Furgalski: Uruchomić KPO i finansowanie kolei

Dzisiaj (17 październik) Państwowa Komisja Wyborcza podała ostateczny wynik wyborów. Na sprawujących, z którego wynika, że rządzące obecnie Prawo i Sprawiedliwość nie ma szans na utrzymanie się u władzy nawet w koalicji z Konfederacją. Nowy rząd powołają zapewne Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga i Lewica. Z jakimi największymi wyzwaniami będzie musiał się on zmierzyć w zakresie transportu i infrastruktury?

Uruchomić środki z KPO, ustabilizować finansowanie transportu

Brak środków z KPO i narastająca luka w postępowaniach na modernizację infrastruktury kolejowej to problem narastający już od wielu miesięcy, a nawet lat. Organizacje branżowe od dawna podkreślają, że obecna sytuacja można oznaczać nawet falę upadłości, a rząd nie powinien ratować tylko podmiotów działających w sektorze drogowym, na które środków finansowych nie brakuje, a ostatnio były one i tak powiększane. Częściowym rozwiązaniem tego problemu miało być wprowadzenie prefinansowania inwestycji kolejowych przez PFR, ale uruchomienie tego programu się przeciągało, a skala dostępnych środków stanęła pod znakiem zapytania. Warto pamiętać, że jeszcze na początku roku przedstawiciele rządu zapowiadali, że PKP PLK ogłosi przetargi o wartości 15-20 mld zł.

– Cała gospodarka, samorządy i kolej czekają na szybkie uruchomienie środków z KPO, ale i usunięcie przeszkód stojących na drodze do wykorzystania funduszy polityki spójności w ramach perspektywy finansowej UE 2021-2027. Dla kolei pieniądze europejskie to tlen – podkreśla Adrian Furgalski, prezes zarządu Zespołu Doradców Gospodarczych TOR.

Furgalski dodaje przy tym, że przez dwa ostatnie lata branża kolejowa „dreptała w miejscu” pomimo przygotowanej dokumentacji do realizacji kolejnych inwestycji w infrastrukturę kolejową. Przypomina przy tym, że Railway Business Forum (RBF), we współpracy z Izbą Gospodarczą Transportu Lądowego (IGTL) przygotował projekt ustawy wprowadzającej zmiany w Funduszu Kolejowym, które mają zwiększyć krajowe finansowanie kolei.

– To jest generalnie jedno z najważniejszych wyzwań na najbliższą kadencję: bardziej zrównoważone finansowanie transportu szynowego. Bardzo ważne, żebyśmy te pieniądze wydawali nie dla samego wydania, ale dla poprawy efektywności i konkurencyjności tego transportu. Przyspieszyć dzięki pieniądzom z UE musi wymiana taboru, bo zbliża się moment otwarcia pełnego rynków pasażerskich a jakość podróży będzie jednym z kluczowych elementów w postępowaniach przetargowych – zaznacza Furgalski.

Wspomina także, że wraz ze zrównoważeniem finansowania różnych środków transportu powinno przyjść także obniżenie stawek za dostęp do infrastruktury i reformę stawek w kontekście transportu towarów, tak żeby zatrzymać kurczenie się tego rynku i przygotować kolej na odejście od przewozu ładunków masowych na rzecz kontenerów.

Większa rola samorządów, zerowy VAT na bilety

Furgalski zwraca także uwagę na problemy, z jakimi zmagają się samorządy na barki, których w ostatnich latach spadło wiele nowych zadań przy jednoczesnym ograniczeniu przychodów własnych. – Czeka nas decentralizacja i zmiany w podatkach, zwiększające dochody własne samorządu w tym więcej środków na transport kolejowy. To powinno dotyczyć także transportu. Nie ma potrzeby centralnych funduszy i kolędowania do ministrów po dotacje. Konieczne jest uchwalenie konstytucji transportu publicznego, czyli nowej ustawy, która połączy relacje kolei i transportu miejskiego. Kończy się podział nasz rząd – wasz samorząd – mówi Furgalski.

– Wiem, że jest wiele pomysłów w zakresie uporządkowania legislacyjnego. Ustawa o transporcie kolejowym wymaga podziału i napisania od nowa. Na reformę czeka sfera bezpieczeństwa w transporcie i wspólne podejście do tematu – dodaje.

Furgalski zwraca uwagę także na to, jak wiele jest do zrobienia w zakresie ułatwienia podróżowania i zintegrowania transportu kolejowego z autobusowym. – Należałoby wprowadzić wspólny bilet dla wszystkich, tak jak pracuje nad tym w ramach środków z KPO, Słowacja. Widzimy (po na razie nielicznych przykładach w kraju), jak świetnie można połączyć dowozy autobusem do stacji kolejowych. Zrobić to jednak trzeba z pozycji samorządu wojewódzkiego współpracującego z samorządem niższego szczebla i innymi organizatorami – zaznacza ekspert.

– Najszybsza rzecz do przeprowadzenia to wprowadzenie zerowego podatku VAT na bilety w transporcie zbiorowym. Cieszę się, że udało mi się bezproblemowo wrzucić ten postulat na listę 100 konkretów KO do załatwienia w pierwszych 100 dniach rządu. Jest to bardzo proste rozwiązanie nie wymagające żadnych żmudnych prac parlamentarnych – twierdzi Furgalski.

Szerzej o wyzwaniach związanych z organizacją transportu autobusowego oraz dotychczasowych działaniach w zakresie walki z wykluczeniem transportowym pisaliśmy w tekście pt. Lanie wody do dziurawego wiadra czyli co nie działa w PKS Plus.

Kluczowy dialog z branżą

Furgalski zwraca także uwagę na to, że nowych rozwiązań nie można wprowadzać w oderwaniu od sygnałów i komunikatów płynących z branży. Nowy rząd powinien prowadzić otwarty dialog i wsłuchiwać się w opinie i komentarze ekspertów od lat działających na tym trudnym rynku.

– Wszystko to plus jeszcze wiele innych zmian musi odbywać się w nieustającym dialogu z rynkiem. Nie narzekałem nigdy na brak dialogu ze strony obecnego ministra infrastruktury, choć często czułem niedosyt tych rozmów. Nigdy nie będzie tak, że branża wywalczy 100% swoich spraw, ale inaczej się to obiera, gdy jest mur pomiędzy rządem a firmami, a inaczej jeżeli możemy grać w otwarte karty i mówić, na co nas stać, a na co nie – zaznacza Furgalski.