Allrail: PKP Intercity udowodniło, że działa na szkodę polskiego podatnika

3 marca 2024 roku, po 531 dniach procedowania, prezes Urzędu Transportu Kolejowego wydał decyzję otwartodostępową dla Regiojet dla połączeń na trasie Kraków Główny – Gdynia Główna i z powrotem przez Warszawę. W tym samym czasie została wydana również zgoda dla Leo Express.

Nierówne traktowanie podmiotów na polskim rynku 

Stowarzyszenie AllRail zdecydowało się skomentować decyzję w sprawie Regiojet. Czeski przewoźnik latem 2022 roku, złożył wniosek o uruchomienie usług taki sam jak PKP Intercity - w tym samym zakresie i z takim samym rozkładem jazdy na trasie Kołobrzeg – Przemyśl Główny – Kołobrzeg. Jedyna różnica polegała na wyłączeniu dwóch krańcowych odcinków trasy, by zmniejszyć ewentualny wpływ nowych połączeń na dotowane połączenia PSO.

Komercyjny operator uzyskał zgodę na jedynie 4 z 16 wnioskowanych par połączeń i to zdaniem AllRail w mniej atrakcyjnych porach dnia. - W swojej 45-stronicowej decyzji, Prezes UTK zaznaczył, że pociągi tego przedsiębiorcy zagrożą dotowanym połączeniom PKP Intercity, oraz powołał się na opinię zarządcy infrastruktury, według której nowe połączenia prawdopodobnie wpłyną również na usługi innych operatorów kolejowych - czytamy w komentarzu

Dla porównania, w przypadku identycznych usług oferowanych przez PKP Intercity, włącznie z tymi o większym wpływie na połączenia PSO, UTK zezwala na uruchomienie 16 z 16 wnioskowanych połączeń i nie dostrzega problemów z równowagą ekonomiczną czy przepustowością, co wyraźnie sugeruje różne traktowanie tych samych usług w zależności od operatora. Według UTK pociąg w kolorze żółtym jest zagrożeniem dla pociągów dotowanych, natomiast identyczny pociąg komercyjny w odcieniach błękitu zagrożeniem już nie jest - podkreśla AllRail.

PKP Intercity działa na szkodę... ministerstwa ?

- Ukończone postępowanie potwierdza dysfunkcjonalność UTK jako organu regulacyjnego, pokazując jego podwójne standardy i protekcjonizm wobec PKP Intercity. Organ powinien zapewniać zainteresowanym podmiotom równy dostęp do rynku, zgodnie z przepisami UE, czego ewidentnie nie czyni - czytamy w oświadczeniu.

Stowarzyszenie zauważa bardzo ciekawą rzecz, bowiem jego zdaniem sam wniosek PKP Intercity na identyczne połączenia co proponowane przez alternatywnego operatora dowodzi, iż to państwowy przewoźnik uruchamia połączenia kanibalizujące przychody pociągów dotowanych. - Zdaniem PKP Intercity, identyczne usługi co ich własne miałyby zabrać 13,75% przewidzianej rocznej rekompensaty, co jasno dowodzi, iż samo PKP Intercity działa na szkodę organizatora transportu a w konsekwencji polskiego podatnika - podkreśla AllRail dodając, że nowi przewoźnicy nie mogą nawet zoptymalizować obiegów taboru, by osiągnąć minimalizację kosztów, ponieważ regulator im tego zabrania i nakazuje wykonywać wszystkie połączenia (albo żadne) według orientacyjnego rozkładu jazdy, który dla Prezesa UTK staje się rozkładem ostatecznym.

- Protekcjonizm UTK wobec PKP Intercity ogranicza szanse na niższe ceny biletów, tworząc pozory otwartego rynku, które są jednak rozbijane przez podwójne standardy uniemożliwiające nowym operatorom wejście. To z kolei hamuje konkurencję i oszczędności dla pasażerów. Bez zaangażowania polskich i unijnych instytucji, możemy zapomnieć o Jednolitym Europejskim Obszarze Kolejowym (SERA) w Polsce - podkreśla Katarzyna Dekeyser, koordynatorka Allrail ds. polityki.

Uzupełnienie: Stanowisko UTK

Otrzymaliśmy komentarz Urzędu Transportu Kolejowego do stanowiska AllRail. Publikujemy go poniżej w całości:
AllRail w swoim stanowisku, zapewne w sposób zamierzony, porównując odmienne decyzje dla RegioJet i PKP Intercity, pomija ważny formalno—prawny aspekt wydawania decyzji o otwartym dostępie. W przypadku RegioJet decyzja o otwartym dostępie na trasie Gdynia – Kraków była wydana po badaniu równowagi ekonomicznej – złożony został jeden wnioski o takie badanie. W przypadku PKP Intercity takich wniosków nie było i Prezes UTK nie ma więc w świetle obowiązujących przepisów ustawy o transporcie kolejowym uprawnienia w takim przypadku do przeprowadzenia badania równowagi ekonomicznej. Sugestie AllRail, by takie badanie przeprowadzić, nie znajdują zatem uzasadnienia w obowiązujących w Polsce przepisów prawa.

Badanie równowagi ekonomicznej, w świetle przepisów ustawy o transporcie kolejowym, odbywa się obecnie wyłącznie na wniosek uprawnionych podmiotów. Ta regulacja ma zapewnić to, że komercyjne połączenia nie spowodują konieczności zwiększenia dotacji do połączeń służby publicznej.

Wyraźnie należy podkreślić, że na rzecz RegioJet Prezes UTK wydał również decyzje po postępowaniach, w których nie była badana równowaga ekonomiczna, czyli nie było wniosków o takie badanie. W takim trybie RegioJet uzyskał otwarty dostęp na 9 trasach: Praha hl.n. – Przemyśl Główny - Praha hl.n., Warszawa Wschodnia - Oostende - Warszawa Wschodnia, Warszawa Wschodnia - Brenner-Brennero/Landeck-Zams - Warszawa Wschodnia, Warszawa Wschodnia - Wiedeń Hbf - Warszawa Wschodnia, Warszawa Wschodnia - Wien Hbf. / Praha hl. n. - Warszawa Wschodnia, Kraków Główny - Split / Rijeka - Kraków Główny, Kraków Główny - Split / Rijeka - Kraków Główny, Przemyśl Główny – Medyka (granica państwa) – Mościska II (Мостиська ІІ) – Medyka (granica państwa) – Przemyśl Główny, Przemyśl Główny – Hannover Hbf. – Przemyśl Główny. Przewoźnik realizuje połączenia jedynie na 1 z tych 9 tras.