KZN Bieżanów w grafice – kolej na historię

Przeglądając archiwa Andrzeja Zbrożka, Damian Dudek trafił na projekt sygnetu używanego przez KZN Bieżanów do dziś. – Znak KZN Bieżanów znajdował się w archiwum projektanta, zdigitalizowanym i udostępnionym mi przez córkę pana Andrzeja Zbrożka – panią Agnieszkę Karolak. Pani Agnieszce udało się również odnaleźć oryginalne, opracowane 27 lat temu wspólnie z ojcem pliki projektów! Pliki zostały następnie przeze mnie otwarte i przekonwertowane do współczesnego formatu, dzięki czemu mogliśmy wykonać rekonstrukcje zaprojektowanych wówczas materiałów. Odkrycie nastąpiło podczas pracy nad rozszerzoną wersją albumu, który w pierwotnej wersji, stworzonej na 20. rocznicę śmierci Andrzeja Zbrożka, został udostępniony w darmowo na stronie Design of PRL. – mówi projektant.

Szukając więcej informacji o logotypie, badacz zwrócił się do źródła – KZN Bieżanów. W archiwach firmy udało się odnaleźć informacje o zarejestrowaniu znaku w Urzędzie Patentowym już w 1995 roku. Wraz z dokumentami załączony był wykonany ręcznie przez artystę oryginał znaku i jego rysunek konstrukcyjny. To jednak nie koniec – jak donosi badacz, oprócz sygnetu Zbrożek przygotował też projekty wizytówek, blankietów, teczek, metalowej wpinki, pieczęci i kartki z życzeniami na rok 1996. Choć niektórzy pracownicy KZN Bieżanów pamiętają wykorzystywanie wizytówek, nie ma możliwości pewnego potwierdzenia, że pozostałe projekty także były w użyciu. Możliwe, że ich archiwalne egzemplarze uległy zniszczeniu podczas jednej z bieżanowskich powodzi.

Andrzej Zbrożek – od kolorowanek, przez LOT, po KZN Bieżanów

Dzieła Andrzeja Zbrożka towarzyszyły – i wciąż towarzyszą – codzienności. Artysta pierwsze doświadczenia zawodowe zdobywał tworząc kolorowanki dla dzieci. Po ukończeniu studiów w 1959 roku na warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych, zajął się tworzeniem materiałów reklamowych dla handlu i przemysłu. Projektował także opakowania i etykiety. Produkty z grafikami Andrzeja Zbrożka były obecne niemal wszędzie – jego prace pojawiały się na opakowaniach zapałek, czekoladach, torbach reklamowych czy domowej chemii. Jego grafikami opatrzone były tak kultowe produkty jak kredki Pruszkowskich Zakładów Materiałów Biurowych (kredki „z misiem”), Żubrówka czy papierosy Zenit. Stworzył między innymi znaki dla Najwyższej Izby Kontroli i Zakładów Mechanicznych „Ursus”, a w latach 1975-1976, wraz z Romanem Duszkiem opracował identyfikację graficzną Linii Lotniczych LOT. Logotyp ten do dziś można dostrzec na samolotach.

Andrzej Zbrożek ujął Kolejowe Zakłady Nawierzchniowe „Bieżanów”, produkujące rozjazdy kolejowe i tramwajowe, w trafnej formie. W sygnecie dostrzec można schemat rozjazdu kolejowego, układającego się w kształt litery „K”. – Co charakterystyczne dla twórczości Andrzeja Zbrożka, potrafił w mistrzowski sposób zawrzeć idee w formie skrótowego znaku graficznego, czego doskonałym przykładem jest znak KZN Bieżanów – można śmiało zestawić go z najlepszymi światowymi przykładami modernistycznego projektowania graficznego. – mówi autor albumu o twórczości artysty.

Wciąż trwają prace nad rozszerzoną wersją książki z dziełami projektanta. Już teraz dostępne jest jednak darmowe, internetowe wydanie albumu Damiana Dudka: Andrzej Zbrożek – album. Znak przygotowany przez artystę w 1995 roku wciąż jest wykorzystywany przez KZN Bieżanów.