Już w grudniu wchodzą w życie zmiany w Ustawie o transporcie kolejowym, tworzące nową sytuację prawną odnośnie statusu tzw. obiektów infrastruktury usługowej. Zmienią się uwarunkowania dotyczące m.in. stacji kolejowych, terminali, stacji paliw, torów postojowych, punktów zaplecza technicznego itp.
Jak się wydaje, postanowienia Ustawy o transporcie kolejowym w wersji po nowelizacji z końca 2016 roku są coraz powszechniej znane w środowisku kolejowym. Te podmioty, które albo zarządzają drogami kolejowymi, albo w ich gestii znajdą się elementy o statusie obiektów infrastruktury usługowej, na pewno rozpoczęły już przygotowania do wdrożenia zmian. W trakcie tych przygotowań bez wątpienia pojawi się szereg wątpliwości co do konkretnych rozwiązań, albowiem „duża nowelizacja" pozostawia do wyboru podmiotów gospodarczych różne ścieżki, które wiąże z pewnymi przywilejami i obowiązkami.
Ponieważ bardzo wiele elementów urządzeń kolejowych znajduje się w bardzo różnych, specyficznych lokalizacjach, trudno będzie znaleźć jakiś jednolity wzorzec postępowania. Do analizy trzeba wziąć pod uwagę fakt, czy chcemy aby nasza infrastruktura była „prywatna" czy „publiczna". Czy droga kolejowa w naszym zarządzie ma mieć status linii kolejowej czy bocznicy. Czy drogę prowadzącą do obiektów infrastruktury usługowej objąć dostępem do obiektu czy też udostępniać na zasadach ogólnych. Jeżeli, dla przykładu, rozpatrzymy układ dróg kolejowych stanowiących dotychczas system bocznicy "przyzakładowej", to wybór najkorzystniejszej opcji może być dosyć skomplikowany. Część z tych dróg może być uznana za tzw. transport szynowy wewnątrzzakładowy, część może być prywatną bocznicą, część może być udostępniana dla manewrów a jeszcze inna część może mieć status linii kolejowej. Każdy z tych przypadków trzeba rozważyć pod kątem ekonomicznym (ew. przychody z udostępniania, zwolnienie z podatku, możliwość dotacji na utrzymanie itp.), pod kątem technologii przewozu, pod kątem operacyjnym i organizacyjnym (np. posiadania i utrzymania stosownej dokumentacji i procedur bezpieczeństwa).
Ponieważ mamy do czynienia z ogromnie zróżnicowanym organizmem kolejowym, to niemal każdy przypadek będzie posiadał inną specyfikę. Infrastruktura i obiekty wykorzystywane dla przewozów pasażerskich znajdą trochę inne rozwiązania niż dla przewozów towarowych. Uwarunkowania dla kolei „funkcjonalnie wyodrębnionych" będą odmienne niż dla „sieciowych", inne dla bocznic, kolei wąskotorowych czy też dla właścicieli obiektów infrastruktury usługowej całkiem odrębnych od dróg kolejowych.
Czasu na uzyskanie odpowiedzi i ostateczną realizację dotyczącą konkretnych rozwiązań nie zostało wiele. Graniczny termin w większości przypadków to początek grudnia 2017 roku. Pomimo zapewnień płynących z urzędów i od kluczowych zarządców, że proces jest pod kontrolą, warto wymieniać się doświadczeniami i przemyśleniami w tym zakresie. Można z cała odpowiedzialnością zidentyfikować tu sporo zagrożeń dla sprawnej organizacji przewozu, bezpieczeństwa a nawet wyników finansowych (np. zagrożenie roszczeniami przewoźnika w przypadku braku udostępnienia obiektu). Nowe zagrożenia zwiększają poziom ryzyka a brak mitygacji tego ryzyka może okazać się w praktyce bardzo kłopotliwy.
Z tego względu, już 27 lipca w Warszawie odbędzie się seminarium „Udostępnianie sieci kolejowej i obiektów infrastruktury usługowej”, organizowane przez Forum Kolejowe – Railway Business Forum we współpracy z Urzędem Transportu Kolejowego. W wydarzeniu tym wezmą udział m.in. eksperci UTK, Tor-Audytor, PKP SA, DB Cargo Polska, TOR Certyfikacje, PKP Cargo i kancelarii prawnej Baker & McKenzie.