Jak zmieniała się kolej pasażerska przez ostatnie 50 lat?

– W 2023 r. przeciętny mieszkaniec naszego kraju podróżował koleją prawie 10 razy, a z jej usług skorzystało ponad 374,4 mln osób. To najlepsze wyniki w całym XXI wieku. Tymczasem jeszcze 40 czy 50 lat temu pociągami podróżowało rocznie ponad 1 mld osób! Stosunek Polaków do podróży koleją w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat zmieniał się nie raz. Chociaż dziś mówimy o sukcesie w przewozach pasażerskich, do tych historycznych wyników sprzed lat jest jeszcze bardzo daleko. Mniej jeździmy koleją, bo mamy więcej samochodów. W 1974 r. w Polsce nie było nawet 1 mln aut, a obecnie jest ich ponad 26 mln – stwierdza dr inż. Ignacy Góra, Prezes Urzędu Transportu Kolejowego.


Z danych archiwalnych GUS wynika, że w latach 70-tych i 80-tych XX wieku kolej normalnotorowa w naszym kraju obsługiwała ponad 1 miliard pasażerów rocznie. W rekordowym 1977 r. było to ponad 1,14 mld podróżnych, co w przeliczeniu na mieszkańca oznaczało prawie 33 przejazdy pociągiem rocznie. W 1986 r. liczba pasażerów kolei spadła poniżej poziomu 1 miliarda (985,9 mln), a wskaźnik wykorzystania kolei osiągnął poziom 26,2. W latach 1974-1989 widoczny był trend spadkowy liczby pasażerów, a średnia dynamika spadku rok do roku wyniosła w tym okresie 0,9%.


W 2023 r. z usług kolei skorzystało ponad 374,4 mln osób, a wskaźnik wykorzystania kolei wyniósł 9,9. Oznacza to, że tyle razy statystyczny obywatel Polski skorzystał z przejazdu koleją. W porównaniu do 2022 r. wskaźnik wykorzystania kolei wzrósł o prawie 0,9 punktu. Statystyczny mieszkaniec naszego kraju w 2023 r. przemieszczał się koleją prawie o jeden przejazd więcej niż rok temu. Obecnie mamy do czynienia z tendencją wzrostową.

Dynamiczny rozwój transportu drogowego ilustruje również rozwój infrastruktury drogowej w ostatnich latach. Wg danych GUS w 2004 r. w Polsce łącznie było 784 km dróg szybkiego ruchu (232,7 km dróg ekspresowych i 551,7 km autostrad). W 2022 r. było to już ponad 3070 km dróg ekspresowych i prawie 1 802 km autostrad, czyli 4 872 km dróg szybkiego ruchu.

Urząd Transportu Kolejowego przygotował opracowanie, które podsumowuje ostatnie 50 lat na polskiej kolei pod względem liczby pasażerów i wskaźnika wykorzystania kolei. Na podstawie danych własnych oraz danych z Głównego Urzędu Statystycznego raport przedstawia liczbę pasażerów od 1974 r., dynamikę zmian w tym czasie oraz korelację pomiędzy liczbą pasażerów a liczbą zarejestrowanych samochodów osobowych.