Fundamenty ŁDK, komora Retkinia i przetarg na tunel. Łódzki Zespół Parlamentarny wizytował inwestycje CPK

Plac budowy obiektów związanych z przyszłym tunelem KDP pod centrum Łodzi odwiedzili niedawno posłowie z Łódzkiego Zespołu Parlamentarnego. – To właśnie województwo łódzkie i miasto Łódź jest w awangardzie inwestycji kolejowych CPK. Tutaj zlokalizowana jest m. in. znaczna część linii „Y” Kolei Dużych Prędkości:  Warszawa – CPK – Łódź, która jest fazie projektowania, pozyskiwania zgód i wykupu nieruchomości. Tutaj od dłuższego czasu trwają prace budowalne związane z tunelem dalekobieżnym CPK. Przed nami wciąż najważniejsza część prac – drążenie samego tunelu, do którego rozstrzygnięcia przetargu właśnie zmierzamy – powiedział podczas spotkania Piotr Rachwalski, członek zarządu CPK odpowiedzialny za inwestycje kolejowe spółki.

ŁDK już na mikropalach. Co się dzieje na budowach komór Retkinia i Fabryczna?

Parlamentarzyści mogli zobaczyć m. in. poziom zaawansowania robót przy Łódzkim Domu Kultury (ŁDK), gdzie zakończyły się prace zasadnicze przy wzmacnianiu fundamentów za pomocą mikropali oraz kolumn jet-grouting, stanowiących dodatkowe punkty podparcia konstrukcji. Łącznie wykonano ich około 1400. Technologia jet-grouting polega na wtłaczaniu w grunt zaczynu cementowego pod ciśnieniem w celu stworzenia kolumny cemento-gruntu, a tym samym wzmocnienia podłoża. Mikropale są sztywnymi elementami przenoszącymi obciążenia na głębsze, mocniejsze warstwy gruntu. W tej chwili w północnej części budynku trwają jeszcze prace dodatkowego wzmacniania i zagęszczania mikropali za pomocą konstrukcji stalowej. Wykonywane przez firmę Keller Polska prace mają na celu zabezpieczenie budynku ŁDK i umożliwienie wybudowania komory odbiorczej. W kolejnym etapie firma odtworzy wnętrze budynku, które musiało zostać rozebrane na czas prac wzmacniających.

Zgodnie z pierwotnym planem zakończenie robót przy ŁDK umożliwi rozpoczęcie budowy komory odbiorczej przy stacji Łódź Fabryczna. Dla zapewnienia płynności realizacji budowy tunelu KDP i zmniejszenia wpływu potencjalnych opóźnień w zakresie sąsiedniej inwestycji realizowanej przez PKP PLK prace przy komorze Fabryczna zostały podzielone na dwa etapy. Pierwszy obejmie budowę komory odbiorczej dla tarczy drążącej TBM, której realizacja ma rozpocząć się już w kwietniu tego roku. W drugim etapie rozpocznie się budowa komory rozjazdowej, przy której prace zostaną zainicjowane po zakończeniu wszystkich robót przy ŁDK. Za obie części prac odpowiedzialna będzie wybrana w przetargu firma Budimex, która ukończyła już niemal budowę komory startowej Retkinia.

Podziemna konstrukcja składa się z dwóch poziomów. Na poziomie -1 zaplanowano część techniczną i klatki ewakuacyjne. Natomiast na poziomie -2 będzie ułożone torowisko nowej linii kolejowej 85. Komora ma długość 185 metrów i głębokość ścian szczelinowych sięgająca nawet 43 metrów. W tej chwili wykonywane są jeszcze prace przy płycie fundamentowej, a ich zakończenie planowane jest w maju tego roku. To właśnie z komory startowej na Retkini ruszy tarcza automatyczna TBM, która wydrąży cały 4,6 kilometrowy odcinek tunelu dalekobieżnego przeznaczonego dla ruchu KDP.

W grudniu 2024 roku spółka CPK otworzyła oferty w przetargu na drążenie tunelu KDP. Wśród oferentów znalazły się m. in.: konsorcjum PORR i PORR Bau, Gülermak, China Harbour Engineering, konsorcjum NDI i DOĞUŞ İNŞAAT VE TİCARET oraz konsorcjum Torpolu i Mirbudu. Szczegółowa analiza ofert w spółce zbliża się do końca. Zgodnie z harmonogramem CPK prace przy drążeniu tunelu powinny rozpocząć się w IV kwartale 2026 r.

Dodatkowe ekspertyzy i badania budynków w Łodzi na przebiegu tunelu KDP

Spółka CPK, przygotowując proces drążenia tunelu, tak by był on bezpieczny dla mieszkańców i zabudowy z najbliższego sąsiedztwa inwestycji, przeprowadziła postępowanie przetargowe na wykonanie ekspertyz stanu technicznego budynków nad tunelem KDP. Wyłoniona w postępowaniu firma Albraco zrealizuje około 70 dodatkowych analiz i badań. Zostanie przygotowana m. in. kompletna dokumentacja aktualnego stanu technicznego wskazanych budynków i przeprowadzone zostanie postępowanie diagnostyczne w tym sprawdzenie nośności, stateczności i bezpieczeństwa konstrukcji w obecnym stanie. 

Po zakończeniu ekspertyz spółka otrzyma kompletny raport zawierający wnioski i zalecenia oraz koncepcję zabezpieczeń lub naprawy dla każdego z budynków. Rekomendacje mogą też obejmować działania mające na celu polepszenie stanu technicznego badanych nieruchomości z uwzględnieniem ochrony konserwatorskiej. 

– Trudno w to uwierzyć, ale właśnie poprzez toczące się w Łodzi inwestycje likwidujemy po latach kolejowe podziały naszego kraju, które wprowadzili zaborcy. Dzięki inwestycjom tunelowym CPK i PKP PLK dojdzie do zespolenia łódzkich dzielnic: Widzewa, Śródmieścia i Retkini, które nie miały wcześniej połączenia kolejowego. Ważna pod tym względem jest zarówno budowa tunelu dalekobieżnego CPK, jak i aglomeracyjnego PKP PLK, który bywa nazywany [błędnie – przyp. RK] "łódzkim metrem" – powiedział Krzysztof Kwiatkowski, senator RP i wiceprzewodniczący Łódzkiego Zespołu Parlamentarnego.

Linia kolejowa 85 na terenie Łodzi

Przedmiotem spotkania parlamentarzystów w Urzędzie Miasta Łodzi było również zapoznanie się z przebiegiem i postępem prac projektowych dla linii kolejowej 85, czyli fragmentu kolejowej trasy „Y” Warszawa – CPK – Łódź – Poznań/Wrocław. Na terenie Łodzi przebiega ona w zbliżonym śladzie do wariantu za studium wykonalności realizowanego na zlecenie PKP PLK 15 lat temu. Dodatkowym elementem w projekcie CPK jest np. łącznica do stacji Łódź Widzew.

W wyniku przeprowadzonych w latach 2021-2022, czyli na etapie studium wykonalności (STEŚ), konsultacji społecznych z mieszkańcami i przedstawicielami samorządu terytorialnego spółka CPK podjęła decyzję o wprowadzeniu istotnych zmian projektowych, które znacząco ograniczyły liczbę potencjalnych wyburzeń. Zgodnie z przyjętymi rozwiązaniami zdecydowanie dłuższy odcinek linii kolejowej nr 85 w Łodzi będzie przebiegać w płytkim tunelu zamkniętym budowanym metodą odkrywkową (technika budowy, w ramach której najpierw wykopywany jest otwarty wykop, a następnie buduje się tunel od góry i po zakończeniu prac przykrywa się go ziemią).

Wybór tej koncepcji poprzedziła kompleksowa analiza środowiskowa, społeczna i techniczna dotycząca możliwości budowy głębokiego tunelu metodą TBM. Specyficzne uwarunkowania techniczne – mała odległość między autostradą A1 a stacją Łódź Widzew oraz przystankiem osobowym Łódź Niciarniana, a także wyniki analizy środowiskowej, która wskazała m. in. na znaczną ingerencję w Las Wiączyński, sprawiły, że zastosowanie głębokiego tunelu TBM zostało uznane za nieuzasadnione. Nie bez znaczenia jest również fakt, że budowa tunelu tą metodą znacznie podnosiłaby koszty realizacji. 

Dzięki przeprojektowaniu sieci dróg zmniejszyła się zajętość terenu pod inwestycje w porównaniu do rozwiązań przedstawianych na etapie studium wykonalności, co pozwoliło na ograniczenie do niezbędnego minimum liczby wyburzeń na terenie osiedla Mileszki. Planowane są korzystne i wnioskowane przez mieszkańców rozwiązania projektowe, takie jak np. budowa kładki nad torami w ciągu ul. Widzewskiej, której powstanie nie było przewidziane na etapie STEŚ.

Od stycznia 2024 spółka CPK ma już wydaną decyzję środowiskową. Obecnie jest na etapie doszczegółowiania rozwiązań projektowych dla linii „Y” na terenie Łodzi i przygotowywania do pozyskiwania kolejnych decyzji administracyjnych. Etapowanie prac i dokładny harmonogram budowy będą jeszcze przedmiotem uzgodnień. Według aktualnych założeń prowadzenia inwestycji w III kwartale tego roku spółka CPK planuje złożyć wnioski do wojewody łódzkiego o decyzję lokalizacyjną dla linii kolejowej, a pod koniec 2025 roku ogłosić przetargi na roboty budowlane. Same prace powinny rozpocząć się na przełomie 2026 i 2027 r. 

W 2023 roku spółka otrzymała z unijnego instrumentu CEF „Łącząc Europę” dotację w wysokości 300 mln zł na opracowanie pełnej dokumentacji projektowej (łącznie z projektem budowlanym) oraz dokumentów potrzebnych do uzyskania pozwoleń wodnoprawnych i decyzji lokalizacyjnej dla całego 140-kilometrowego odcinka linii KDP Warszawa – CPK – Łódź. Dofinasowanie pokryło 85% kosztów projektowania.

Rozpoczął się Kolejowy Program Dobrowolnych Nabyć

Pod koniec marca tego roku spółka CPK kupiła pierwszą nieruchomość na trasie budowanej linii KDP Warszawa – CPK – Łódź. To efekt prowadzonego przez spółkę dla tej linii Kolejowego Programu Dobrowolnych Nabyć (KPDN), wzorowanego na rozwiązaniach PDN na obszarze lotniska CPK.

Do KPDN spółka zakwalifikowała 199 działek między Warszawą i Łodzią. Właściciele blisko 190 z nich zgłosili już chęć uczestnictwa w Programie. Dotychczas spółka CPK podpisała protokoły uzgodnień, doprecyzowując warunki sprzedaży z właścicielami ponad 50 nieruchomości.

Wszystkie osoby przystępujące do KPDN, podobnie jak miało to miejsce w przypadku PDN lotniskowego, otrzymują oferty korzystnej sprzedaży swoich nieruchomości. Właścicielowi jest oferowana jedna z dwóch opcji. Pierwsza z nich przewiduje sprzedaż według wartości odtworzeniowej bez uwzględniania stopnia zużycia nieruchomości (za stary dom spółka CPK może zapłacić jak za nowy). Druga opcja zakłada możliwość powiększenia wyceny – przygotowanej przez niezależnych rzeczoznawców – o 20% w przypadku gruntów oraz o 40% dla wszystkich tzw. naniesień (domu, budynków gospodarczych itp.). Zawsze jest wybierany wariant korzystniejszy dla właściciela.

Budowa linii kolejowej 85 na odcinku Warszawa Zachodnia – CPK – Łódź Niciarniana jest najbardziej zaawansowanym fragmentem realizowanych przez spółkę kolejowych tras KDP. Oddanie do użytku tej część kolejowej linii „Y” jest planowane na rok 2032, czyli wraz z uruchomieniem Lotniska CPK. Cała 480-kilometrowa linia z Warszawy przez Łódź do Poznania i Wrocławia ma zostać uruchomiona do końca 2035 roku.