KPO na pociągi. CUPT aktualizuje listę. Małopolska zyskuje, a kto traci?

Centrum Unijnych Projektów Transportowych (CUPT) właśnie dokonało następnej aktualizacji listy rankingowej w konkursie taborowym ze środków z KPO. Przypomnijmy, że jej pierwsza wersja została pokazana już prawie rok temu. Ówcześnie na dofinansowanie mogły liczyć 22 z 26 złożonych wniosków, choć tylko 3 z nich w pełnym wnioskowanym zakresie.

W międzyczasie jasne stało się, że potencjalnie największy beneficjent konkursu, a więc Polregio, nie wykorzysta z KPO ani złotówki (spółka złożyła 10 z 26 pierwotnych wniosków), a środki trzeba będzie zagospodarować inaczej. Stąd też kolejne aktualizacje, w tym również ta najnowsza, sprzed dosłownie dwóch dni.

Duże zmiany. 11 projektów z pełnym dofinansowaniem

Porównajmy zatem najnowszą listę rankingową konkursu z jej poprzednią wersją. W wersji z 25 października na przyznanie pełnego dofinansowania mogły liczyć trzy projekty: dwa zgłoszone przez Koleje Dolnośląskie (łącznie 20 ezt) oraz projekt Pomorskiego (10 ezt.). Na liście podstawowej znalazło się także 10 projektów o obniżonym dofinansowaniu, a 3 kolejne zostały umiejscowione na liście rezerwowej.



Warto pamiętać o tym, że pierwotnie zgłoszono aż 26 projektów, a suma wsparcia o jakie wnioskowano wynosiła ponad 7 mld złotych.

Na nowej liście z 25 lutego sytuacja wygląda już zupełnie inaczej. Jest na niej 11 projektów, którym przyznano pełne dofinansowanie. To na pewno rozwiązanie korzystniejsze dla podmiotów wnioskujących o wsparcie, jednak łączna suma wsparcia wynosi 2,78 mld zł, a więc mniej niż w poprzednim wariancie. Wtedy na projekty z pełnym i częściowym dofinansowaniem zamierzano przeznaczyć ponad 3 mld złotych.



Oficjalny koniec projektów POLREGIO i straty Kolei Mazowieckich

Najważniejszą zmianą jest jednak to, że z listy podstawowej wypadło pięć projektów. Są to trzy projekty POLREGIO, o których już od wielu miesięcy wiemy, że nie będą mogły zostać zrealizowane, a ich obecność na zestawieniu z października wynikała raczej tylko z niezbyt częstego aktualizowania zestawienia.

Większym zaskoczeniem jest usunięcie z zestawienia podstawowego dwóch projektów zgłoszonych przez Koleje Mazowieckie na zakup łączne 25 ezt – to przedsięwzięcia o łącznej wartości ponad 1 mld zł. Pomimo tego Koleje Mazowieckie pozostają największym beneficjentem KPO. W wersji rankingowej z października przypadało na nie łącznie 1,37 mld zł dofinansowania, co stanowiło 45% wartości przyznanych środków. Po usunięciu dwóch projektów i zwiększenia dofinansowania w pozostałych na mazowieckiego przewoźnika ciągle przypada ponad 1 mld zł dofinansowania, co stanowi 37% wartości przyznanych środków.

Na liście znalazły się też projekty, które wcześniej znajdowały się w rezerwie. Są to zadania zgłoszone przez województwa zachodniopomorskie, opolskie i małopolskie.

Część listy ciągle fikcyjna

Patrząc na listę rankingową nie sposób ukryć zdziwienia, bowiem na pełne dofinansowanie mogą aktualnie liczyć dwa projekty, których realizacji prawie na pewno nie uda się zakończyć w terminie wynikającym z KPO, a więc do końca sierpnia 2026 roku. Mowa o wnioskach województw wielkopolskiego i opolskiego.

Wielkopolsce nie udało się rozstrzygnąć przetargu na nowe pociągi elektryczne, których zakup miał zostać wsparty środkami z KPO, przez co samorząd na pewno nie da rady wykorzystać przyznanych środków w kwocie ponad 215 mln złotych. Region będzie musiał rozpisać nowe postępowanie przetargowe, które ma zostać ogłoszone w najbliższych miesiącach,

Z kolei województwo opolskie ma już umowę na nowej pojazdy elektryczne, które dostarczy Pesa, choć zawarto ją ledwie dwa miesiące temu, 31 grudnia ubiegłego roku. Z racji tego, że województwo zakupił już pojazdy z nowej platformy Elf 3.0 Pesa na pewno nie zdąży z ich produkcją do końca 3 kwartału przyszłego roku. Oznacza to, że środki przyznane Opolszczyźnie - ponad 145 mln złotych, także nie zostaną wykorzystane.

Widać więc wyraźnie, że do ponownego rozdysponowania powinno trafić ponad 360 mln złotych. O to, jakie projekty mogą zostać wsparte tym funduszami zapytaliśmy już CUPT.

Opóźnione KPO premiuje odważnych

Na przykładzie opisywanego naboru jak na dłoni widać, z jakimi problemami w skali kraju wiąże się realizacja KPO, opóźnionego o lata. Te środki europejskie są w głównej mierze wykorzystywane do refinansowania zakupów taborowych - zarówno kolejowych jak i tramwajowych i premiują tych, którzy w poprzednich latach podjęli ryzyko i kupowali nowe jednostki np. na kredyt, tak jak Koleje Dolnośląskie.

Nieco lepiej wygląda sytuacja ze środkami z KPO na infrastrukturę kolejową, gdyż środki te mają posłużyć do modernizacji i budowy większej liczby kilometrów linii kolejowych niż pierwotnie zakładano.