Jak państwo wyjaśniało tajemnicze awarie Impulsów?

Pierwszy artykuł w tej sprawie, pt. "Tajemnicza awaria Impulsów. To dlatego będzie mniej pociągów do Sobótki" portalu Rynek Kolejowy opublikował 9 czerwca 2022 roku. Już wówczas jednak sprawa trwała na Dolnym Śląsku co najmniej od dwóch miesięcy (żadna ze stron nie chciała o niej informować). Od pierwszych publikacji miną niebawem dwa lata. Jeszcze wcześniej zaczęły się problemy z Impulsami Kolei Mazowieckich, naprawianymi w ZNTK Mińsk Mazowiecki - działo się to bowiem aż trzy lata temu; wówczas nie dotarło to jednak do mediów.

Wzmożone działania państwa ponad rok po zgłoszeniu

Jak już pisaliśmy, jeszcze w grudniu 2023 roku Urząd Transportu Kolejowego nie widział powodu do interwencji w sprawie pojazdów, które "spełniają wymagania ustawy o transporcie kolejowym". Dopiero w ubiegłym miesiącu UTK wszczął intensywne i szczegółowe kontrole w ośmiu podmiotach związanych z tą sprawą. O szczegółach pisaliśmy tutaj. W grudniu 2023 roku rozpoczęły się z kolei działania UOKiK - bezpośrednio z powodu zawiadomienia złożonego przez posłów Razem Paulinę Matysiak i Adriana Zandberga. Firma ASO Mieczkowski informowała ten organ o sprawie jeszcze w październiku 2022 roku.  

Najważniejsze i tak jest  jednak wyjaśnienie sprawy przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Prokuraturę. Przypomnimy, że prokuratura wszczęła śledztwo dopiero po opublikowaniu raportów przez Dragon Sector i wybuchu afery; śledztwo szybko przeniesiono z Nowego Sącza do Krakowa. Dokumenty w siedzibach spółek zabezpieczono jednak dopiero w połowie lutego 2024 roku.

NASK wiedział od grudnia 2022 

O przedstawienie działań w tej sprawie poprosiliśmy Ministerstwo Cyfryzacji. Jak odpowiada Monika Dębkowska z biura komunikacji resortu, zespół CSIRT NASK o sprawie "potencjalnych praktyk monopolistycznych firmy Newag", został poinformowany przez firmę Serwis Pojazdów Szynowych 5 grudnia 2022 roku. z prośbą o interwencję w sprawie złożonego dwa miesiące wcześniej zawiadomieniu w UOKiK. -  Tego samego dnia Zespół CSIRT NASK wysłał zapytanie do UOKiK o poinformowaniu o podjętych krokach i ewentualnym wszczęciu postępowania - przekazała.

Dębkowska informuje również o pozytywnej ocenie raportów zespołu Dragon Sector. - Sprawa w ocenie zespołu CSIRT NASK, jako zagrożenie cyberbezpieczeństwa mogła również wypełniać znamiona przestępstwa wymagając podjęcia czynności przez organy ścigania. W związku z tym, w celu przedstawienia wniosków z raportów, zespół CSIRT NASK 20 grudnia 2022 r. spotkał się z funkcjonariuszami Centralnego Biura Antykorupcyjnego, a 20 stycznia 2023 r. w siedzibie NASK zorganizowano spotkanie z funkcjonariuszami Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego i członkiem zespołu Dragon Sector - wylicza Dębkowska.

Przez kilka miesięcy nie działo się zupełnie nic - dopiero  15 maja 2023 r., na wniosek Zespołu CSIRT NASK, zorganizowano w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów spotkanie Kolegium ds. Cyberbezpieczeństwa z udziałem przedstawicieli najważniejszych organów odpowiedzialnych za cyberbezpieczeństwo w celu zaprezentowania raportów przez członka zespołu Dragon Sector. - Na dalszym etapie czynności w tej sprawie prowadziła Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego, zgodnie z swoimi ustawowymi kompetencjami - podsumowuje przedstawicielka Ministerstwa Cyfryzacji. 

Zespół prasowy ABW nie przedstawia żadnej informacji o zakresie podjętych w tej sprawie działań. Informuje jedynie, że 6 października 2023 roku ABW skierowała do Prokuratury Okręgowej w Nowym Sączu zawiadomienie o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstw z art. 269 par. 1 kk oraz 286 par. 1 kk w sprawie dotyczącej oprogramowania do pociągów Impuls firmy Newag z siedzibą w Nowym Sączu.

Poseł Cieszyński chce wyjaśniać, minister Cieszyński nie mógł?

O brak działań instytucji państwowych aż do grudnia 2023 roku spytaliśmy podczas posiedzenia sejmowego zespołu ds. walki z wykluczeniem transportowym Janusza Cieszyńskiego, wiceministra cyfryzacji (który zapewnia, że osobiście zainicjował posiedzenie rządu zespołu ds. cyberbezpieczeństwa na ten temat). - Wielokrotnie w rozmowach zarówno z ABW, jak i z ministrem koordynatorem (chodzi o ówczesnego koordynatora służb specjalnych Mariusza Kamińskiego - przyp. JM.) wskazywałem że w mojej ocenie należy natychmiast przekazać opinii publicznej wszystkie informacje na temat okoliczności tej sprawy. Uważam że w przypadku wszystkich  incydentów z obszaru “cyber” jedynym sposobem na to, żeby długofalowo budować wiarygodność instytucji państwowych jest niezwłoczne ujawnienie wszystkich okoliczności tak, żeby opinia publiczna mogła wyrobić sobie zdanie. Za każdym razem otrzymywałem informację, że w sprawie prowadzone są czynności procesowe przez odpowiednie organy i jakiekolwiek działania komunikacyjne mogłyby ten proces zakłócić - wyjaśniał Cieszyński dodając, że ministerstwo cyfryzacji nie sprawuje nadzoru nad prokuraturą a on sam nie miał powodu sądzić, że w tej sprawie działania ABW prowadzone są zbyt wolno.

Pod koniec posiedzenia Cieszyński zaapelował do wszystkich mieszkańców Nowego Sącza którzy “znają Newag od środka” o zgłaszanie się do niego w celu wyjaśnienia tej sprawy (której wcześniej nie był w stanie wyjaśnić jako członek rządu). Apel poparła posłanka Matysiak, dodając, że do niej również można się zgłaszać w tym celu. Ostatnio w wywiadzie dla “Rzeczpospolitej” zapowiedziała ona że kolejne posiedzenie jej zespołu sejmowego w tej sprawie zaplanowane na kwiecień, odbędzie się jeszcze w marcu. - Wszystkie fakty świadczą przeciw Newagowi. Ta sprawa musi zostać wyjaśniona, bo rzutuje na obraz kraju, który pozwala na takie praktyki - powiedziała Matysiak.