przedsiębiorstwa pozostające w bezpośredniej zależności od PKP S.A., a pozostałe osiem to firmy pośrednio zależne.

Dlaczego PKP PLK pozostaną poza holdingiem i jakie będzie to miało konsekwencje dla ich funkcjonowania? Czy docelowo zarządca infrastruktury powinien być częścią holdingu? Poza holdingiem znajdzie się również sprywatyzowana PKP Energetyka – czy spółka ta powinna docelowo znaleźć się w strukturach holdingu lub grupy PKP PLK? Czy w przyszłości możliwe jest włączenie w struktury holdingu Przewozów Regionalnych?

Umowa holdingowa posiada strukturę otwartą, niezależną od powiązań kapitałowych. Oznacza to, że wniosek o przystąpienie do Karty Grupy PKP może złożyć każdy podmiot, który prowadzi działalność w zakresie szeroko rozumianego kolejowego sektora transportowo-logistycznego. W tym kontekście udział w holdingu spółek infrastrukturalnych wydaje się naturalny i spodziewam się, że w nieodległej przyszłości do Karty Grupy PKP przystąpią także wskazane przez pana spółki. Warto podkreślić, że Karta Grupy PKP gwarantuje zachowanie koniecznej niezależności zarządców infrastruktury kolejowej, zatem udział w holdingu pozostaje suwerenną decyzją każdej ze spółek.

Jak będą wyglądały relacje z notowanym na giełdzie PKP CARGO S.A.? PKP S.A. mają ciągle 1/3 akcji – czy powołanie holdingu będzie oznaczało jakieś zmiany dla przewoźnika towarowego?

Powołanie holdingu oznacza pogłębienie dotychczasowej współpracy pomiędzy spółkami w wielu obszarach, nie narusza natomiast ustawowych obowiązków i uprawnień organów statutowych poszczególnych spółek. To formuła, która ma wyzwolić nowy potencjał i wzmocnić każdego z członków oraz Grupę PKP jako całość. W odniesieniu do PKP CARGO S.A., podobnie jak w przypadku zarządców infrastruktury kolejowej, postanowienia Karty Grupy PKP przewidują pełne poszanowanie publicznego, giełdowego statusu tej spółki. Udział w holdingu nie wpływa na wykonywanie przez PKP CARGO S.A. swoich zadań w zakresie podstawowego przedmiotu działalności, jakim są przewozy towarowe i operacje logistyczne.

W jaki sposób z holdingiem PKP będzie powiązana spółka Polonus? Jeśli Polonus pozostanie poza strukturą holdingową, to jak będzie wyglądała dalsza współpraca i aktywność PKP w segmencie przewozów autokarowych?

Powiązania POLONUS S.A. z PKP S.A. nie ulegną zmianie w związku z podpisaniem Karty Grupy PKP – PKP S.A. nie są akcjonariuszem POLONUS S.A. i wykonują jedynie uprawnienia z akcji na podstawie stosownego rozporządzenia Rady Ministrów.

Jakie działania są obecnie prowadzone w ramach tworzenia holdingu? Czy zostanie stworzona nowa strategia Grupy PKP? W jakich obszarach spodziewają się państwo oszczędności bądź poprawy funkcjonowania Grupy?

W pierwszym okresie funkcjonowania Karty Grupy PKP strony umowy holdingowej będą opracowywały poszczególne polityki (obszarowe) w celu ich wdrożenia. Aktualnie projektowane w ramach Grupy PKP obszary współpracy obejmują m.in. finanse i rachunkowość, współpracę międzynarodową, zagadnienia z zakresu zarządzania zasobami ludzkimi, informatykę i telekomunikację, zarządzanie nieruchomościami, audyt wewnętrzny i kontrolę wewnętrzną, bezpieczeństwo oraz nadzór właścicielski. Umowa holdingowa ma charakter formalny i stanowi narzędzie zarówno dalszego systematyzowania i pogłębiania istniejących relacji oraz powiązań funkcjonalnych pomiędzy podmiotami Grupy PKP, jak również stwarza możliwość wykreowania nowych obszarów współpracy. Z pewnością konieczne będzie dokonanie przeglądu obecnych strategii poszczególnych członków Grupy i ich aktualizacja w zależności od podjętych działań na poziomie Grupy PKP.

Jakie znaczenie będzie miało powołanie holdingu z punktu widzenia pasażera? Czy i kiedy odczuje on jakieś zmiany?

Z punktu widzenia pasażera przekształcenie Grupy PKP w strukturę holdingową będzie oznaczać pogłębienie standaryzacji dostarczanych usług i ich wielowymiarowy rozwój. Zanim jednak dokonamy wdrożeń nowych projektów, musimy dokonać przeglądu obecnych strategii poszczególnych spółek i prowadzonych przez nie projektów.

Jak obecnie wygląda tempo realizacji inwestycji dworcowych? W niedawnym raporcie NIK krytykował tempo prac. Ile dworców zostanie wyremontowanych do końca tego roku?

Sukcesywnie otwieramy kolejne dworce kolejowe realizowane w ramach obecnego Programu Inwestycji Dworcowych. Obecnie jest ich blisko 60, a do końca roku planujemy udostępnić jeszcze kilkanaście obiektów. Większość z nich stanowią dworce budowane od podstaw w formule Innowacyjnych Dworców Systemowych, aczkolwiek jest w tej grupie również kilka obiektów zabytkowych. Duża część realizowanych przez nas inwestycji jest również na etapie zaawansowanych prac budowlanych. Proszę zauważyć, że obecny Program Inwestycji Dworcowych jest również stale aktualizowany o nowe lokalizacje. Ostatnio wpisaliśmy do niego dworce w Żyrardowie czy Mielcu. Równolegle pracujemy również nad opracowaniem listy inwestycji, które znajdą się w jego kolejnej edycji.

Jak zmiany na rynku budowlanym wpływają na realizację inwestycji dworcowych? Czy będzie jakaś weryfikacja planów?

Obecna sytuacja na rynku budowlanym związana ze takimi zdarzeniami, jak pandemia koronawirusa, ale przede wszystkim wojna w Ukrainie, w połączeniu z dalszym, jeszcze niesłabnącym popytem wewnętrznym na materiały i usługi budowlane w budownictwie kubaturowym, uwidacznia się w ogólnym wzroście cen. Ma to przełożenie na wzrost wynagrodzeń, których żądają wykonawcy w przetargach na modernizacje poszczególnych dworców. Niemniej jednak na ten moment nie ma to wpływu na realizację czy zmiany w realizowanym Programie Inwestycji Dworcowych.

Czy udało się rozpocząć działania w zakresie tworzenia dużych farm fotowoltaicznych na terenach kolejowych? Kiedy możemy spodziewać się realizacji pierwszych inwestycji?

PKP S.A. współpracują z PGE Energia Odnawialna S.A. w zakresie budowy farm fotowoltaicznych na nieruchomościach należących do PKP S.A. Zgodnie z umową zawartą z tą spółką oczekujemy, iż pierwsza instalacja fotowoltaiczna zbudowana na gruntach PKP S.A. zostanie uruchomiona w powiecie dębickim w województwie podkarpackim na przełomie 2023 i 2024 roku. Aktualnie trwają procedury administracyjne poprzedzające budowę. Przewidujemy, że moc realizowanego projektu PV będzie wynosić do 3 MW.

Czy udało się rozwiązać problemy z powolnym włączeniem do sieci już istniejących instalacji fotowoltaicznych?

Istniejące instalacje fotowoltaiczne działające na dworcach kolejowych zostały wybudowane z myślą o zaopatrzeniu w energię elektryczną tylko i wyłącznie budynków dworców kolejowych, a nie odsprzedaży energii na zewnątrz. Według naszych przewidywań na koniec 2023 roku łączna moc instalacji fotowoltaicznych na dworcach kolejowych wyniesie 520,4 kWp.

W jaki sposób PKP S.A. zaangażowały się w pomoc Ukraińcom uciekającym do Polski przed rosyjską inwazją? Czy udałoby się podsumować dotychczasową pomoc?

Polska kolej już w pierwszych dniach agresji Rosji na Ukrainę zaangażowała się w udzielanie pomocy przybywającym do Polski uchodźcom. Jednymi z pierwszych miejsc, do których od samego początku trafiali obywatele Ukrainy wjeżdżający do Polski, były przecież dworce kolejowe. Punkty informacyjne i recepcyjne, których koordynacją zajęły się urzędy wojewódzkie i samorządy, zostały uruchomione m.in. na dworcach przygranicznych w Przemyślu i Chełmie, w stolicy oraz innych większych i mniejszych miejscowościach. Od początku wiedzieliśmy też, że niezbędna jest także pomoc przy ewakuacji uchodźców z zagrożonych terenów. Jednym z głównych środków transportu, z których korzystali uchodźcy w naszym kraju, były pociągi dalekobieżne PKP Intercity. W sumie od 26 lutego do 30 czerwca z możliwości bezpłatnych przejazdów pociągami przewoźnika skorzystało ponad 2,3 mln obywateli Ukrainy.

W jakiś sposób obecnie PKP S.A. angażują się we wsparcie Ukrainy?

Jako Grupa PKP zaangażowaliśmy się w doraźną, niezwykle potrzebną pomoc uchodźcom z Ukrainy, ale skupiamy swoje wysiłki także na przyszłej, ogromnie ważnej dla całego kontynentu, współpracy z Kolejami Ukraińskimi. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że wojna w Ukrainie wyznaczyła zupełnie nowe wyzwania dla transportu kolejowego i nowe spojrzenie na wagę tego rodzaju transportu. Szczególnie istotne w tym zakresie są zadania związane z transportem zboża z terenów Ukrainy, a w związku z zagrożeniem kryzysem żywnościowym współpraca między Ukrainą i Polską nabrała szczególnego znaczenia. PKP S.A. pracują nad tym, by pokonać trudności i pomóc Ukrainie przetransportować zboże do odbiorców na całym świecie, a docelowo pomóc światu uniknąć klęski głodu. Wspólnie z Kolejami Ukraińskimi pracujemy nad powołaniem spółki spedycyjnej, która zajmie się przewozem towarów z Ukrainy do Polski i krajów europejskich.

Czy i jakie działania w zakresie współpracy z Kolejami Ukraińskimi są obecnie podejmowane na arenie międzynarodowej? Jaką rolę odgrywa w tym UIC?

Minione miesiące, zarówno z uwagi na kryzys wywołany pandemią, jak i obecną sytuację związaną z agresją rosyjską na Ukrainę, były sprawdzianem dla Międzynarodowego Związku Kolei (UIC) i całego sektora kolejowego. To niezmiernie ważny test, który – w mojej opinii jako przewodniczącego UIC – kolej zdała bardzo dobrze. Udowodniliśmy, że jako stowarzyszenie i cała branża kolejowa potrafimy być zjednoczeni i solidarni. Wspólnie z dyrektorem generalnym UIC – François Davennem nie tylko podjęliśmy decyzję o zawieszeniu członkostwa podmiotów z Rosji i Białorusi w strukturach organizacji, lecz także zaapelowaliśmy na poziomie globalnym o materialne wsparcie dla Kolei Ukraińskich. Nikomu nie trzeba tłumaczyć, w jak niezmiernie trudnych warunkach działają Koleje Ukraińskie. Zewnętrzna pomoc i wsparcie są niezbędne dla odbudowy zniszczeń oraz sprawnego funkcjonowania Kolei Ukraińskich.

W działania wspierające Ukrainę angażuje się także Wspólnota Europejskich Kolei i Zarządców Infrastruktury Kolejowej (CER). Podczas lipcowego szczytu w Wiedniu zadeklarowaliśmy solidarność z Kolejami Ukraińskimi i pomoc w ich odbudowie po wojnie.