Lubuskie dostało ofertę w kontrowersyjnym przetargu

Pod koniec sierpnia ogłoszono bardzo specyficzny przetarg na dostawę dwóch różnych pociągów dwutrakcyjnych (spalinowo-elektrycznych) dla województwa lubuskiego. Region chce nabyć jeden pojazd 2-członowy i oraz jeden 3-członowy a ich dostawa ma zostać zrealizowana do połowy grudnia… bieżącego roku. Na dostawę pociągów zarezerwowano więc niewiele ponad 2 miesiące.


Krótki czas dostawy i odwołanie Newagu

Samorząd tłumaczył nam, że przetarg dotyczy dostawy już wyprodukowanych pojazdów, stąd też zaledwie kilkutygodniowy czas na realizację zamówienia. Ponadto na czas dostawy ma mieć wpływ możliwość skorzystania ze środków unijnych, które trzeba jednak rozliczyć do końca bieżącego roku. Na takie uzasadnienie nie zgodził się nowosądecki Newag (a więc producent, który do tej pory jako jedyny na polskim rynku dostarczył pociągi spalinowo-elektryczne) co skutkowało wniesieniem odwołania do Krajowej Izby Odwoławczej.

Producent taboru zwrócił uwagę, że bardzo krótki czas dostawy (20 grudnia bieżącego roku) jest obiektywnie niemożliwy do spełnienia przy zachowaniu uczciwej konkurencji, która jednocześnie nie promowałaby jednego podmiotu. Poza krótkim czasem na dostawę pociągów Newag zgłosił swoje uwagi również do wymagań technicznych nowych jednostek. Chodzi o zapisy dotyczące konieczności montażu dwóch pantografów, dwóch toalet oraz wysokości podłogi.

3 lata zamiast 2 miesięcy?

Newag wnioskował, aby czas realizacji zamówienia został wydłużony do 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy.

“Zamawiający wymaga zatem dostawy dwóch różnych pojazdów – każdego po 1 sztuce. Analizując całościowo opis przedmiotu zamówienia można stwierdzić, iż w celu spełnienia postawionych wymagań technicznych dostarczone muszą zostać pojazdy zupełnie nowych typów, niewprowadzonych dotychczas do obrotu, ponieważ wymagania Zamawiającego odbiegają znacznie od standardów rynkowych, stosowanych dotychczas przez zamawiających w innych postępowaniach na dostawę pojazdów dwunapędowych” – czytamy w uzasadnieniu do odwołania.

Długi proces, który może się wydłużyć

Newag zwracał też uwagę na to, że proces projektowania i budowy pojazdu szynowego jest skomplikowany i czasochłonny, a niektóre czynniki nie są zależne od producenta. Firma ma tu na myśli np. czas oczekiwania na konkretne komponenty, który w przypadku silników trakcyjnych, przekładni czy kół trwa obecnie około roku.

“Czas aktualnie potrzebny na przeprowadzenie niezbędnych badań i przejście całego procesu certyfikacji i homologacji nowego typu pojazdu, jakimi bez wątpienia będą pojazdy dostarczane Zamawiającemu, wynosi co najmniej 12 miesięcy. Do tego należy doliczyć czas niezbędny na zaprojektowanie pojazdu, uzgodnienie projektu z Zamawiającym i samo wyprodukowanie pojazdu. W związku z powyższym obecnie czas niezbędny na dostawę pojazdów szynowych uprzednio niehomologowanych, których dostawy wymaga Zamawiający w przedmiotowym postępowaniu, nie powinien być krótszy niż 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy wykonawczej, ponieważ dostawa tego rodzaju pojazdów w krótszym czasie nie jest obiektywnie możliwa” – uzasadniał producent.

Przetarg faworyzuje Plusa?

Firma z Nowego Sącza podała też konkretne przykłady wyroków, w których Krajowa Izba Odwoławcza przyznała, że dostawy nowych pociągów, w tym przypadku dla Mazowsza, nie są możliwe w ciągu około 35 miesięcy (pojazdy bateryjne) czy też 24 w przypadku pierwszego pojazdu elektrycznego. Ponadto Newag przywołał również inny wyrok KIO, w którym Izba nakazała konkretnemu zamawiającemu wydłużenie czasu na dostawy nowych, niehomologowanych pociągów do 36 miesięcy od dnia zawarcia umowy (a więc w takim czasie o jaki wnioskuje Newag).

W dalszej części uzasadnienia producent wytoczył jeszcze cięższe działa, bowiem wprost zaznaczył, że jego zdaniem zapisy przetargu faworyzują firmę FPS H. Cegielski i jego produkt, a więc dwutrakcyjnego Plusa. “Wedle wiedzy Odwołującego dwa pojazdy produkcji FPS pod nazwą handlową „Plus” zostały już wyprodukowane i znajdują się w ostatniej fazie procesu wprowadzenia do obrotu, a po otrzymaniu zezwolenia na wprowadzenie do obrotu będą gotowe do sprzedaży. Podkreślenia wymaga, iż owe dwa pojazdy są w pełni zbieżne z wymaganiami technicznymi opisanymi w SWZ” – napisał Newag.

Niewspółmierne wymagania

Producent dwutrakcyjnych Impulsów uzasadnił także, jego zdaniem, niewłaściwe zapisy dotyczące wysokości podłogi oraz liczby pantografów i toalet. W kwestii wysokości podłogi Newag zwrócił uwagę na to, że na polskiej sieci kolejowej standardem jest wysokość 76 cm z tolerancją 5 cm w każdą stronę, która także zapewnia możliwość obsługi peronów o wysokości od 30 do 96 centymetrów, tak jak wymaga tego województwo lubuskie. Ponadto samorząd nie posiada aktualnie żadnego pociągu z podłogą o wysokości 80 centymetrów, tak więc, zdaniem Newagu, zapisy o takowej wysokości podłogi nie mają większego uzasadnienia.

Newag wskazywał też, że wymóg posiadania dwóch pantografów w jednostce spalinowo-elektrycznej nie jest uzasadniony ekonomicznie, bowiem w przypadku awarii odbieraka prądu pociąg może kontynuować jazdę na silniku spalinowym. Ponadto producent zwraca również uwagę na to, że pociągi o mniejszej pojemności, do 60 metrów, nie posiadają zazwyczaj dwóch toalet.

“W ocenie Zamawiającego powodem postawienia przez Zamawiającego wskazanych powyżej wymagań nie są merytoryczne potrzeby, ale celowe dążenie do zawężenia kręgu wykonawców do jednego podmiotu – FPS. Można bowiem powiedzieć, że Zamawiający co prawda nie użył nazwy handlowej pojazdów „Plus” produkcji FPS, ale wskazał na pojazdy tego producenta, ponieważ wyłącznie one spełniają łącznie wymagania w zakresie wysokości podłogi, toalet i pantografów. Żaden inny zespołów trakcyjny dostępny na rynku (nie tylko dwunapędowy, ale każdy inny) nie spełnia łącznie owych wymagań. W szczególności, żaden pojazd szynowy produkowany w ostatnich kilkunastu latach na rynku polskim, za wyjątkiem pojazdu „Plus” produkcji FPS, nie posiada wysokości podłogi
zaprojektowanej na poziomie 800±50 mm. Co więcej, w zorganizowanych w ostatnich kilkunastu latach postępowaniach na dostawę taboru szynowego w Polsce żaden z zamawiających nie wymagał takiej wysokości podłogi” – napisał Newag.

Presja ma sens? Cóż…

Wyrok KIO poznaliśmy 18 września. Izba przychyliła się do zastrzeżeń dotyczących kwestii technicznych, skutkiem czego województwo zmieniło wymagania wobec podłogi oraz liczby pantografów i toalet. W nowym, poprawionym OPZ czytamy, że wysokość podłogi nad główką szyny ma wynosić 76 cm z tolerancją 5 cm w każdą ze stron a pociągi mają mieć co najmniej 1 pantograf oraz minimum 1 toaletę.

Bez zmian pozostał natomiast najważniejszy zapis, dotyczący czasu na dostawę pojazdów. Izba nie uwzględniła zarzutów Newagu ponieważ, jak dowiadujemy się z nieoficjalnych informacji, województwo lubuskie przekazało KIO, że sytuacja taborowa w regionie jest tragiczna, a samorząd potrzebuje każdej wolnej jednostki do realizowania rozkładu jazdy.

W związku z czym zupełnie nie dziwi to, że swoją ofertę, jako jedyną w przetargu, złożyła firma FPS H. Cegielski, oferując dwie jednostki Plus. Szokować może natomiast cena - za pojazd pierwszy pojazd (dwuczłonowy) producent chce ponad 35 mln zł brutto, za kolejny - ponad 38 mln zł, co łącznie daje 73,8 mln złotych. Do tego zaproponowano 30 miesięcy gwarancji. Tymczasem kwota na sfinansowanie zamówienia jest znacznie niższa - 57,14 mln zł brutto. Samorząd będzie musiał znaleźć dodatkowe kilkanaście milionów złotych lub unieważnić postępowanie.