Forum Bezpieczeństwa Kolejowego - już wkrótce

Członkowie Rady Programowej uznali, że bezpieczeństwo zależy od szeregu czynników (zależnych i niezależnych od kolejarzy), musi być analizowane na różnych etapach (projektowania, certyfikacji, eksploatacji, utrzymania, dochodzeń powypadkowych) i jest „zaszyte” w urządzeniach i systemach różnych branż (stateczność budowli kolejowych, sterowanie ruchem, zabezpieczenia przed pożarem, przed porażeniem). Konieczne było zatem dokonanie wyboru zagadnień do omówienia na Forum.

Na bazie schematu przedstawiającego wpływ różnych czynników na bezpieczeństwo transportu kolejowego podjęto próbę wskazania zagadnień, których poruszanie może przyczynić się do dalszej poprawy bezpieczeństwa kolei. Marek Pawlik z Instytutu Kolejnictwa opowiadał o zagrożeniach przy awariach urządzeń i systemów sterowania - Mamy gros sytuacji, w których urządzenia srk z powodu awarii nie mogą zapewnić bezpieczeństwa ruchu kolejowego. Ale nie możemy przecież zamknąć linii na dwa dni, aż urządzenia zostaną naprawione – wskazywał. Dlatego oprócz przepisów o sygnalizacji, są też przepisy dotyczące konstruowania urządzeń sterowania i przepisy ruchowe. Pierwsze gwarantują, że urządzenia sterowania są projektowane w taki sposób, by w razie awarii nie powodować ryzyka katastrofy, drugie określają procedury prowadzenia ruchu przez pracowników kolei w warunkach niepełnej sprawności urządzeń i systemów sterowania. Do tego dochodzi czynnik ludzki, podzielony na dwie grupy – pracownicy oraz osoby postronne.

Dużym problemem dla bezpieczeństwa są kradzieże infrastruktury. Marek Pawlik zdradził, że SOK zostało przed Euro 2012 wyposażone w 9 mobilnych centrów zaawansowanego monitoringu wizyjnego, pozwalających na wykrywanie z odległości, szybkie zgłoszenie i udokumentowanie kradzieży. Do tego kradzieże elementów infrastruktury są często lekceważone przez sądy, które uznają je za obarczone niską szkodliwością społeczną, podczas gdy stwarzają one poważne zagrożenie bezpieczeństwa. Kolejnym czynnikiem wpływającym na bezpieczeństwo jest właściwe utrzymanie zarówno taboru kolejowego jak i infrastruktury. - Ostatnie wypadki pokazały, że powinniśmy zadbać o szkolenia zarówno maszynistów jak i dyżurnych ruchu. Wiele sytuacji można ćwiczyć na symulatorach – stwierdził Pawlik. Nie należy lekceważyć także scenariuszy dotyczących ataków terrorystycznych. Scenariusze takie były analizowane przed Euro 2012, mimo że takich ataków jeszcze w Polsce nie było.

Kolejnym tematem obrad były przejazdy kolejowe, gdzie w zgodnej opinii dyskutantów jest potencjał do poprawy bezpieczeństwa. Mimo, że statystyki pokazują, że w 97% przypadków za wypadki na przejazdach kolejowych odpowiedzialni są kierowcy samochodów, kolej musi podejmować działania zmierzające do ograniczania ilości takich wypadków. W wypadkach na przejazdach kolejowych ginie rocznie kilkadziesiąt osób. Nie jest możliwe podniesienie kategorii wszystkich przejazdów w Polsce, jest ich około 14 tys., tym bardziej, że wypadki zdarzają się także tam, gdzie pociągi nie kursują często, więc lokalni kierowcy nie są przyzwyczajeni do zachowywania czujności. Konieczne jest więc stosowanie także różnych innych rozwiązań.

Prezes UTK Krzysztof Dyl zaznaczył natomiast, że Forum Bezpieczeństwa Kolejowego nie może stworzyć wrażenia, że polska kolej jest niebezpieczna – bo nie jest. Rada programowa zgodziła się, że „czynnik ludzki” w wielu krajach jest przedmiotem badań instytutów badawczych ze względu na to, że jest on i skomplikowany, i poniekąd wspólny dla wielu branż. Na kolejnym posiedzeniu Rady dyskutowany będzie proponowany porządek Forum Bezpieczeństwa Kolejowego. Mamy nadzieję, że przyczyni się ono do dalszego podnoszenia bezpieczeństwa na kolei w Polsce.

Członkami Rady Programowej Forum Bezpieczeństwa Kolejowego są: Andrzej Massel - wiceminister transportu, budownictwa i gospodarki morskiej, Marek Pawlik - Instytut Kolejnictwa, Krzysztof Dyl - prezes UTK, Janusz Malinowski - prezes PKP Intercity, Tadeusz Ryś - przewodniczący Państwowej Komisji Badania Wypadków Kolejowych, Józef Hałyk - komendant główny SOK oraz Piotr Faryna - dyrektor zarządzający Railway Business Forum.