Cyfryzacja przyszłością kolei. PKP SA zapowiadają kompleksową aplikację pasażera

– Cyfryzacja kolei jest niezwykle ważnym obszarem rozwoju infrastruktury naszego państwa. Polacy chcą brać udział w tej rewolucji cyfrowej. Miałem już przyjemność zaimplementować jedno z rozwiązań w sferze kolei – bilety zakupione poprzez systemy PKP Informatyka i Bilkom można pokazywać przez system mObywatel. Przed nami duży projekt aplikacji pasażera. To wielka idea, która, mam nadzieję, zostanie zrealizowana. Jeżeli mieszkańcy będą mieli jedną aplikację, w której będą mogli zaplanować całą podróż, będzie to stanowiło wielkie udogodnienie i przeskok do XXI w. – mówi Adam Andruszkiewicz, wiceminister cyfryzacji.

Nowa aplikacja pasażera do kompleksowego planowania podróży

Panuje zgoda co do potrzeby stworzenia narzędzi, które – podobnie jak w lotnictwie – istotnie ułatwią planowanie i odbywanie podróży. – Wdrożyliśmy rozwiązanie odzwierciedlenia biletu w aplikacji mObywatel. Kolejny krok to aplikacja pasażera, która ułatwi nam praktyczne funkcjonowanie i podróżowanie w każdym aspekcie – mówi Rafał Zgorzelski, członek zarządu PKP SA.

– Przyszłość to sztuczna inteligencja, która będzie wpływała na optymalizację wielu procesów. Wielokrotnie była już mowa o internecie rzeczy. Fajną inicjatywą jest wspomniana już aplikacja pasażera – żywię dużą nadzieję, że uda się to wdrożyć. Ma ona odpowiadać na potrzeby pasażerów i wspierać w podróży do punktu docelowego – wskazuje Michał Pariaszewski, dyrektor departamentu rozwiązań innowacyjnych w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów. – Aplikacja sama powinna poinformować, że podróż rozpocznie się o określonej porze w określonym miejscu wraz ze wskazaniem jak dotrzeć na dworzec – dodaje Pariaszewski. – Najlepiej, żeby w aplikacji można byłoby zaplanować podróż, a aplikacja sama już dobierała odpowiednie bilety u odpowiednich przewoźników – dodaje Marcin Horała, wiceminister infrastruktury i pełnomocnik rządu ds. CPK.

Ważne jest jednak, by przy wdrażaniu nowych rozwiązań pamiętać o interoperacyjności. – W Shift2Rail mamy aplikację interoperability framework, która odpowiada na te wszystkie zagadnienia i obejmuje wszystkie środki transportu. Jest testowana w czterech krajach. Cyfryzacja może ułatwiać mobilność, ale musimy uważać, by nie tworzyć barier. Aplikacje muszą współpracować z rozwiązaniami wdrażanymi przez sąsiadów, tym bardziej, że transgraniczny ruch rośne. Kolej jest najbardziej zrównoważonym środkiem transportu – potrzeba jest cyfryzacja, by zwiększyć rolę kolei. Obecnie z kolei korzysta w Europie 7% mieszkańców – jeśli nie wiemy, jaki kupić bilet, skąd odjeżdża pociąg, to wybieramy samochód. Musimy antycypować potrzeby pasażerów i zapewniać im instrumenty do planowania całej podróży, by nie musiał on o niczym myśleć, jak już to ma miejsce w lotnictwie – mówi Carlo Borghini, dyrektor wykonawczy Shift2Rail.

Automatyzacja obsługi pasażerów

Nowe technologie nie mogą jednak tworzyć nowych barier. – Warto też jednak pamiętać o osobach wykluczonych cyfrowo. Nie wszyscy nadążają za nowymi rozwiązaniami. Na przykład moja mama korzysta swobodnie z internetu, ale smartfona już nie obsługuje. Jeszcze 10 lat temu nie powiedzielibyśmy, że jest wykluczona cyfrowo, bo korzysta z interentu. Świat idzie jednak do przodu. Każde nowe rozwiązanie powoduje, że ileś osób odpada. Dlatego też rozwiązania powinny być inkluzywne – mówi wiceminister Horała.

Zgadza się z nim przedstawiciel firmy KZŁ Bydgoszcz, który widzi jednak pole do zastosowania nowych technologii także przy tradycyjnych kanałach sprzedaży i informacji. – Są pasażerowie, którzy nie odstępują od smartfonów. Chcemy oferowane systemy uzupełnić o aplikację mobilną w projekcie przygotowywanym przez PKP SA. Mamy też jednak miliony pasażerów, którzy korzystają z informacji fizycznej. Tu myślimy o zastosowaniu e-papieru z możliwością aktualizacji informacji w czasie rzeczywistym – mówi Michał Putkiewicz, prezes KZŁ Bydgoszcz. Wskazuje też na doświadczenia pocztowe, związane z automatyzacją obsługi klientów. – Myślimy o stworzeniu na dworcach zautomatyzowanej strefy samoobsługowej, której elementem byłby uniwersalny biletomat z bilkomem, w którym można byłoby kupić bilet zarówno w formie cyfrowej, jak i tradycyjnej – mówi Putkiewicz.

– Interesujemy się rozwiązaniem uniwersalnego biletomatu. Obecnie mamy kilka różnych biletomatów różnych przewoźników, co może być niemiłym zaskoczeniem dla pasażerów. Do tego dochodzą dworcomaty do automatycznej obsługi klienta, elektroniczne rozkłady jazdy. Robimy badania opinii publicznych, będziemy pytać, czego pasażerowie oczekują – także w sferze cyfryzacji – dodaje Rafał Zgorzelski, członek zarządu PKP SA.

PKP SA tworzą centrum badawczo-rozwojowe

Nowe technologie to nie tylko ułatwienia dla pasażerów, ale też szansa na zwiększenie potencjału kolei. – Dzięki cyfryzacji możemy zwiększyć liczbę pociągów. To dopiero wstęp do wielkiej rewolucji. Oczywiście nie możemy zapomnieć o budowie nowej infrastruktury oraz podnoszeniu parametrów istniejących tras – mówi Carlo Borghini, dyrektor wykonawczy Shift2Rail.

W odpowiedzi na wyzwania PKP SA przygotowują się do budowy jednego konsorcjum badawczo-rozwojowego, z zaangażowaniem uczelni, przedsiębiorstw i sektora publicznego. – Kolej musi bardzo mocno stawiać na obszar badań, rozwoju i cyfryzacji. Bardzo chciałbym, żeby KZŁ stały się takim naszym centrum badawczym, bo mają wszelkie ku temu predyspozycje – mówi Rafał Zgorzelski, członek zarządu PKP SA. Zastosowanie nowoczesnych rozwiązań technologicznych jest bardzo ważnym elementem związanym z przebudową polskich dworców. Cyfryzacja czy automatyzacja są naturalnym dopełnieniem realizowanego dziś dużego programu budowy i modernizacji polskich dworców oraz planów inwestycyjnych na najbliższą przyszłość.

– PKP SA jest dla nas jednym z kluczowych partnerów. Dobrze, że PKP SA powołują jedno centrum koordynacji badań i rozwoju, dzięki czemu współpraca jest bardzo łatwa. Kolej to także napędy, układy pomiaru, logistyka, metalurgia, systemy sterowania ruchem itp. Możemy oferować współpracę w tych wszystkich obszarach. Zmieniliśmy podejście naszych naukowców i angażujemy się w projekty, które można sprzedać, a nie dla samych grantów – mówi Piotr Dardziński, prezes Centrum Łukasiewicz, które skupia ponad 30 różnych instytutów badawczych. Wśród interesujących tematów wymienia napęd wodorowy, autonomizację kolei z wykorzystaniem sztucznej inteligencji, bezpieczeństwo z identyfikacją przeszkód na przejazdach kolejowo-drogowych, monitoring przy wykorzystaniu systemów satelitarnych, uczynienie kolei jeszcze bardziej zieloną.

Wsparciem finansowym służy Narodowe Centrum Badań i Rozwoju. – Konieczne jest finansowane badań i rozwoju, by wdrożyć polskie rozwiązania. Mamy dużo różnych programów, które mogą wspierać takie pomysły. W ramach NCBR współfinansujemy już kwotą 365 mln zł różne projekty z sektora kolejowego o łącznej wartości 750 mln zł. Oczywiście również nam zależy na tym, by projekty były komercjalizowane. Wspólnie z PKP PLK prowadzimy konkurs o nazwie BRIK, w którym mamy 10 projektów i które sobie dobrze radzą. Przygotowujemy się do drugiego naboru. To dobry przykład na wdrażanie projektów, w których odpowiadamy na faktyczne zapotrzebowanie – mówi Przemysław Kurczewski, wiceprezes NCBR.

Nowe technologie w CPK i taborze

Najlepsze warunki do wdrażania nowych technologii ma CPK z uwagi na brak jakichkolwiek zaszłości infrastrukturalnych. W ramach projektu założono budowę 1800 km nowych linii kolejowych, prace przygotowawcze toczą się na prawie 1000 km. – Nowe technologie będą kluczowe, by Polska mogła grać w światowej ekstraklasie. Budujemy od zera, więc nie jesteśmy ograniczeni stanem zastanym. Mamy konkretne biznesowe potrzeby, pod które potrzebujemy konkretne rozwiązania. Dużym wyzwaniem jest integracja węzła kolejowego z lotniczym. Co powiedzą państwo na możliwość kupna biletu Łomża – Szanghaj albo Płock – Los Angeles i na możliwość nadania bagażu na dworcu w Łomży i odbiór w Szanghaju? Albo na system, w którym twarz będzie kartą pokładową? – mówi Marcin Horała. Jak dodaje, przewagą CPK jest brak ograniczeń przestrzennych. – Bierzemy to, co najnowsze, zostawiamy pole do rozwoju. Przykładowo budujemy linie na 250 km/h, ale z możliwością stosunkowo łatwej implementacji 350 km/h – mówi Horała.

Nowe technologie pozwalają też zoptymalizować proces produkcji – zwłaszcza na etapie przeprojektowym i koncepcyjnym. – Jesteśmy beneficjentem wielu programów, które pomagają nam kreować nowe rozwiązania. Wykorzystujemy rzeczywistość wirtualną do modelowania produkcji. Faza przedprojektowa jest najważniejsza. Możliwość modelowania bardzo upraszcza i zmniejsza koszty – mówi Jacek Konop, członek zarządu PESA. – Budujemy nowe generacje pojazdów na bazie pakietu doświadczeń zebranych z poprzednich pojazdów. Będziemy na nie patrzeć 30 czy nawet 60 lat. Nie wszystko jesteśmy w stanie przewidzieć – kreujemy rozwiązania dla kolejnych pokoleń. Narzędzia, które są obecnie tworzone, pozwalają na wybranie w miarę trafnego rozwiązania. Ważna jest jednak pokora – zaznacza Konop.