Kluczowe trendy na rynku ubezpieczeń transakcyjnych w Polsce i na świecie

Praktyka Marsh PEMA (Private Equity i M&A) doradzała w EMEA w roku 2018 przy ponad 1200 transakcjach i zawarła 479 polis. Łączny limit sumy ubezpieczenia z zawartych umów wyniósł w 2018 16,2 mld USD, co stanowiło 26% wzrostu w stosunku do roku 2017.

Według danych Praktyki za rok 2018 wciąż najwięcej polis zawarto dla ubezpieczonych z UK, Niemiec i Szwecji. Silna tendencja wzrostowa kontynuowana była w Polsce - w roku 2018 pracowaliśmy na ponad 40 polskich projektach, co stanowi 33% wzrost w stosunku do liczby projektów z roku 2017.
Odsetek polis plasowanych dla funduszy Private Equity jest wciąż niemal równy z odsetkiem polis aranżowanych dla graczy korporacyjnych i wynosił w roku 2018 odpowiednio 57 % do 43% (56% i 44% w polisach zawartych w 2017).

Trend plasowania polis dla kupującego jest nadal dominującym - w roku 2018 zawarliśmy 99% polis dla kupujących w transakcjach, a jedynie 1% dla strony sprzedającej. Ciągle jednak to strona sprzedająca inicjuje większość procesów plasowania polisy wspierającej transakcję M&A.
Według danych Praktyki Marsh PEMA za rok 2018 - o ok. 64% wzrósł średni poziom wartości przedsiębiorstwa (Enterprise value, EV), którego dotyczyło ubezpieczenie transakcyjne. W związku z tą tendencją zmniejszył się średni limit sumy ubezpieczenia podstawowego produktu wśród ubezpieczeń transakcyjnych, a więc ubezpieczenia Warranty & Indemnity (W&I) – odpowiedzialności z tytułu złamanych zapewnień z umowy kupna/sprzedaży przedsiębiorstwa (SPA) – z poziomu 26% EV w polisach zawartych w roku 2017 do 14,6% w polisach z roku 2018.

Z uwagi na rosnącą szkodowość w ubezpieczeniach transakcyjnych (1 szkoda zgłaszana na 5 polis w roku 2018 w porównaniu do roku poprzedniego: 1 na 7 polis) oraz znacząco szerszy zakres proponowanej ochrony i limitowane wyłączenia, w polisach EMEA nastąpił wzrost stawek za ubezpieczenie W&I. W polisach zaaranżowanych w 2017 roku średnia stawka plasowała się na super konkurencyjnym średnim poziomie 0,93% od kupowanego limitu ochrony, a w polisach zawartych w roku 2018 wynosiła już przeciętnie 1,21%.

Tendencje dotyczące polskich polis zawieranych w 2018 są bardzo podobne w obszarze zakresu ochrony, jednak średni koszt polis W&I był korzystniejszy niż ten w EMEA dla polis wystawianych w 2018 i wynosił ok. 1,05% od kupowanego limitu ochrony. Stawki polis zawieranych w ostatnim kwartale 2018 i pierwszej połowie 2019 roku są już jednak mniej konkurencyjne i powoli zrównują się z danymi dla EMEA z 2018 roku.

Podobnie, to szeroki zakres ochrony i rosnąca szkodowość w regionie EMEA, ale także w Polsce wpłynęła na wzrost stawek obserwowany na całym, wciąż niszowym rynku ubezpieczeń transakcyjnych.

Drugi element „kosztowy” ochrony, czyli tzw. udział własny dla polskich polis najczęściej wynosił 0,5% EV lub był równy a nawet bliski 0 % EV dla transakcji nieruchomościowych.

Standardem ochrony stały się polisy aranżowane na 2 lata okresu ubezpieczenia dla zapewnień biznesowych i 7 lat dla pozostałych, jednak w dużej mierze od transakcji i apetytu klienta/doradców zależy przy jakich okresach obowiązywania ochrony pozostajemy.

Rok 2018 był kontynuacją trendu rozpoczynania procesu plasowania polisy na sell-side i przechodzenia w określonym momencie na drugą stronę transakcji celem donegocjowania finalnych warunków polisy W&I. Bardzo często to sprzedający decydowali się na negocjowanie warunków szczegółowych polisy (underwriting phase) i dopiero przekazanie „pałeczki” negocjacji stronie kupującej w okresie bardzo krótkim przed podpisaniem SPA, kiedy wiadomo było, kto przejmie spółkę target. Uczestniczyliśmy też w procesach jeszcze bardziej dynamicznych, gdzie negocjowaliśmy podzieleni na zespoły kilka „propozycji” polis dla kilku zestawów SPA (proces aukcyjny). Obie te tendencje świadczą tylko o dojrzałości polskiego rynku, który jeszcze kilka lat temu angażował nas do pracy nad polisą np. 3 dni przed podpisaniem umowy kupna sprzedaży, gdy polisa powinna być już w mocy na moment podpisania SPA. Aktualnie większość doradców angażuje nas do procesu i omawia z nami strategię plasowania ubezpieczenia jeszcze przed etapem powstania pierwszego draftu SPA.

Z interesujących tendencji, które obserwowaliśmy w Polsce w polisach zawartych w 2018 i pierwszej połowie 2019 r., możemy wymienić zmianę kwalifikacji wiedzy poszczególnych zapewnień w polisie w porównaniu do ich kształtu w umowie SPA, w pełni syntetyczne polisy W&I (plasowanie dla transakcji bez zapewnień), limit nadwyżkowy dla zapewnień związanych z tytułem w polisach W&I, polisy obejmujące szeroko zapewnienia dawane przez zarząd spółki target, czy ubezpieczenia transakcji, gdzie odpowiedzialność sprzedającego limitowana jest w SPA do 1 zł.

Wszystkie tendencje zakresowe obserwowane w polisach polskich są tożsame z tymi pojawiającymi się w polisach europejskich.

Małgorzata Splett - Dyrektor Działu FINPRO (ubezpieczenia finansowe i profesjonalne) i PEMA (fuzje i przejęcia)