Wykonawcy o wykorzystaniu środków unijnych

Jednym z najszerzej dyskutowanych tematów była nowelizacja Krajowego Programu Kolejowego i korekta nakładów inwestycyjnych w poszczególnych latach. W debacie „Jak wykorzystać każde euro z funduszy UE na rozwój polskiej sieci kolejowej?” brali udział także – między innymi – wiceminister infrastruktury i budownictwa Andrzej Bittel oraz prezes PKP PLK Ireneusz Merchel, których wypowiedzi omówiliśmy w osobnym tekście.

– Co prawda w nowym KPK sinusoida wartości inwestycji została spłaszczona, ale w tym roku i tak odnotowaliśmy realny spadek zamówień. A przecież musimy zarobić pieniądze, by przygotować się na „górkę” w latach 2018-2020 – stwierdził wiceprezes Track Tec S. A. Krzysztof Niemiec. Wpływ całej sytuacji na firmy jest, w jego ocenie, tym większy, że przedsiębiorstwo planujące jakąkolwiek działalność w branży jest „skazane” na zlecenia od PKP PLK. Według Niemca realizacja inwestycji z KPK spowoduje, że pod względem eksploatacyjnym kolej będzie działać w miarę dobrze, choć być może konieczne w tym celu będzie sprowadzenie przez wykonawców sprzętu z zagranicy.

Wiceprezes Track Tec zwrócił uwagę na korelację między inwestycjami kolejowymi i drogowymi. – Zarówno na drogach, jak i na kolei odłoży się w tym roku 5 mld zł niezrealizowanych wydatków, które albo jeszcze bardziej powiększą „górkę inwestycyjną”, albo zostaną odłożone do wykorzystania na sam koniec perspektywy. Będzie to ryzykowne, szczególnie dla wielu firm, które pracują i przy kolei, i przy drogach. W dodatku nie ma też gwarancji, że plany na późniejsze lata zostaną wykonane – podzielił się przewidywaniami. W dodatku surowce do budowy dróg także będą musiały zostać przewiezione koleją, co dodatkowo utrudni sytuację w latach „szczytowych”.

W obecnym układzie plan założony na lata 2018-2020 może wydawać się więc niemożliwy do wykonania. – Aby zaradzić sytuacji, PKP PLK musi wdrożyć program gromadzenia materiałów pod przyszłe inwestycje. Nie ma innego wyjścia. Będzie to ratunek także dla przewoźników – uznał Niemiec. Jak dodał, aby uniknąć konieczności wyprzedawania przez firmy potencjału w postaci urządzeń produkcyjnych, zamiast dalszego „spłaszczania” trzeba już zacząć tworzyć programy inwestycyjne na okres po zakończeniu obecnej unijnej perspektywy budżetowej.

Dyrektor Oddziału Kolejowego Skanska S. A. Przemysław Janiszewski za pozytywny sygnał uznał sam fakt nowelizacji KPK. – Wprawdzie nie wszystkie, ale większość uwag ze strony branży jest powoli uwzględniana – przyznał. Jako przykłady dobrych rozwiązań wskazał zwiększenie roli pozacenowych kryteriów oceny ofert i starania o większe rozłożenie inwestycji w czasie. – Branża ma potencjał, który pozwoli bez problemów zrealizować inwestycje o wartości 8-10 mld zł, więc zmniejszenie środków to dobry krok – uznał.

Problemem pozostaje jednak kwestia materiałów budowlanych i ich logistyki. – W szczycie inwestycyjnym przepustowość linii spadnie do 40%. Efektem będą kłopoty z transportem na północ kraju kruszywa niezbędnego dla zaplanowanych tam inwestycji – przekonywał, nawiązując do wypowiedzi wiceprezesa Track Tec. Do zagospodarowania materiału konieczna będzie współpraca producentów, wykonawców i klienta. – Branża potrzebuje pewności, by móc inwestować. Ta pewność jest budowana. Wierzymy w realizację zapowiedzi PLK oraz ministerstwa i inwestujemy – podsumował.

– Rok trudnych rozmów pozwolił na przygotowanie profesjonalnych poprawek. Dialog przyniósł skutek – uznał prezes zarządu KZN Bieżanów Sp. z o. o. Ryszard Leszczyński. W jego ocenie realizacja KPK nie jest możliwa bez współpracy wszystkich uczestników procesu inwestycyjnego i dokładniejszego identyfikowania zagrożeń.

Wykonawcy branży kolejowej są, według Leszczyńskiego, szczególnie czuli na wahania rynku: muszą inwestować w maszyny i sami kształcić specjalistów, których nie można zwolnić z dnia na dzień w czasie gorszej koniunktury. – Później możemy ich nie odzyskać – tłumaczył. Sen z powiek spędza dostawcom także konieczność inwestowania w drogie materiały i długiego nieraz oczekiwania na zwrot nakładów. – Za granicą boom inwestycyjny nie jest dla nikogo zaskoczeniem. Producenci mogą przygotować się do niego na kilka lat przed jego nadejściem – przekonywał prezes, dodając, że połowa z 66 mld zł tworzących Krajowy Program Kolejowy to wartość towarów dostarczanych właśnie przez branżę dostawców.

W tym kontekście „miodem na serce” prezesa KZN jest tzw. program rozjazdowy. – Program musi jednak być permanentny i objąć nie tylko główne ciągi. Wymiany wymaga kilkanaście tysięcy z ponad 40 tysięcy na liniach nieremontowanych – stwierdził Leszczyński. Wymiana rozjazdów nie może, jego zdaniem, ograniczać się do głównych linii.

– Zamawiający często traci z powodu stosowania kryterium ceny – stwierdził dyrektor handlowy LUG Light Factory Sp. z o. o. Wiesław Bielenin. Efektem może być pogorszenie jakości, tymczasem na etapie zamawiania trzeba myśleć o użytkowaniu w perspektywie wielu lat. Aby systemy oświetleniowe mogły przynosić oszczędności, muszą być możliwe do zarządzania. – Do ich dobrego przygotowania niezbędny jest dialog z producentami – przypomniał. Zaznaczył, że jego firma ma duże doświadczenie we współpracy z PKP PLK przy inwestycjach dworcowych.

Na zakończenie moderator debaty skierował do brokera ubezpieczeniowego Łukasza Zonia pytanie o ryzyko związane z inwestycjami. – Wbrew powszechnej na polskim rynku praktyce powinien brać je na siebie podmiot najbardziej zainteresowany w powodzeniu całego procesu, czyli inwestor. Wówczas ochrona inwestycji nie kończy się wraz z ewentualnym zejściem wykonawcy z placu budowy. Ponadto przejęcie ryzyka przez inwestora pozwala lepiej przygotować się na zdarzenia losowe i związany z nimi wzrost kosztów oraz wydłużenie czasu – odpowiedział Zoń.