Choć w wielu aspektach funkcjonowania transport kolejowy w Czechach nadal wydaje się w Polsce niedoścignionym wzorem, stoi przed nim wiele wyzwań. Jednym z nich jest zapewnienie konkurencyjnych czasów przejazdu między Pragą a liczącym 107 tys. mieszkańców Libercem. Dziś na tej relacji bezpośrednich połączeń kolejowych… nie ma, a podróż autobusem dalekobieżnym jest dobrze ponad dwa razy krótsza niż pociągiem.
Obecnie najbardziej konkurencyjne w zakresie czasu przejazdu połączenie kolejowe między Libercem a stolicą Czech odbywa się z ok. 30-minutową przesiadką w Turnovie, a łączny czas przejazdu wynosi 2 godziny i ok. 50 minut. Co ciekawe, obydwa rychlíki (czyli pociągi pospieszne) w ramach powyższego połączenia obsługuje przewoźnik Arriva vlaky, który uzyskał zlecenie rządowe w ramach otwartego przetargu.
Pasażerowie mają do dyspozycji także nieco szybsze połączenie z czasem przejazdu 2 godziny i 43 minuty wieczorem, ale tylko jedno i w dodatku z aż dwoma przesiadkami (w miejscowości Mladá Boleslav i wspomnianym Turnovie). Łącznie tylko 8 par połączeń przesiadkowych łączy Liberec i Pragę z całkowitym czasem podróży poniżej 3 godzin, warto jednak odnotować, że z odjazdami z dworca głównego w Pradze w cyklu dwugodzinnym od 7:22 do 21:22. Rzecz w Polsce niespotykana, takt nadal wydaje się w naszej rzeczywistości marzeniem…
Dla porównania autobus RegioJet trasę między dworcem autobusowym Fügnerova-Blažkova w centrum Liberca a stacją metra Černý Most w Pradze (skąd do stacji przesiadkowej Florenc w ścisłym centrum czeskiej stolicy można dojechać w zaledwie 17 minut) przemierza w… 1 godzinę i 5 minut. Jak sprawdziliśmy, w dniu dzisiejszym większość biletów na autobusy RegioJet w tej relacji była wyprzedana, a kursują one przez większość dnia dwa razy na godzinę (czasami rozkładowo co pół godziny, a czasem jedno rozkładowe połączenie na godzinę jest bisowane). Pomimo dużego obłożenia, autobusy RegioJet są tańsze niż połączenie kolejowe. Ceny biletów w przeliczeniu na złote w przypadku połączenia kolejowego oscylują w przedziale 23-31 zł, i to w przypadku podróży w piątek, natomiast podróż pociągiem to wydatek na poziomie… 49 zł.
KDP nie dla Liberca, ale...
Truizmem wydaje się zatem stwierdzenie, że poprawa konkurencyjności w zakresie czasu przejazdu między Pragą a Libercem jest jednym z kluczowych wyzwań w kontekście rozwoju transportu kolejowego w Czechach. Stan obecny wydaje się nieakceptowalny, zwłaszcza w świetle
ambitnych planów budowy sieci kolei dużych prędkości, której beneficjentami stanie się większość dużych miast w Czechach, ale nie Czeskie Budziejowice, Pilzno i właśnie Liberec. Jednocześnie już dziś połączenia kolejowe do pierwszych dwóch wymienionych miast z Pragi są coraz szybsze za sprawą sukcesywnych prac modernizacyjnych i budową nowych odcinków na wybranych fragmentach przebiegu, takich jak
ponad 4-kilometrowy Ejpovický Tunel koło Pilzna.
Podobne inwestycje omijały dotąd szerokim łukiem kierunek liberecki. Ma się to jednak niebawem zmienić. Po realizacji studium wykonalności podjęta została bowiem decyzja o wyborze wariantu inwestorskiego, w wyniku czego w kolejnej dekadzie czas przejazdu skróci się do 69 minut w ramach relacji Ex7 z wykorzystaniem pociągów push-pull typu Railjet, a tym samym stanie się bardzo konkurencyjny względem transportu autobusowego, uwzględniając konieczność przesiadki na metro i ryzyko korków na autostradzie D10. Przyjęte rozwiązanie ma charakter kompromisowy, ponieważ władze kraju libereckiego optowały za najdroższym wariantem, zakładającym obsługę liczącego 46 tys. mieszkańców miasta Jablonec nad Nisou w aglomeracji libereckiej. W ramach wypracowanego kompromisu każdy pociąg będzie zatrzymywał się w Hodkovicach nad Mohelkou, skąd zapewnione zostanie połączenia autobusowe do Jablonca nad Nisou.
Nowe odcinki na estakadach i w tunelach. Będzie 200 km/hCo istotne, studium wykonalności nie obejmuje odcinka między Pragą a Mladá Boleslav, w ramach którego przewidywany jest odrębny projekt (zakładający uwzględnienie miasta Lysá nad Labem w przebiegu dzięki budowie łącznic Bezděčínská i Všejanská). Szeroki zakres prac jest natomiast przewidywany między Mladá Boleslav a Turnovem, gdzie pociągi na wybranych odcinkach przyspieszą do 200 km/h. Drugi tor zyskają odcinki Mladá Boleslav – Bakov nad Jizerou oraz Mnichovo Hradiště – Příšovice, przy czym pierwszy z nich zostanie w dużej mierze zbudowany w nowym śladzie, wraz z budową ponad 1100-metrowego tunelu oraz dwóch estakad o łącznej długości 600 metrów.
Idąc dalej na północ, duże zmiany czekają czterokierunkowy węzeł kolejowy w Turnovie, który zyska zachodnie obejście na 6,5-kilometrowym odcinku pomiędzy miejscowościami Loukov i Doubí. Obejście Trutnova powstanie jako trasa jednotorowa, ale za to o prędkości eksploatacyjnej 200 km/h. Od miejscowości Doubí planowana jest kontynuacja nowego przebiegu w celu skrócenia trasy poprzez ominięcie miejscowości Sychrov, co wymagać będzie budowy 2,3-kilometrowego tunelu. Kolejny nowy przebieg obejmuje odcinek z Hodkovic nad Mohelkou do miejscowości Jeřmanice, który umożliwi ominięcie krętego i znacznie wydłużającego przebieg odcinka przez Rychnov u Jablonce nad Nisou.
Elektryfikacja linii kolejowych w kraju libereckim. Nie tylko do Pragi?Oczywiście cała trasa zostanie zelektryfikowana. Dziś liberecki węzeł kolejowy jest największym w Czechach, przez który nie przebiega żadna zelektryfikowana trasa, a w ramach ciągu linii kolejowych w ramach planowanego połączenia “drut” jest tylko na odcinku z Pragi do Milovic przez Lysá nad Labem. Co ciekawe, omijane istniejące odcinki będą co do zasady likwidowane. Wprawdzie Rychnov u Jablonce nad Nisou zachowa połączenie, ale tylko do Hodkovic nad Mohelkou, a nie w kierunku Liberca, co oznacza wyłączenie liczącego blisko 3 tys. mieszkańców miasta z sieci kolejowych przewozów pasażerskich.
Studium wykonalności przewiduje także inne inwestycje w infrastrukturę kolejową w rejonie Liberca. Rekomendowana została elektryfikacja linii kolejowej łączącej Liberec przez Raspenavę i Frýdlant z Černousami przy granicy z Polską, co zwiększyłoby możliwości operacyjne dla przewoźników towarowych. Elektryfikacja objęłaby również odcinek z Raspenavy do miejscowości Bílý Potok oraz odcinek łączący Frýdlant i Nové Město pod Smrkem.